REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Przestępstwo stalkingu. Przepisy, orzecznictwo, przykłady

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Kamil Lorek
Radca prawny, wykładowca akademicki różnych przedmiotów prawniczych, prelegent na konferencjach naukowych, absolwent Uniwersytetu Marii Curie – Skłodowskiej w Lublinie oraz Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego
Czym jest stalking?
Czym jest stalking?
ShutterStock

REKLAMA

REKLAMA

Chodzenie za drugą osobą oraz kontaktowanie się z nią wbrew jej woli nie jest dla niej niczym przyjemnym. Takie zachowania mogą też skutkować odpowiedzialnością karną. Stanowią bowiem czyn zabroniony unormowany w Kodeksie karnym.

Czyn zabroniony

Uporczywe nachodzenie innej osoby jest określane jako stalking. Może on polegać między innymi na śledzeniu, nachodzeniu, kontaktowaniu się za pomocą telefonu, e-mail, SMS, innych środków komunikacji przez internet. Stanowi on czyn zabroniony unormowany w przepisie art. 190a Kodeksu karnego. Zgodnie z jego treścią:

REKLAMA

REKLAMA

§ 1. Kto przez uporczywe nękanie innej osoby lub osoby dla niej najbliższej wzbudza u niej uzasadnione okolicznościami poczucie zagrożenia, poniżenia lub udręczenia lub istotnie narusza jej prywatność, podlega karze pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8.

§ 2. Tej samej karze podlega, kto, podszywając się pod inną osobę, wykorzystuje jej wizerunek, inne jej dane osobowe lub inne dane, za pomocą których jest ona publicznie identyfikowana, przez co wyrządza jej szkodę majątkową lub osobistą.

§ 3. Jeżeli następstwem czynu określonego w § 1 lub 2 jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od lat 2 do 15.

§ 4. Ściganie przestępstwa określonego w § 1 lub 2 następuje na wniosek pokrzywdzonego.

Ważne

Sankcją za te zachowania jest kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. Niewątpliwie jest ona dość surowa. Prawodawca traktuje więc te zachowania jako mocno naganne. To, jak konkretnie wysoką karę dostanie dana osoba zależy od wielu okoliczności konkretnej sprawy, w tym od sytuacji majątkowej, rodzinnej sprawcy, jego postawy po popełnieniu przestępstwa, jego uprzedniej karalności itp. 

Znamiona

Stalking może dotyczyć innej osoby lub osoby jej najbliższej np. dziecka. Samo tylko nękanie jeszcze nie przesądza o tym, że mamy do czynienia z przestępstwem. Po pierwsze, osoba nękana powinna oświadczyć sprawcy, że nie wyraża zgody na jego zachowania (polegające np. na nachodzeniu). Po drugie, to nękanie musi być uporczywe, a więc nie może być jednorazowym przypadkiem. To niewłaściwe zachowanie powinno się często powtarzać, trwać długi czas pomimo tego, że druga osoba wyraźnie oświadczyła, że sobie tego nie życzy. 

Wreszcie po trzecie, te uporczywe nękanie powinno skutkować poczuciem zagrożenia, poniżenia, udręczenia albo mocno naruszyć jej prywatność.

Dopiero przy jednoczesnym zaistnieniu tych wszystkich powyżej wskazanych znamion można mówić o odpowiedzialności karnej z art. 190a Kodeksu karnego.

REKLAMA

Przykład

Pan Jan przyszedł pewnego dnia do domu Pani Anny, która widząc go poczuła swoiste zagrożenie, poniżenie. Od razu gdy go zobaczyła powiedziała mu, że nie chce mieć z nim już nigdy żadnego kontaktu, a jego obecność w jej domu oraz przed jej domem wzbudza u niej uzasadnione obawy i strach. Następnie Pan Jan odszedł i już nie kontaktował się z Panią Anną. W takiej sytuacji nie wystąpił czyn zabroniony z art. 190a kk, ponieważ nie było wymogu uporczywości zachowania. 

