REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Na odwołanie darowizny masz tylko rok

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Bartłomiej Ceglarski
Bartłomiej Ceglarski
Na odwołanie darowizny masz tylko rok./ fot. Fotolia
Na odwołanie darowizny masz tylko rok./ fot. Fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Kodeks cywilny dopuszcza możliwość dokonania nieodpłatnego przeniesienia rzeczy lub praw na inną osobę – jest to tzw. darowizna. Ze względu na szczególną więź jaka często łączy darczyńcę i obdarowanego, a także bezpłatny charakter tej umowy, prawo cywilne przewiduje jedynie kilka przypadków, w których darowiznę można odwołać. Na odwołanie darowizny z powodu rażącej niewdzięczności przewidziany jest tylko rok od momentu gdy uprawniona osoba dowiedziała się o niewdzięczności. Jak wskazuje orzecznictwo, termin ten nie biegnie od nowa dla spadkobiercy darczyńcy.

Odwołanie darowizny to nie tak prosta sprawa jakby się mogło wydawać na pierwszy rzut oka. Umowę darowizny reguluje Kodeks cywilny (dalej: k.c.), który przewiduje możliwość odwołania zarówno darowizny niewykonanej jak i już wykonanej.

REKLAMA

Odwołanie darowizny niewykonanej może mieć miejsce gdy stan majątkowy darczyńcy uległ takiej zmianie, że jej wykonanie może spowodować uszczerbek dla jego własnego utrzymania albo dla ciążących na nim ustawowych obowiązków alimentacyjnych.

Odwołanie darowizny wykonanej jest uzależniona głównie od zachowania obdarowanego względem darczyńcy. Jeżeli obdarowany wykazuje rażącą niewdzięczność w stosunku do darczyńcy, jest możliwe odwołanie wykonanej już darowizny. Pojęcie rażącej niewdzięczności może być rozumiane bardzo szeroko. Jak wynika z orzecznictwa, może to być zarówno działanie jak i zaniechanie skierowane przeciwko darczyńcy.

Darowiznę odwołuje się na piśmie. Jak wskazano w art. 899 § 3 k.c. na odwołanie darowizny przewidziany jest rok od momentu, w którym uprawniony dowiedział się o rażącej niewdzięczności obdarowanego. W razie śmierci darczyńcy, termin ten nie biegnie dla jego spadkobiercy od nowa, niezależnie od tego kiedy stwierdzono nabycie spadku – potwierdza to orzeczenie Sądu Apelacyjnego w Gdańsku (sygn. Akt I ACa 711/16), któremu teraz przyjrzymy się nieco bliżej

Okoliczności sprawy

W 2003 r. Pozwana została obdarowana przez swoich rodziców mieszkaniem. Ponieważ pozwana od wielu lat mieszkała w Niemczech, jej rodzice chcieli zapewnić jej lokum na wypadek gdyby zdecydowała się jednak powrócić do Polski. W chwili gdy została zawarta umowa darowizny rodzice pozwanej byli zdrowi, zarówno fizycznie jak i psychicznie.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

We wrześniu 2003 r. rodzice sporządzili własnoręcznie testamenty, w których powołali do całości spadku powódkę, która była również ich córką, a więc i siostrą pozwanej.

Zobacz również: Darowizna mieszkania

REKLAMA

W październiku 2003 r. ojciec pozwanej doznał udaru i trafił na 2 miesiące do szpitala. Pozwana w między czasie odwiedziła go. Po wyjściu ze szpitala powódka (siostra pozwanej), wraz z matką zdecydowały by umieścić ojca w domu starców ponieważ obawiały się, że nie będą w stanie zapewnić mu należytej opieki – pozwana i reszta rodzeństwa zgodziła się na to.

Ojciec pozwanej i powódki został przyjęty do domu starców 10 grudnia 2003 r. gdzie następnego dnia zmarł, w wieku 78 lat. Jego żona miała w tym czasie 76 lat. Pozwana przyjechała z Niemiec na pogrzeb ojca i później utrzymywała kontakt z matką, głównie telefoniczny. Matka przez jakiś czas pomieszkiwała sama, jednak z czasem i jej stan zdrowia ulegał pogorszeniu

Po pewnym czasie doszło do konfliktu między pozwaną a powódką – chodziło o kwestię sprawowania opieki nad matką, która już potrzebowała pomocy. Siostry w porozumieniu umieściły matkę w domu opieki, który jednak opuściła i dalej zamieszkiwała sama. Powódka codziennie odwiedzała jednak matkę i opiekowała się nią.

Siostry jednak popadały w coraz to głębszy konflikt – powódka miała żal o to, że tylko ona opiekuje się matką, a to na pozwanej podarowano mieszkanie. W styczniu 2013 r. matka zmarła, a powódka na podstawie testamentów z września 2003 r. została powołana do całości spadku. We wrześniu 2013 r. stwierdzono nabycie spadku przez powódkę. W sierpniu 2014 r. powódka oświadczyła, że odwołuje darowiznę mieszkania, które zostało podarowane jej siostrze – pozwanej.

Wnioski stron

Powódka domagała się aby siostra dokonała zwrotu podarowanego jej przez rodziców mieszkania. W tym miejscu podniosła zarzut, że pozwana dopuściła się rażącej niewdzięczności wobec rodziców, po dokonaniu darowizny.

Zobacz: Podatek od darowizn

REKLAMA

Powódka uznała, że rażąca niewdzięczność pozwanej polegała m.in. umieszczeniu przez pozwaną matki w domu opieki, niewywiązanie się z zobowiązania polegającego na powrocie do Polski i sprawowaniu stałej opieki nad rodzicami oraz nieudzielanie pomocy matce w dniu jej śmierci.

