Przyjmujesz te leki? ZUS może odmówić ci zasiłku i odszkodowania. To dotyczy prawie 2 mln Polaków. Sprawdź, jak się zabezpieczyć

• Z tytułu wypadku przy pracy przysługuje m.in. zasiłek i odszkodowanie
• ZUS może odmówić przyznania zasiłku i odszkodowania
• Można zabezpieczyć swoje prawa

Z tytułu wypadku przy pracy przysługuje m.in. zasiłek i odszkodowanie

Skutki wypadków przy pracy i chorób zawodowych towarzyszą w życiu codziennym wielu pracownikom. Niektóre z nich nie są poważne i po zastosowaniu odpowiedniego leczenia pracownik ma możliwość szybkiego powrotu do pracy i dalszego wykonywania dotychczasowych obowiązków, jednak w innych przypadkach leczenie trwa miesiącami, a nawet latami, a w skrajnych sytuacjach pracownik nie może już nigdy wrócić do wykonywanego zawodu, a nawet w ogóle traci zdolność do pracy. W takich przypadkach kluczowe znaczenie odgrywa możliwość nabycia przez niego prawa do świadczeń z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Ich katalog odnajdziemy w art. 6 ustawy z 30 października 2002 r. o ubezpieczeniu społecznym z tytułu wypadków przy pracy i chorób zawodowych. Wynika z niego, że z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej przysługują:

1. zasiłek chorobowy – dla ubezpieczonego, którego niezdolność do pracy spowodowana została wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
2. świadczenie rehabilitacyjne – dla ubezpieczonego, który po wyczerpaniu zasiłku chorobowego jest nadal niezdolny do pracy, a dalsze leczenie lub rehabilitacja lecznicza rokują odzyskanie zdolności do pracy;
3. zasiłek wyrównawczy – dla ubezpieczonego będącego pracownikiem, którego wynagrodzenie uległo obniżeniu wskutek stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
4. jednorazowe odszkodowanie – dla ubezpieczonego, który doznał stałego lub długotrwałego uszczerbku na zdrowiu;
5. jednorazowe odszkodowanie – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty;
6. renta z tytułu niezdolności do pracy – dla ubezpieczonego, który stał się niezdolny do pracy wskutek wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
7. renta szkoleniowa – dla ubezpieczonego, w stosunku do którego orzeczono celowość przekwalifikowania zawodowego ze względu na niezdolność do pracy w dotychczasowym zawodzie spowodowaną wypadkiem przy pracy lub chorobą zawodową;
8. renta rodzinna – dla członków rodziny zmarłego ubezpieczonego lub rencisty uprawnionego do renty z tytułu wypadku przy pracy lub choroby zawodowej;
9. dodatek do renty rodzinnej – dla sieroty zupełnej;
10. dodatek pielęgnacyjny;
11. pokrycie kosztów leczenia z zakresu stomatologii i szczepień ochronnych oraz zaopatrzenia w przedmioty ortopedyczne w zakresie określonym ustawą.

ZUS może odmówić przyznania zasiłku i odszkodowania

Aby uzyskać prawo do odpowiedniego świadczenia ze wskazanej listy, należy oczywiście spełnić szereg warunków. Należy również pamiętać o tym, że ustawodawca wprost przewidział, że świadczenia z ubezpieczenia wypadkowego nie przysługują ubezpieczonemu, gdy wyłączną przyczyną wypadków było udowodnione naruszenie przez ubezpieczonego przepisów dotyczących ochrony życia i zdrowia, spowodowane przez niego umyślnie lub wskutek rażącego niedbalstwa. W takich przypadkach ZUS może odmówić ubezpieczonemu przyznania świadczenia, w tym zasiłku i odszkodowania. Skojarzenia, które intuicyjnie nasuwają się w związku z tą regulacją dotyczą oczywiście takich przypadków, jak nieprzestrzeganie podczas pracy zasad bezpieczeństwa, czy podejmowanie ryzykownych działań, tymczasem jak pokazuje praktyka, może dojść do sytuacji, w której organ odmówi przyznania świadczenia w związku ze stosowaniem leków, które są obecnie przepisywane wielu pacjentom w związku z leczeniem depresji i zaburzeń lękowych.
Jak wynika z raportu NFZ, na depresję w Polsce choruje ok. 1,2 mln osób. W 2023 roku refundowane leki przeciwdepresyjne wykupiło 1,7 mln osób i było to o 83% więcej niż w 2013 r. I choć w większości przypadków stosowanie tych leków nie wpływa na możliwość świadczenia przez pracowników pracy, to jednak w sytuacji, gdy dojdzie do wypadku, może okazać się to kłopotliwe. Zdarza się bowiem, że ubezpieczonym odmawia się przyznania świadczeń wskazując, że przyczyną wypadku było zawinione zachowanie ubezpieczonego.

Można zabezpieczyć swoje prawa

Tego rodzaju sprawa była przedmiotem zainteresowania sądów, a ostatecznie wypowiedział się w niej nawet Sąd Najwyższy w wyroku z 9 czerwca 2016 r. (sygn. akt III UK 158/15). Początkiem sporu była odmowa przyznania jednorazowego odszkodowania z tytułu wypadku przy pracy ubezpieczonej, która przyjmowała lek przeciwdepresyjny. I choć sprawa w tym wypadku zakończyła się dla ubezpieczonej pozytywnie, to postępowanie trwało 6 lat.
Jak więc powinien postąpić pracownik, który przeczyta ulotkę leku, który przyjmuje i nabierze wątpliwości co do tego, czy nie będzie miał on wpływu na świadczoną przez niego pracę? Powinien zadbać o zabezpieczenie swoich praw i zgłosić pracodawcy konieczność przeprowadzenia badań z zakresu medycyny pracy, niezależenie od tego, czy wydane wcześniej przez lekarza orzeczenie pozostaje ważne. Oczywiście pracownik nie musi podawać pracodawcy szczegółowych informacji dotyczących swojego stanu zdrowia, a jedynie zasygnalizować zmianę swojej sytuacji zdrowotnej. To do lekarza orzecznika będzie należała ocena ewentualnego wpływu przyjmowanych przez pracownika leków na możliwość dalszego bezpiecznego wykonywania pracy na stanowisku, na którym jest on zatrudniony, a pracownikowi po dopełnieniu przez niego tych obowiązków nie będzie można zarzucić wykazania się niedbalstwem i przyczynienia się do wypadku przy pracy, co zaoszczędzi mu wielu komplikacji w razie konieczności zmagania się ze skutkami tego rodzaju zdarzenia.