Przykład

Pan Jan przyszedł pewnego dnia do domu Pani Anny, która widząc go poczuła swoiste zagrożenie, poniżenie. Od razu gdy go zobaczyła powiedziała mu, że nie chce mieć z nim już nigdy żadnego kontaktu, a jego obecność w jej domu oraz przed jej domem wzbudza u niej uzasadnione obawy oraz strach. Następnie Pan Jan odszedł. Jednakże wielokrotnie przychodził do niej ponownie co kilka dni. W tym przypadku jest już spełniony wymóg uporczywości zachowania. 

W świetle powyższego warto przytoczyć postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III KK 417/13, w którym sąd stwierdził:

Dalszy ciąg materiału pod wideo

„W świetle obowiązującej regulacji, by zachowanie mogło być uznane za stalking, nękanie przez sprawcę musi być uporczywe, a zatem polegać na nieustannym oraz istotnym naruszaniu prywatności innej osoby oraz na wzbudzeniu w pokrzywdzonym uzasadnionego okolicznościami poczucia zagrożenia. Ustawodawca nie wymaga przy tym, aby zachowanie stalkera niosło ze sobą element agresji.”

Ważne

Tak zatem zachowania stalkera wcale nie muszą wyglądać dla osoby trzeciej jako niebezpieczne, charakterystyczne dla patologii społecznej. Wcale nie muszą być agresywne. Mogą one wyglądać jak zwykłe, normalne (nawet grzeczne) kontaktowanie się z drugą osobą. Dopiero na podstawie dokładnych okoliczności można stwierdzić, że spełniają one cechy czynu, o którym mowa w art. 190a k.k., w tym mogą wywoływać obiektywnie uzasadnione uczucie zagrożenia, poniżenia itd. 

Zważyć należy, iż wspomniane w powyższym przepisie uczucie zagrożenia, poniżenia, udręczenia nie może być subiektywne, ale obiektywnie uzasadnione. Mianowicie, takie uczucie musi zostać logicznie, racjonalnie, wyjaśnione szczegółowymi okolicznościami występującymi w konkretnym, indywidualnym przypadku. Powinno to być uzasadnione z punktu widzenia osoby trzeciej, niezwiązanej ze sprawą. 

Ważne

Należy nadmienić, iż prawodawca w §3 przytoczonego wyżej przepisu odniósł się do sytuacji, kiedy to na skutek stalkingu ofiara dokonuje targnięcia się na własne życie. Okoliczność ta powoduje zaostrzenie wysokości grożącej kary do wymiaru od 2 do 15 lat pozbawienia wolności. Wynika z tego, że zdaniem prawodawcy czyn, o którym mowa w przepisie art. 190a kk jest bardzo poważny i może nierzadko wywołać aż tak duże cierpienia emocjonalne, że skutkować to będzie targnięciem się ofiary na własne życie. 

Na mocy § 2 tego przepisu zabronione jest także podszywanie się pod jakąś osobę lub wykorzystywania jej danych osobowych, wizerunku lub danych za pomocą których można ją publicznie zidentyfikować jeżeli w ten sposób ta osoba doznaje szkody osobistej lub majątkowej. Te zachowania są traktowane przez ustawodawcę też jako mocno naganne, ponieważ są one zagrożone tym samym wymiarem sankcji, czyli karą pozbawienia wolności od 6 miesięcy do 8 lat. 

Warto nadmienić, iż przestępstwo to może być popełnione wobec wielu osób. Zgodnie bowiem z wyrokiem Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2015 roku V KK 329/15:

„Będzie to miało miejsce wówczas, gdy zamiarem sprawcy będzie nękanie (dręczenie, dokuczenie, niepokojenie) nie tylko konkretnej osoby, ale większej liczby osób połączonych ze sobą węzłem bliskości, w rozumieniu art. 115 § 11 kk, a jego działania nakierowane na różne osoby wywołają u nich skutek, o którym mowa w przepisie art 190a § 1 kk.” 

Ściganie sprawcy 

Zgodnie z §  omawianego przepisu ewentualne ściganie sprawcy czynu następuje tylko wtedy jeżeli ofiara złoży wniosek o ściganie. Jest ono uzależnione więc od woli pokrzywdzonego. Jeżeli nie będzie on chciał ścigania człowieka, który dopuścił się wobec niego stalkingu to nie poniesie on żadnej odpowiedzialności karnej z tytułu tych mocno nagannych zachowań. Takie rozwiązanie można uzasadniać tym, że ten czyn zabroniony jest bardzo mocno związany ze sferą wewnętrzną nachodzonej osoby, jej uczuciami. Odpowiedzialność karna za niego ma bowiem miejsce dopiero wtedy gdy będzie on istotnie naruszał prywatność albo wywoływał uczucie zagrożenia, poniżenia, udręczenia.

