REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Protest głodowy i samookaleczenie więźniów w zakładzie karnym

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Pamela Opoczka
Adwokat Krakowskiej Izby Adwokackiej
Protest głodowy i samookaleczenie więźniów w zakładzie karnym
Protest głodowy i samookaleczenie więźniów w zakładzie karnym
Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Zmiana otoczenia oraz odmienne warunki życia wyznaczane więziennym regulaminem, mogą spowodować rozmaite reakcje psychiczne u osadzonych. Wielu z nich podejmuje się protestu głodowego i dokonuje samookaleczenia.

Warunki więzienne kreują zupełnie odmienną rzeczywistość życia od tej, z którą mamy do czynienia na wolności. Zacznijmy choćby od przestrzeni - pamiętajmy, że zgodnie z przepisami, minimalna powierzchnia przypadająca w celi na jednego osadzonego wynosi zaledwie 3m2. Nie tylko jednak powyższa kwestia silnie wpływa na psychikę więźnia. Zmiana otoczenia oraz odmienne warunki życia wyznaczane odtąd więziennym regulaminem, mogą spowodować rozmaite reakcje psychiczne u osadzonych. Wielu z nich podejmuje się protestu głodowego i dokonuje samookaleczenia, o czym szerzej mowa w niniejszym artykule.

REKLAMA

Czym jest protest głodowy?

Jest to forma protestu, polegająca na usiłowaniu wymuszenia pewnych ustępstw bądź wydania przez stosowny organ pewnych decyzji poprzez odmowę przyjmowania pokarmów. W przypadku więźniów może dotyczyć to np. chęci poprawy warunków więziennych.

Czym jest samouszkodzenie osadzonego?

Jest to powodowanie u siebie uszkodzenia ciała lub rozstroju zdrowia w celu wymuszenia określonej decyzji lub postępowania organu wykonawczego lub uchylenia się od ciążącego obowiązku.

REKLAMA

Zarówno odmawianie przyjmowania posiłków, jak i samouszkodzanie ciała są zakazane u osadzonych. Stanowią o tym nie tylko więzienne regulaminy, ale przede wszystkim Kodeks karny wykonawczy w art. 116a pkt 5. Nakłanianie i pomaganie w takich działaniach jest również zabronione.

Skazany, który w celu wymuszenia określonej decyzji lub postępowania organu wykonawczego lub uchylenia się od ciążącego na nim obowiązku powoduje u siebie uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia, niezależnie od odpowiedzialności dyscyplinarnej, może być obciążony w całości lub w części kosztami związanymi z leczeniem. O kwestii tych kosztów orzeka sąd penitencjarny, o czym nieco szerzej będzie mowa w dalszej części artykułu.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Jak wygląda procedura w przypadku stosowania przez więźnia protestu głodowego?

REKLAMA

Z pewnością taki osadzony powinien jak najszybciej otrzymać wsparcie psychologiczne. Służba więzienna powinna wnikliwie ustalić przyczyny takiego zachowania oraz jego ewentualny cel. Osadzony odmawiający przyjmowania posiłków powinien pozostawać pod wzmożoną obserwacją pracowników służby zdrowia, oddziałowego i wychowawcy. Jeżeli odmawiającym posiłków jest osadzony cudzoziemiec, o podjęciu przez niego protestu głodowego zawiadamia się sąd, który skierował orzeczenie do wykonania, a w przypadku tymczasowo aresztowanego - organ, do którego dyspozycji pozostaje, a ponadto na wniosek osadzonego lub za jego zgodą, niezwłocznie powiadamia się pisemnie urząd konsularny, a w razie braku takiego urzędu właściwe przedstawicielstwo dyplomatyczne.

Podobnie będzie w przypadku dokonania przez osadzonego samoagresji. Po udzieleniu mu pierwszej pomocy, należy poddać go badaniu lekarskiemu oraz badaniu psychologicznemu w celu ustalenia okoliczności i motywów dokonania samouszkodzenia. W przypadku stwierdzenia, że podłożem tego był stan emocjonalny, należy objąć osadzonego pomocą psychologiczną i odpowiednimi oddziaływaniami wychowawczymi w celu zapobieżenia powtarzaniu się takich zachowań.

W przypadku stwierdzenia, że powodem samoagresji było wymuszenie określonej decyzji lub uchylanie się osadzonego od ciążącego na nim obowiązku, należy - zgodnie z art. 119 Kodeksu karnego wykonawczego - skierować wniosek do sądu penitencjarnego o obciążenie osadzonego kosztami związanymi z jego leczeniem.

