REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Wcześniejsza emerytura i świadczenie kompensacyjne nauczycieli

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Joanna Namojlik
Nauczyciel, zajęcia z dziećmi./ Fot. Fotolia
Nauczyciel, zajęcia z dziećmi./ Fot. Fotolia
Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Prawo do wcześniejszej emerytury dla nauczycieli wynika zarówno z ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, jak i z Karty Nauczyciela. W obu przypadkach nauczyciel musi spełnić określone warunki.

Co do zasady emerytura przysługuje pracownikom, którzy osiągnęli wiek wskazany w przepisach i posiadają odpowiedni staż pracy. Jednakże w niektórych przypadkach istnieje możliwość uzyskania prawa do świadczenia przed osiągnięciem wieku emerytalnego.

REKLAMA

REKLAMA

Przejście nauczycieli na wcześniejszą emeryturę uregulowane zostało zarówno w ustawie o emeryturach i rentach z FUS jak i w Karcie Nauczyciela.

Emerytura nauczycielska na podstawie Karty Nauczyciela

Zgodnie z art. 88 Karty Nauczyciela uprawnienie do przejścia na wcześniejszą emeryturę nie jest uzależnione od wieku. Przysługuje ono nauczycielom urodzonym po dniu 31 grudnia 1948 r., a przed dniem 1 stycznia 1969 r.

Warunkiem, który jednak musi być spełniony, jest osiągnięcie wymaganego okresu zatrudnienia. Zatem skorzystać z tego uprawnienia będzie mógł nauczyciel, który posiada 30-letni okres zatrudnienia, przy czym 20 lat stanowi praca nauczycielska, a w przypadku nauczycieli szkolnictwa specjalnego okres zatrudnienia musi wynosić 25 lat, w tym 20 lat pracy nauczycielskiej w szkolnictwie specjalnym.

REKLAMA

Jednak to nie wszystko. Kolejnym warunkiem, który musi być spełniony jest rozwiązanie na swój wniosek stosunku pracy chyba, że rozwiązano stosunek pracy z nauczycielem na podstawie art. 20 Karty Nauczyciela.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jeśli nauczyciel był zatrudniony w kilku placówkach lub szkołach, wówczas warunek rozwiązania stosunku pracy uznaje się za spełniony, gdy nauczyciel rozwiązał stosunek pracy ze wszystkimi pracodawcami.

Zobacz także: Wcześniejsza emerytura dla nauczyciela - Karta Nauczyciela

Co wynika z ustawy o emeryturach i rentach?

Zgodnie z art. 184 ustawy z 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z FUS, osoby urodzone po 31 grudnia 1948 roku, wykonujące zawód nauczyciela mogą przejść na wcześniejszą emeryturę. Może to nastąpić jeżeli na dzień 1 stycznia 1999 roku osoba legitymowała co najmniej 20 letnim stażem pracy w przypadku kobiety i 25 letnim stażem w przypadku mężczyzny - w tym ma co najmniej 15 lat pracy nauczycielskiej w pełnym wymiarze czasu pracy. Ubiegać się o wcześniejszą emeryturę można po ukończeniu 55 lat przez kobiety, a 60 przez mężczyzn.

Warunkiem koniecznym jest z rozwiązanie umowy o pracę i nieprzystąpienie do OFE.

Zobacz także: Wcześniejsza emerytura dla nauczyciela - ustawa emerytalna


Świadczenia kompensacyjne – komu przysługują?

W związku z tym, iż zgodnie z nowymi regulacjami zawód nauczyciela nie znalazł się na liście zawodów o szczególnym charakterze, nauczycielom przyznano specjalne świadczenia kompensacyjne. Nauczyciele mogą z nich skorzystać do 2032 r.

Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielom, którzy spełniają warunki wymienione w ustawie z dnia 22 maja 2009 r. o nauczycielskich świadczeniach kompensacyjnych.

Wiek

Nauczyciel musi przede wszystkim osiągnąć wymagany wiek. Zatem jest on uprawniony, jeśli ukończył:

  • 55 lat - w latach 2009-2014;
  • 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2015-2016;
  • 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2017-2018;
  • 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2019-2020;
  • 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2021-2022;
  • 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2023-2024;
  • 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn - w latach 2025-2026;
  • 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2027-2028;
  • 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2029-2030;
  • 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn - w latach 2031-2032.