Podsumowanie

Stalking jest czynem zabronionym w polskim prawie karnym. Grozi za to dość surowa kara. Należy jednak nadmienić, iż nie każdy przejaw nachodzenia (nawet częstego) innej osoby będzie uznany za stalking w rozumieniu Kodeksu karnego, a więc nie zawsze z takimi zachowaniami będzie związana odpowiedzialność karna. Zachowania sprawcy muszą być uporczywe oraz jednocześnie mocno ingerować w jego prywatność, wywoływać uczucie zagrożenia, poniżenia, udręczenia. 

Radca prawny dr Kamil Lorek

Bibliografia

  1. Ustawa z dnia 6 czerwca 1997 r. Kodeks karny (j. t. Dz. U. z 2024 r. poz 17;

  2. Grześkowiak A., Wiak K.(red.) , Prawo karne, Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;

  3. Stefański R. A.(red.), Kodeks karny. Komentarz,Wydawnictwo C.H. Beck, Warszawa 2023 r.;

  4. Wyroki Sądu Najwyższego z dnia 16 listopada 2015 roku V KK 329/15;

  5. Postanowienie Sądu Najwyższego z dnia 12 grudnia 2013 r., III KK 417/13. 

oprac. Wioleta Matela-Marszałek
Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: Źródło zewnętrzne

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowe przepis ważne dla wspólnot mieszkaniowych od 2026 roku. Podwyższanie zaliczek, balkony, liczniki, kontrola zarządu, udostępnienie lokalu, definicja wspólnoty i inne zmiany

W dniu 19 września 2025 r. opublikowano założenia nowelizacji ustawy o własności lokali oraz ustawy - Prawo budowlane. Podstawowym celem tej nowelizacji jest dostosowanie działalności wspólnot mieszkaniowych do zmian, jakie zaszły na rynku zarządzania wspólnotami na przestrzeni minionych 30 lat, tj. od wejścia w życie tej ustawy. Jak wyjaśnia Minister Finansów i Gospodarki (odpowiedzialny za przygotowanie projektu zmian przepisów), zmiany te są podsumowaniem zapadłego na tym tle orzecznictwa, praktyki zarządców nieruchomości, rozwoju technologii budownictwa wielorodzinnego oraz zmian w innych aktach prawnych dotyczących działalności wspólnot. Poniżej prześledzimy najważniejsze zmiany jakie przynieść ma ta nowelizacja.

PFRON: Dofinansowanie uzyskasz mając punkty - od 1 do 10. Stopień niepełnosprawności, wiek, praca, pierwszy wniosek

W artykule porównujemy system punktów preferencyjnych w programie "Aktywny samorząd” w 2025 roku z punktami dla zakupu samochodu przez osoby niepełnosprawne (program „Samodzielność-Aktywność-Mobilność!” – Mobilność osób z niepełnosprawnością).

Na co Polacy najczęściej donoszą fiskusowi? Katalog jest dość szeroki [DANE Z KAS]

Do jednostek KAS docierają informacje sygnalne, zwane potocznie donosami, dotyczące różnych naruszeń przepisów prawa podatkowego. Sygnaliści zwracają uwagę m.in. na brak wydawania paragonów, nieopodatkowany najem oraz tzw. życie ponad stan. Są też zgłoszenia związane z działalnością handlową w Internecie, a także z organizacją nielegalnych gier hazardowych i loterii. Izby Administracji Skarbowej podają przykładowe sytuacje, w których informacje sygnalne przyczyniły się do ujawnienia nieprawidłowości.

