Dokumentowa forma oświadczenia woli

Istota oświadczenia woli

Codziennie każda osoba ma do czynienia ze zdarzeniami prawnymi, a więc zdarzeniami, z którymi normy prawne wiążą określone skutki prawne. Zdarzenia prawne dzielą się na czynności faktyczne – niezależne od woli ludzkiej, czyli wywołane siłami przyrody (np. śmierć) i te zależne od woli ludzkiej – czynności prawne. Pomimo tego, że nie każdy jest tego świadom, codziennie dokonuje czynności prawnych. Zasadą jest, że ustawa nie wymaga do zaistnienia czynności prawnej wyrażenia woli w sposób szczególny. Wystarczy, aby osoba dokonująca czynność prawną wyraziła swoją wolę w sposób dostateczny, a więc taki, który zmierza do wywołania skutków prawnych. Co istotne, wola taka może zostać wyrażona poprzez zachowanie (np. podejście do kasy w sklepie samoobsługowym z koszem pełnym produktów spożywczych), na piśmie (sporządzenie testamentu), jak również w sposób elektroniczny (np. akceptacja warunków współpracy w korespondencji mailowej).

Oczywiście w każdym przypadku oświadczenie woli będzie oceniane w kontekście okoliczności, w których zostało złożone, zasad współżycia społecznego oraz ustalonych zwyczajów. W przypadku umów – poza ich dosłownym brzmieniem – będzie ponadto badany zgodny zamiar stron i cel umowy, tak aby nie opierać się na jej dosłownym brzmieniu.

Polecamy: Kodeks pracy 2018. Praktyczny komentarz z przykładami PREMIUM

Ocenie powyższej nie będą podlegały oświadczenia niewywołujące skutków prawnych takie jak: zwroty grzecznościowe, towarzyskie, oświadczenia sprzeczne z prawem, w szczególności z uwagi na brak doniosłości społecznej.

Formy oświadczeń woli

Jak już zostało wyżej wskazane, zasadą jest swoboda czynności prawnych. Kodeks cywilny w art. 73 przewiduje kilka rodzajów form oświadczenia woli. I tak należy wymienić formy zwykłe oświadczeń woli, tj.: pisemną, dokumentową i elektroniczną oraz formy szczególne: z datą pewną, podpisem notarialnie poświadczonym i forma aktu notarialnego.

Jeżeli ustawa przewiduje dla czynności prawnej formę szczególną, czynność dokonana bez zachowania tej formy jest nieważna. Nie dotyczy to jednak przypadków, gdy zachowanie formy szczególnej jest zastrzeżone jedynie dla wywołania określonych skutków czynności prawnej (ad eventum). Jako przykład można wskazać art. 590 § 1 KC (dotyczącym zastrzeżenia prawa własności rzeczy sprzedanej do czasu uiszczenia ceny) zgodnie z którym, jeśli rzecz zostaje wydana kupującemu przed zapłatą ceny (a więc de facto to sprzedający w dalszym ciągu pozostaje właścicielem rzeczy sprzedanej), zastrzeżenie własności sprzedającego powinno być stwierdzone pismem, natomiast jeśli zastrzeżenie ma być skuteczne względem wierzycieli kupującego powinno posiadać datę pewną, co stanowi ochronę własności sprzedającego przed wejściem rzeczy w skład masy majątkowej kupującego, z której jego wierzyciele będą mogli powadzić egzekucje.