Zamknięcie żłobka, przedszkola i szkoły z powodu koronawirusa a zasiłek opiekuńczy

Zasiłek opiekuńczy z powodu choroby dziecka

Zasiłek opiekuńczy najczęściej otrzymuje się za okres przebywania na tzw. zwolnieniu lekarskim na dziecko. Mowa tu o sytuacji choroby dziecka, kiedy lekarz wystawia e-ZLA rodzicowi, ale z powodu konieczności sprawowania osobistej opieki nad chorym dzieckiem. Wówczas należy złożyć stosowny wniosek o wypłatę zasiłku opiekuńczego z ZUS. Jeśli wypłatą zajmuje się pracodawca (płatnik składek), wystarczy złożenie wniosku na formularzu Z-15A. Jeśli opieka sprawowana jest nad innym niż dziecko chorym członkiem rodziny składa się odpowiednio wniosek Z-15B. W przypadku wypłaty zasiłku bezpośrednio przez ZUS, oprócz wniosku Z-15A (lub Z-15B) przedstawia się także formularz Z-3. Jest to zaświadczenie wystawione przez płatnika składek czyli pracodawcę. Dla osoby, która nie jest pracownikiem, ale jest objęta ubezpieczeniem chorobowym z innego tytułu (np. umowy zlecenia, będzie to druk Z-3a.

Polecamy: Uprawnienia rodziców w pracy

Zasiłek opiekuńczy z powodu zamknięcia żłobka, przedszkola lub szkoły

Nie każdy wie, że oprócz zasiłku opiekuńczego z powodu choroby dziecka i konieczności sprawowania nad nim opieki, można otrzymać to świadczenie również w przypadku zamknięcia żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego i szkoły. Dotyczy to tylko dziecka do 8 roku życia, kiedy nie ma innego członka rodziny, który mógłby zapewnić w tym czasie opiekę.

Zamknięcie to powinno być nieprzewidziane. Co to właściwie oznacza? Uznaje się, że z taką sytuacją mamy do czynienia, gdy rodzic dowiedział się o zamknięciu placówki w terminie nie dłuższym niż 7 dni przed jej zamknięciem.

Zatem aby otrzymać zasiłek opiekuńczy za czas zamknięcia żłobka, przedszkola, klubu dziecięcego lub szkoły, muszą zostać spełnione następujące warunki:

• osoba ubiegająca się o zasiłek podlega ubezpieczeniu chorobowemu,
• nie został przekroczony limit 60 dni pobierania zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym,
• placówka edukacyjno-wychowawcza (żłobek, przedszkole, klub dziecięcy czy szkoła) została nieprzewidzianie zamknięta,
• nie ma innego członka rodziny, który mógłby sprawować opiekę nad dzieckiem,
• dziecka ma maksymalnie 8 lat.

Jeśli wszystkie powyższe warunki zostały spełnione, należy złożyć:

1. wniosek o zasiłek Z-15A oraz
2. oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat w związku z nieprzewidzianym zamknięciem żłobka, przedszkola lub szkoły ZAS-36.

Czasami niezbędne będzie dołączenie kolejnego dokumentu, a mianowicie druku ZAS-38 czyli „Zaświadczenie lekarskie o okresie, w którym konieczne jest sprawowanie opieki nad zdrowym dzieckiem w wieku do ukończenia 8 lat”. Wystawia się je wówczas, gdy należy potwierdzić, że małżonek osoby ubiegającej się o zasiłek opiekuńczy lub rodzic dziecka stale opiekujący się dzieckiem nie mogą sprawować opieki nad dzieckiem z powodu: choroby, porodu lub pobytu w szpitalu. Dokument ten składa więc się wtedy, gdy jeden z rodziców nie pracuje, lecz stale opiekuje się dzieckiem, ale ze względu na jego poród, chorobę lub pobyt w szpitalu, drugi rodzic musi przejąć opiekę nad dzieckiem.

W sytuacji 

Koronawirus i zasiłek opiekuńczy

Koronawirus wciąż się rozprzestrzenia, co skutkuje zamknięciem wszystkich placówek edukacyjno-wychowawczych. Warto więc znać swoje prawa. Konieczność sprawowania w tym czasie opieki nad dzieckiem daje możliwość ubiegania się o zasiłek opiekuńczy z ZUS. Z dniem 12 marca 2020 r. wszystkie szkoły, przedszkola i żłobki w Polsce zostały zamknięte na okres 2 tygodni (do 25 marca). Ma to na celu zapobieganie rozprzestrzenianiu się koronawirusa. Aby otrzymać zasiłek opiekuńczy za okres sprawowania w tym czasie opieki nad dzieckiem do 8. roku życia, należy złożyć jeden dokument:

1. Oświadczenie o sprawowaniu opieki nad dzieckiem w wieku do 8 lat w związku z zamknięciem z powodu COVID-19 żłobka, klubu dziecięcego, przedszkola lub szkoły.

W związku z koronawirusem powstała Specustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych  z zapobieganiem, przeciwdziałaniem  i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (druk nr 265) . Projekt zawiera: zasady i tryb zapobiegania oraz zwalczania zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i rozprzestrzeniania się choroby zakaźnej u ludzi, wywołanej tym wirusem; zadania organów administracji publicznej w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażenia lub choroby; uprawnienia i obowiązki świadczeniodawców oraz świadczeniobiorców i innych osób przebywających na terytorium RP w zakresie zapobiegania oraz zwalczania zakażenia lub choroby; zasady pokrywania kosztów realizacji wymienionych zadań. Z punktu widzenia zasiłku opiekuńczego ważny jest zapis wydłużający okres pobierania zasiłku w roku kalendarzowym. Obecnie jest to 60 dni, a spec ustawa przewiduje 74 dni zasiłku opiekuńczego w roku kalendarzowym (niezależnie od liczby dzieci) - standardowe 60 dni z powodu nieprzewidzianego zamknięcia placówki oraz 14 dni z powodu zamknięcia placówki ze względu na koronawirusa.

Projekt wpłynął do sejmu 1 marca 2020 r. Dnia 2 marca 2020 r. ustawa została uchwalona przez Sejm. Ustawa obowiązuje już od 8 marca.

Wysokość zasiłku opiekuńczego

Zasiłek opiekuńczy wynosi 80% podstawy wymiaru zasiłku. Oblicza się go za każdy dzień sprawowania opieki nad dzieckiem, także za dni wolne od pracy. Podstawa wymiaru zasiłku pracownika to przeciętne miesięczne wynagrodzenie, które było wypłacane:

1. w okresie 12 miesięcy kalendarzowych poprzedzających miesiąc, w którym powstała niezdolności do pracy (w którym zamknięto żłobek, przedszkole, szkołę) albo
2. za pełne kalendarzowe miesiące ubezpieczenia, jeżeli niezdolność do pracy powstała przed upływem 12 miesięcy kalendarzowych ubezpieczenia.

Jeśli pracownik otrzymuje co miesiąc stałą pensję, przebywając na zasiłku opiekuńczym, otrzyma tylko 80% pełnego wynagrodzenia.

Wszystkie wnioski, o których mowa powyżej można złożyć w sposób tradycyjny, papierowy bądź za pomocą Platformy Usług Elektronicznych ZUS.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dziennik Ustaw rok 2019 poz. 645)

Rozporządzenie Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej z dnia 8 grudnia 2015 r. w sprawie zakresu informacji o okolicznościach mających wpływ na prawo do zasiłków z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa lub ich wysokość oraz dokumentów niezbędnych do przyznania i wypłaty zasiłków (Dziennik Ustaw rok 2017 poz. 87)