Jeśli chodzi o obciążenie osadzonego kosztami, to warto zwrócić na następujące orzeczenia Sądów:

  1. „Obowiązkiem sądu orzekającego na podstawie art. 119 § 1 KKW jest ustalenie celu autodestrukcyjnego zachowania skazanego, a więc jaką konkretnie decyzję lub postępowanie zamierzał on od organu wykonawczego wymusić lub też od jakiego obowiązku zamierzał w taki sposób się uchylić. Nie jest wystarczające jedynie wskazanie takiego celu dzia­łania skazanego w ogólny sposób. Trzeba też zauważyć, że nie ma pod­staw do obciążenia skazanego na podstawie art. 119 § 1 k.k.w. kosztami leczenia w sytuacji, gdy celem jego działania było wymuszenie określo­nego zachowania na innych osobach niż organ wykonawczy” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 7 września 2018 r., sygn. II AKzw 1848/18).
  2. „Z analizy akt sprawy nie wynika jednoznacznie, by zachowanie skazanego, polegające na połknięciu ciała obcego, miało charakter instrumentalny, w szczególności by takim zachowaniem skazany zamierzał uzyskać korzystną dla siebie decyzję czy też wymóc na organach wykonawczych określone postępowanie. Z treści opinii psychologicznej wynika, że skazany od dłuższego czasu wykazuje cechy nieradzenia sobie w sytuacji, w jakiej znalazł się. Przebywa on w ośrodku diagnostycznym z uwagi na tendencje samobójcze, pozostaje pod wzmożonym dozorem penitencjarno - ochronnym. Niezależnie od tego, należy mieć także na uwadze, że przepis art. 119 KKW stwarza sądowi jedynie możliwość obciążenia skazanego kosztami związanymi z leczeniem. Oznacza to, że nawet w przypadku ustalenia, że zachowanie skazanego miało charakter instrumentalny, to decyzja w przedmiocie kosztów związanych z leczeniem samouszkodzenia powinna być podejmowana bardzo ostrożnie” (postanowienie Sądu Apelacyjnego w Lublinie z dnia 7 grudnia 2011 r., sygn. II AKzw 1202/11)

Może się zdarzyć, że osadzony doprowadzi siebie do takiego stanu, że będzie zagrożone jego zdrowie, a nawet życie. Wówczas, dyrektor zakładu karnego, na wniosek lekarza, niezwłocznie powiadamia o tym sędziego penitencjarnego. Jeśli życiu skazanego grozi poważne niebezpieczeństwo, stwierdzone co najmniej przez dwóch lekarzy, można dokonać koniecznego zabiegu lekarskiego, nie wyłączając chirurgicznego, nawet mimo sprzeciwu skazanego. W wypadku sprzeciwu skazanego o dokonaniu zabiegu orzeka sąd penitencjarny. Na postanowienie sądu przysługuje zażalenie. W wypadkach nagłych, jeżeli zachodzi bezpośrednie niebezpieczeństwo śmierci skazanego, o konieczności zabiegu decyduje lekarz.

Przypadki zgonów osadzonych wskutek stosowania przez nich protestów głodowych stanowią przedmiot wielu sporów rozstrzyganych przed Europejskim Trybunałem Praw Człowieka. Niejednokrotnie bliscy osadzonych zmarłych w takich okolicznościach oskarżają przed Trybunałem m.in. za brak stosownych reakcji właściwych organów podczas protestu głodowego lub też brak podjęcia decyzji o opuszczeniu zakładu karnego przez osadzonych mimo, że ich stan zdrowia za tym przemawiał. Skarżą przed Trybunałem również sami osadzeni, np. zarzucając fakt podjęcia względem nich przymusowego leczenia, choć oni nie wyrażali na nie zgody.

Psychika ludzka potrafi płatać figle, zwłaszcza pod wpływem czynników stresogennych, do jakich z pewnością można zaliczyć pobyt w zakładzie karnym. Dlatego to na służbie więziennej spoczywa szczególna odpowiedzialność aby być wyczuloną na wszelkie autodestrukcyjne zachowania więźniów, jak i inne zachowania odbiegające od normy, a następnie stosowna reakcja w tym zakresie.

Adwokat Pamela Opoczka

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Wzrósł dług Polski: Zła wiadomość dla rządu i samorządów, to już 57,4% PKB

Dług polskiego sektora instytucji rządowych oraz samorządowych (general government) wzrósł do 57,4% PKB w pierwszym kwartale 2025 r. z 55,3% PKB zanotowanych kwartał wcześniej. Takie dane podał Eurostat. Natomiast w pierwszym kwartale 2024 r. wskaźnik ten wyniósł 51,3% PKB.

Unijna reforma praw pasażerów 2025 – co się zmieni przed kolejnym sezonem wakacyjnym?