Okres składkowy i nieskładkowy

Poza tym, kolejnym warunkiem, który musi być spełniony, by uzyskać świadczenie jest okres składkowy i nieskładkowy wynoszący 30 lat, w tym 20 lat wykonywania pracy w wymiarze co najmniej połowy obowiązkowego wymiaru zajęć między innymi w publicznych i niepublicznych przedszkolach, oraz szkołach o uprawnieniach szkół publicznych, a także w publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego.

Okresy składkowe to przede wszystkim okresy płacenia składek na ubezpieczenie społeczne oraz w niektórych przypadkach także okresy, za które składka nie została opłacona, w sytuacji gdy brak opłaty wynikał z braku obowiązku.

Okresy nieskładkowe wiążą się z okresami braku aktywności zawodowej, za które składki na ubezpieczenie społeczne nie zostały odprowadzone. Chodzi to między innymi o sytuacje pobierania zasiłku chorobowego, wynagrodzenia za czas niezdolności do pracy i inne.

Należy zwrócić uwagę, gdyż w sytuacji, gdy okres składkowy i nieskładkowy zbiegają się w czasie, wówczas uwzględnieniu podlega okres korzystniejszy.

Polecamy serwis: Wcześniejsze emerytury


Rozwiązanie stosunku pracy

Poza właściwym wiekiem i okresem składkowym i nieskładkowym ważnym warunkiem jest również rozwiązanie stosunku pracy przez nauczyciela

Świadczenie kompensacyjne może zostać przyznane nauczycielowi, który rozwiązał na swój wniosek stosunek pracy nauczycielskiej, wykonywanej w jednostkach wymienionych w art. 2 pkt 1 ustawy.

Warunek rozwiązania stosunku pracy na wniosek nauczyciela spełniony jest zarówno wtedy, gdy stosunek ten został rozwiązany na podstawie złożonego przez niego wypowiedzenia, jak również wtedy, gdy został rozwiązany na podstawie porozumienia stron, ale wniosek o rozwiązanie stosunku pracy złożył nauczyciel.

Zgodnie z ustawą o świadczeniach kompensacyjnych prawo do świadczenia przysługuje wówczas w sytuacji, gdy stosunek pracy został rozwiązany w razie całkowitej likwidacji szkoły lub częściowej likwidacji szkoły, a także w ramach zmian organizacyjnych, które uniemożliwiają dalsze zatrudnienie nauczyciela w pełnym wymiarze zajęć.

Zobacz również: Kiedy można zlikwidować szkołę?

Świadczenie kompensacyjne przysługuje również nauczycielowi, którego stosunek pracy wygasł wskutek upływu okresu pozostawania w stanie nieczynnym (np. z powodu częściowej likwidacji lub zmian organizacyjnych w szkole) lub w razie wcześniejszego rozwiązania stosunku pracy przed upływem stanu nieczynnego (w razie odmowy podjęcia przez nauczyciela pracy w pełnym wymiarze zajęć na czas nieokreślony lub na okres, na który została zawarta umowa, w tej samej szkole, na tym samym lub innym stanowisku). Nauczyciel, który zamierza ubiegać się o przyznanie świadczenia kompensacyjnego, a pozostaje w kilku stosunkach pracy, aby nabyć prawo do tego świadczenia, musi rozwiązać wszystkie stosunki pracy, bez względu na ich charakter i wymiar czasu pracy.

Wysokość świadczenia

Wysokość świadczenia kompensacyjnego zależy od środków zgromadzonych na własnym koncie w Zakładzie Ubezpieczeń Społecznych do końca miesiąca poprzedzającego miesiąc, od którego przysługuje wypłata świadczenia kompensacyjnego- z uwzględnieniem ich waloryzacji. Jeżeli ubezpieczony jest członkiem otwartego funduszu emerytalnego pod uwagę bierze się również środki tam zgromadzone. Zatem im dłużej nauczyciel będzie wykonywał swój zawód, wówczas więcej odłoży, w wyniku czego będzie mu przyznane świadczenie o wyższej wysokości. Kwota świadczenia obliczana jest przez podzielenie podstawy obliczenia emerytury, przez średnie dalsze trwanie życia dla osób w wieku 60 lat, przyjęte wg tablicy średniego dalszego trwania życia obowiązującego w dniu zgłoszenia wniosku. Z tym, że w przypadku członkostwa w otwartym funduszu emerytalnym składki na ubezpieczenie emerytalne zwiększa się poprzez pomnożenie wskaźnikiem korygującym 19,52/12,22.