PFRON: Do 10 punktów dla osób niepełnosprawnych. Głównie stopień znaczny. Jest też kryterium wieku

W PFRON funkcjonuje system punktów. Aby otrzymać dofinansowanie do np. zakupu samochodu w PFRON (przez osobę niepełnosprawną) trzeba złożyć wniosek. Dzięki systemowi punktów można otrzymać dodatkowe punkty. Maksymalna korzyść to 10 punktów. Dzięki nim osoba niepełnosprawna ma szanse na wyższe dofinansowanie z PFRON.

REKLAMA

Zasiłki z MOPS dla osób z niepełnosprawnościami i opiekunów w 2026 r. [FAQ]

Wraz ze zbliżającym się początkiem 2026 roku rośnie ilość pytań o zasiłki dla osób z niepełnosprawnościami i ich opiekunów. Które świadczenia wzrosną i dlaczego? Czy zmienią się kryteria dochodowe? Odpowiadamy!

Przewrót w dziedziczeniu nieruchomości: nie odziedziczysz już mieszkania po zmarłym z mocy prawa i niezależnie od wysokości dochodów, tylko dlatego, że „twoi rodzice w tym lokalu mieszkali i miałeś takie szczęście”

W dniu 19 września 2025 r., w wykazie prac legislacyjnych i programowych Rady Ministrów zostały opublikowane założenia ustawy o zmianie ustawy o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego oraz ustawy o dodatkach mieszkaniowych, która ma wprowadzić przewrót w zasadach „dziedziczenia” stosunku najmu mieszkań komunalnych. Jest to projekt, który podczas posiedzenia Senatu, które odbyło się w dniu 17 lipca br., został zapowiedziany przez wiceministra rozwoju i technologii Tomasza Lewandowskiego i którego celem – jak zostało wówczas wspomniane – jest ukrócenie bogacenia się na komunalnych zasobach mieszkaniowych przez osoby o wysokich dochodach, które są już w posiadaniu innych nieruchomości w danym mieście.

Obowiązkowa fotowoltaika na budynkach [harmonogram]. Tak nowe przepisy unijne zmienią polski rynek budowlany

Unijna dyrektywa EPBD (Energy Performance of Buildings Directive), której implementacja w Polsce nastąpi do 2026 roku, wprowadza obowiązek instalacji paneli fotowoltaicznych lub kolektorów słonecznych na dachach określonych typów budynków. To jedno z najważniejszych rozwiązań prawnych w obszarze transformacji energetycznej ostatnich lat, które może na trwałe zmienić sposób projektowania i eksploatacji nieruchomości w Polsce. Sprawdź, czy zmiany dotyczą również ciebie

Rozczarowanie w Sejmie. Kierowcy nie dostaną ulgi od składki OC

Nie będzie można wycofać samochód osobowy (każdy) z użytkowania i nie płacić OC. Komisja Sejmowa proponuje umieszczenie w koszu większości postulatów deregulacji polskiego prawa. Miał skorzystać każdy kierowca. Urzędów miało nie będzie już interesował powód wycofania samochodu z ruchy. Autorzy ustawy chcieli dać kierowcom możliwość wycofania z użytkowania samochodu bo: "drugi samochód w rodzinie", "wyjazd za granicę", "kamper używany raz na jakiś czas" (powodu nie trzeba było uzasadniać).

REKLAMA

Czy będzie dodatek dla rencistów niezdolnych do pracy i samodzielnej egzystencji?

Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej nadal prowadzi prace nad wprowadzeniem dodatku dla osób z orzeczeniem o całkowitej niezdolności do pracy oraz orzeczeniem o niezdolności do samodzielnej egzystencji, pobierających inne świadczenia niż renta socjalna. Tak wynika z odpowiedzi udzielonej portalowi Infor.pl. Aktualnie nie można jednak wskazać terminu wejścia w życie planowanych zmian.

Rewolucja w księgach wieczystych? Nowe przepisy zmienią dostęp do danych właścicieli nieruchomości i uderzą w nielegalne portale

Nowelizacja ustawy o księgach wieczystych i hipotece ma całkowicie zmienić sposób, w jaki Polacy uzyskują dostęp do danych o nieruchomościach. Koniec z anonimowym podglądaniem rejestrów – rząd chce wprowadzić obowiązkowe logowanie i pełną identyfikację użytkowników, by powstrzymać kradzież danych, handel informacjami i działalność nielegalnych portali.

REKLAMA