Planujesz podróż samolotem? Już wkrótce unijne przepisy dotyczące praw pasażerów przejdą największą reformę od dwudziestu lat. Rada Unii Europejskiej zatwierdziła nowelizację rozporządzenia 261/2004, które od dwóch dekad regulowało zasady odszkodowań i opieki w razie opóźnień oraz odwołań lotów. Nowe przepisy mają zostać uchwalone jeszcze w 2025 roku, a ich wejście w życie przewiduje się na przełomie jesieni i zimy, najpóźniej przed sezonem wakacyjnym 2026

Koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat

Mają zajść kolejne zmiany w ustawie z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz. U. z 2025 r. poz. 350). Tym razem będą to jednak deregulacje na korzyść pracodawców. Dlaczego? Bo zapowiadany jest koniec z papierologią: będzie zlikwidowany obowiązek przechowywania papierowych zgłoszeń do ZUS przez 5 lat.

Emerytalna rewolucja Karola Nawrockiego: Co najmniej 150 zł podwyżki dla seniorów? Projekt już 6 sierpnia

Nowo wybrany prezydent Karol Nawrocki zapowiedział rewolucję w sposobie waloryzacji emerytur i rent. Jego obietnica może oznaczać realne zmiany w domowych budżetach milionów polskich emerytów – szczególnie tych, którzy otrzymują najniższe świadczenia. Czy nowy system będzie bardziej sprawiedliwy? Jakie konkretnie rozwiązania zapowiada Nawrocki? I kto zyska najwięcej?

REKLAMA

Inwigilowani? ZUS udostępni dane przedsiębiorców bankom, instytucjom finansowym, kredytowym czy pożyczkowym

Czujemy się w pewnym sensie inwigilowani - podkreślają przedsiębiorcy, którzy zapoznają się z kolejnym projektem zmian przepisów przygotowanym przez MRPiPS. Tym razem chodzi o zmiany ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. Generalnie intencja jest taka, że ZUS udostępni dane z kont płatników składek szerszemu gronu podmiotów: bankom, instytucjom finansowym, kredytowym, pożyczkowym. Po co? Pytają przedsiębiorcy.

Rewolucja w L4: w czasie zwolnienia, pracownik (od czasu do czasu) będzie musiał odebrać telefon od szefa i odpisać na e-maila, ale będzie też mógł pobierać jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia

Przygotowany przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych oraz niektórych innych ustaw (nr w wykazie prac legislacyjnych Rady Ministrów: UD114) zakłada wprowadzenie istotnych zmian w zakresie tego co wolno, a czego nie wolno pracownikowi w czasie przebywania na zwolnieniu lekarskim – począwszy od podejmowania sporadycznych, incydentalnych czynności, będących przejawami aktywności zawodowej, a na wykonywaniu pracy u innego pracodawcy (tym samym – pobierając jednocześnie zasiłek chorobowy i 100 proc. wynagrodzenia) skończywszy.

Duża podwyżka świadczenia dla mężczyzny z rocznika 1957. Kolejne prawomocne orzeczenie sądu powszechnego po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20

Przybywa prawomocnych orzeczeń w sprawach po wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. Przedstawię wyrok Sądu Apelacyjnego w Białymstoku.

Niski wiek emerytalny kobiet to bomba z opóźnionym zapłonem. Polki stracą tysiące na emeryturze

Polska starzeje się w szybkim tempie, co już dziś budzi poważne obawy o przyszłość systemu emerytalnego. Międzynarodowy Fundusz Walutowy alarmuje: jeśli nie zostaną wprowadzone pilne reformy, do 2050 roku świadczenia mogą spaść nawet o jedną trzecią. Najbardziej ucierpią kobiety, osoby o niskich dochodach i pracownicy niestandardowi. Czy jest jeszcze czas, by uniknąć kryzysu?

REKLAMA

Nadchodzą rewolucyjne zmiany w świadectwie pracy? Chodzi o jedną rubrykę. Prezes UODO pisze do MRPiPS

Współczesny rynek pracy wymaga elastyczności, kompetencji i transparentności, a prawo musi podążać za zmianami społecznymi, technologicznymi ale co ciekawe czasami także za prywatnymi decyzjami pracowników. W tym wszystkim istotne znaczenie ma świadectwo pracy, którego wzór jest uregulowany jako załącznik do rozporządzenia Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 30 grudnia 2016 r. w sprawie świadectwa pracy (Dz.U. 2016 poz. 2292). Co zatem się zmieni?

Koniec z oszukiwaniem w CV. Pracodawcy sprawdzą dyplom a uczelnie będą miały nowy obowiązek

Fałszywy dyplom w CV? Już wkrótce ten problem może odejść do lamusa. Ministerstwo Nauki i Szkolnictwa Wyższego przygotowało projekt ustawy, który da pracodawcom narzędzie do weryfikacji wykształcenia kandydatów do pracy. To rewolucja w rekrutacji, która kończy z dotychczasową bezradnością pracodawców wobec przepisów o ochronie danych.

REKLAMA