Zgodnie z ustawą, kwota świadczenia kompensacyjnego powstała na skutek obliczeń, nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury wynikająca z ustawy o emeryturach i rentach.
Nauczyciel, któremu przyznano świadczenie kompensacyjne, nie może jednocześnie pobierać innych świadczeń, takich jak: renta socjalna, zasiłek przedemerytalny, świadczenie przedemerytalne czy renta z tytułu niezdolności do pracy. W przypadku zbiegu prawa do świadczeń nauczyciel otrzyma jedno z nich – wyższe bądź wybrane przez siebie.
Postępowanie o przyznanie świadczenia kompensacyjnego.

Polecamy serwis: OFE


Po pierwsze, aby świadczenie kompensacyjne zostało przyznane, osoba, która się świadczenia domaga musi wystąpić z wnioskiem. Wniosek powinien być złożony pisemnie w organie rentowym lub za pośrednictwem płatnika składek. Z wnioskiem można również wystąpić ustnie do protokoły w organie rentowym. Istnieje też możliwość przesłania za pośrednictwem poczty, jak również złożenia w polskim urzędzie konsularnym.

Wniosek o świadczenie kompensacyjne powinien zawierać dane wnioskodawcy, a w szczególności imiona, nazwisko, datę, miejsce urodzenia, zamieszkania, imiona rodziców, numer PESEL i NIP.

Do wniosku należy dołączyć dokumenty, które potwierdzają okres wykonywania pracy w charakterze nauczyciela a także okresy składkowe i nieskładkowe

Decyzję w sprawie świadczenia wydaje i wypłaca – zgodnie z ustawa o świadczeniach kompensacyjnych - organ rentowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania nauczyciela, a jeśli nauczyciel zamieszkuje poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej - organ rentowy właściwy ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania nauczyciela w Rzeczypospolitej Polskiej.

Ważne jest, że od decyzji w sprawie świadczenia przysługuje odwołanie do sądu okręgowego – sądu pracy i ubezpieczeń społecznych, w terminie miesiąca od dnia jej doręczenia.
Postępowanie odwoławcze jest wolne od opłat.

Polecamy serwis: Wcześniejsze emerytury

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 17 grudnia 1998 r. o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,

Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. - Karta Nauczyciela.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
ZUS: W 2026 r. nowe zaświadczenia dla pracodawcy. A w nich potwierdzenia okresów potrzebnych do przeliczenia stażu pracy. Wnioski tylko przez PUE ZUS

Kto składa wnioski i otrzymuje zaświadczenia z ZUS? Pracownicy, którzy będą mieli 2 lata na wdrożenie najnowszego przywileju z Kodeksu Pracy. Polega on na ponownym przeliczeniu okresu zatrudnienia poprzez uwzględnienie w nim umów cywilnoprawnych i prowadzenia własnej firmy. Np. w 2026 r. pracodawca doliczy pracownikowi do okresu zatrudnienia (staż pracy) 4 lata przepracowane na umowie zlecenia z okresu studiów w 2018 r. Dzięki temu będzie miał dłuższy urlop (26 dni a nie 20 dni) czy wyższą odprawę. UWAGA! Pracodawca nie załatwi dokumentów niezbędnych do przeliczenia stażu pracy za pracownika. Musi mieć dokument (zaświadczenie) będący podstawą prawną. To wystawia ZUS tylko na wniosek pracownika.

Kredyty hipoteczne oparte na WIBOR: Kontrowersje, stanowisko TSUE i analiza potencjalnego powództwa o usunięcie „wadliwego” wskaźnika

W 2025 roku kredyty hipoteczne w Polsce pozostają silnie uzależnione od wskaźnika WIBOR (Warsaw Interbank Offered Rate), który determinuje oprocentowanie zmiennych rat kredytu lub pożyczki. Według danych z lipca 2025 r., WIBOR 3M wynosi 4,96%, a WIBOR 6M – 4,79%, co po serii obniżek stóp procentowych NBP (ostatnia we wrześniu o 0,25 pp.) przyniosło ulgę kredytobiorcom. Prognozy wskazują na potencjalny dalszy spadek do ok. 4,18% w ciągu najbliższych miesięcy, co mogłoby obniżyć raty o 60-70 zł przy umowie kredytu opiewającej na 400 tys. zł.

