Uprowadzenie dziecka przez rodzica

Przestępstwo z art. 211 Kodeksu karnego

Artykuł ten mówi, że kto – wbrew woli osoby powołanej do opieki lub nadzoru – uprowadza lub zatrzymuje małoletniego poniżej 15 lat albo osobę nieporadną ze względu na jej stan psychiczny lub fizyczny, podlega karze pozbawienia wolności do lat 3.

Jak bezpośrednio wynika z przepisu czyn zabroniony polega na czynności uprowadzenia dziecka lub czynności jego zatrzymywania, przy czym należy podkreślić, że przepis odnosi się bezpośrednio do naruszania praw m.in. rodzica (osoba powołana do opieki lub nadzoru) przez osobę uprowadzającą. Zatem do dokonania przestępstwa z omawianego artykułu nie jest konieczne naruszenie dobra osoby podopiecznej. Możliwe jest przy tym wyłączenie bezprawności takiego czynu, gdy wystąpią okoliczności wskazujące na jego znikomą szkodliwość społeczną (np. gdy ojciec dziecka korzystając z prawa do kontaktu, zatrzyma je nieznacznie dłużej niż zostało to uzgodnione z matką).

Zobacz również serwis: Sprawy karne

Rozstrzyganie, czy w danych okolicznościach doszło do popełnienia przestępstwa z art. 211 kodeksu karnego jest w polskiej doktrynie i orzecznictwie silnie związane z zakresem praw przysługujących jednemu i drugiemu rodzicowi, o czym będzie mowa w kolejnym rozdziale.

Przestępstwo  z  art.  211  kodeksu  karnego  jest  przestępstwem publicznoskargowym  (ściganym z urzędu), co oznacza, że policja lub prokuratura – po uzyskaniu wiarygodnych informacji uzasadniających przyjęcie zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa – wszczyna dochodzenie lub śledztwo. Należy przy tym podkreślić, że w postępowaniu przed sądem pokrzywdzony może stać się stroną m.in. jeśli wystąpi w roli oskarżyciela posiłkowego. Rola ta pozwoli mu na uczestniczenie w sprawie w szerszym zakresie, niż gdyby występował jedynie w roli pokrzywdzonego. Warto zatem zadbać, aby na odpowiednim etapie postępowania zgłosić stosowne oświadczenie o przystąpieniu do procesu i woli działania w nim obok prokuratora.

W przypadku, gdy odmówiono wszczęcia śledztwa lub dochodzenia lub gdy umorzono postępowanie, pokrzywdzonemu rodzicowi przysługuje zażalenie na odmowę – wnoszone do sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Sąd ten może uchylić albo utrzymać w mocy postanowienie prokuratora. Jeśli sąd uchyli postanowienie o odmowie wszczęcia śledztwa lub dochodzenia albo postanowienie o umorzeniu tych postępowań, wskazuje powody uchylenia oraz – w razie potrzeby – okoliczności, które należy wyjaśnić i czynności, które należy przeprowadzić.