Ustawa o zawodzie psychoterapeuty: szansa na zmianę czy kolejny chaos?

Czy ustawa o zawodzie psychoterapeuty uporządkuje rynek i zwiększy bezpieczeństwo pacjentów, czy raczej wprowadzi dodatkowy chaos? O tym, jakie szanse i zagrożenia wiążą się z projektowanymi zmianami, opowiada dr hab. Łukasz Gawęda, prof. IP PAN, psycholog i badacz mechanizmów zaburzeń psychicznych.

Widmo bankructwa wisi nad polskimi firmami. Co trzeci przedsiębiorca obawia się zamknięcia biznesu

Dużo firm w Polsce boi się dziś, że ich klienci nie zapłacą na czas – wynika z najnowszego raportu. Zatory płatnicze pochłaniają tygodniowo nawet kilkanaście godzin pracy i kosztują firmy utratę płynności, reputacji i szans rozwojowych. Aż 30% przedsiębiorstw z sektora MŚP przyznaje, że w perspektywie dwóch lat ryzykuje upadłość.

REKLAMA

Przeprowadzka dla niższych podatków? Możesz nieświadomie zmienić prawo spadkowe i narazić rodzinę na kłopoty

Coraz więcej Polaków wybiera Cypr, Maltę czy Dubaj, by obniżyć podatki. Ale mało kto zdaje sobie sprawę, że taka decyzja może diametralnie zmienić zasady dziedziczenia majątku. Różnica między rezydencją podatkową a miejscem zwykłego pobytu w prawie spadkowym sprawia, że nieprzemyślana zmiana może kosztować rodzinę lata sporów i ogromne pieniądze.

Senat: Licytacja elektroniczna mieszkania przez komornika. To standard jeszcze w tym roku

Zasadą staje się bowiem licytacja elektroniczna nieruchomości przez komornika. Ustawa nowelizująca odpowiednio kodeksu postępowania cywilnego jest w Senacie.

Kancelaria, która słucha i sprzedaje - jak budować nowoczesną markę w zgodzie z wartościami?

Marketing kancelarii to nie fast food. Budowanie marki kancelarii to proces na lata. Przemyślana i wdrażana na bieżąco strategia, długoterminowe i krótkoterminowe plany, odpowiednio dobrane narzędzia - brzmi jak wyzwanie. Czy to się opłaca?

Jest decyzja! 10 listopada dniem wolnym od pracy. Jednak nie dla wszystkich

Premier zdecydował, że 10 listopada 2025 roku będzie dniem wolnym od pracy dla urzędników państwowych. Dzięki tej decyzji pracownicy służby cywilnej będą mieli czterodniowy weekend, który potrwa od soboty 8 listopada do wtorku 11 listopada, czyli Narodowego Święta Niepodległości. Oto szczegóły.

REKLAMA

Rzecznik Generalny TSUE przeciwny podważaniu metody wyznaczania WIBOR. Nie będzie masowego kwestionowania wszystkich umów z WIBOR-em

W większości sporów sądowych o WIBOR konsumenci zarzucają bankom, że nie wskazały w umowie metody ustalania WIBOR. Kategoryczna opinia Rzecznika Generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, w tym zakresie znacząco zmniejsza szanse konsumentów na skuteczne podważenie WIBOR w swoich umowach kredytowych – piszą radca prawny Bartłomiej Rybicki oraz radca prawny Bartłomiej Ślażyński z Kancelarii Radców Prawnych Anety Ciechowicz-Jaworskiej i Bartłomieja Ślażyńskiego.

Bon kaucyjny za zwrócone butelki i puszki? MKiŚ: to zgodne z prawem ale tylko gdy bon da się wymienić na pieniądze przez co najmniej 1 miesiąc

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w komunikacie z 16 września 2025 r. poinformowało, że Polskie przepisy o systemie kaucyjnym jednoznacznie wskazują, że przy zwrocie opakowania ze znakiem kaucji, osobie zwracającej butelkę lub puszkę należy się zwrot w formie pieniężnej (np. w gotówce albo na kartę). Dopuszczalne prawnie jest jednak wydanie (np. przez automat) bonu lub kuponu, z kwotą kaucji - o ile taki druk da się łatwo spieniężyć i będzie on ważny przynajmniej miesiąc.

REKLAMA