Z kolei pozwana wniosła o oddalenie powództwa. Swoje stanowisko tłumaczyła tym, że nie ma podstaw do odwołania darowizny (nie okazała rażącej niewdzięczności rodzicom, a także tym, że żądanie powódki było spóźnione, ze względu na upływ ustawowego terminu.

Jak rozstrzygnięto w sprawie?

Sądy w obu instancjach odrzuciły pozew. Sąd Apelacyjny stwierdził, że:

  1. powódka nie wykazała przesłanek rażącej niewdzięczności;
  2. żądanie było spóźnione.

SA wskazał, że na odwołanie darowizny osoba uprawniona ma rok, od chwili gdy dowiedziała się o rażącej niewdzięczności obdarowanego. Należy przy tym zaznaczyć, że po upływie tego terminu nie ma możliwości odwołania darowizny z powodu rażącej niewdzięczności. SA wskazuje, że nie ma przy tym znaczenia sam fakt uzyskania prawomocnego postanowienia Sądu w przedmiocie nabycia spadku po rodzicach, nie ma wpływu na sposób liczenia terminu z art. 899 § 3 kc, wobec jego brzmienia.

Powódka powoływała się na zdarzenia z 2003 r. i ze stycznia 2013 r. Nawet gdyby przyjąć, że doszło do rażącej niewdzięczności w styczniu 2013 r., to powódka miałaby możliwość odwołania darowizny tylko do stycznia 2014 r. Oznacza to, że odwołując darowiznę w sierpniu 2014 r. przekroczyła ustawowy termin i chociażby na tej podstawie jej powództwo podlega odrzuceniu.

Opracowano na podstawie:

Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j.t. Dz.U. z 2017 r. poz.459)

Wyrok Sąd Apelacyjnego w Gdańsku z dnia 8 marca 2017 r. (sygn. Akt I ACa 711/16)

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Tablica alimentacyjna wycofana. Rozwiązanie będzie jeszcze konsultowane

Ministerstwo Sprawiedliwości wycofało się z zaproponowanych we środę tablic alimentacyjnych. Rozwiązanie zostanie jeszcze raz skonsultowane - poinformował rzecznik rządu Adam Szłapka po piątkowym posiedzeniu Rady Ministrów.

Sprzedała dom z babcią w środku. Prawo na to pozwala – ale senior zostaje sam

Pani Jadwiga przekazała wnuczce dom w zamian za opiekę. Ta go sprzedała – razem z zamieszkującą seniorką. Niewielu wie, że to możliwe. Co wtedy z obowiązkami? Czy nowy właściciel musi zapewnić opiekę? Prawniczka wyjaśnia, jak działa prawo dożywocia i czego się wystrzegać.

Sejm podejmie decyzje we wrześniu: Emerytury stażowe i asystencja osobista na agendzie posiedzenia

We wrześniu 2025 roku Sejm rozpatrzy kluczowe projekty dotyczące emerytur stażowych oraz asystencji osobistej dla osób z niepełnosprawnościami - zapowiedziała przewodnicząca sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, Katarzyna Ueberhan z Lewicy.

Ponad 6 milionów Polaków z prawem do dłuższego urlopu, wyższych dodatków do wynagrodzenia i nagród od 1 stycznia 2026 r. Sejm zdecydował

Podczas posiedzenia Sejmu w dniu 22 lipca 2025 r., odbyło się pierwsze czytanie przygotowanej przez MRPiPS nowelizacji kodeksu pracy i kilku innych ustaw, która zakłada, że do stażu pracy, od którego zależy szereg uprawnień pracowniczych (m.in. prawo do dłuższego urlopu wypoczynkowego, wyższej odprawy, stażowych dodatków do wynagrodzenia i nagród jubileuszowych), mają zostać zaliczone m.in. okresy zatrudnienia na podstawie umów cywilnoprawnych oraz wykonywania własnej działalności gospodarczej. Zmiany będą miały wpływ na uprawnienia pracownicze ponad 6 mln Polaków.

REKLAMA

Tablica alimentacyjna. Pytania i odpowiedzi MS

Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało odpowiedzi na najważniejsze pytania dotyczące tablicy alimentacyjnej. Mają one pomóc w lepszym zrozumieniu zasad działania tablicy i jej praktycznego zastosowania. Jednocześnie resort podkreśla, iż tablica alimentacyjna nie ma mocy wiążącej.

Czego nie wolno robić na plaży? Lista 9 przykładów!

Upalny czas letni sprzyja odpoczynkowi nad wodą. Niektóre zachowania na plaży mogą wydawać się z pozoru niewinne, ale w praktyce mogą skutkować odpowiedzialnością karną.

Drastyczne pogorszenie sytuacji prawnej i życiowej obywateli Ukrainy - co dalej z ustawą?

Nowelizacja ustawy pomocowej dla obywateli Ukrainy może drastycznie pogorszyć ich sytuację prawną i życiową - wskazuje RPO w swoich uwagach do projektu zmian przepisów. O co dokładnie chodzi? Przedstawiamy kluczowe problemy i ich potencjalne skutki.

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Szykują się zmiany: ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami

Jest decyzja w sprawie parkomatów i opłat za postój. Sprawą zajął się sam Rzecznik Praw Obywatelskich co sprawiło, że Ministerstwo Infrastruktury zajęło oficjalne stanowisko w sprawie. Wydaje się, że szykują się zmiany, bo ma być lepiej dla seniorów i osób z niepełnosprawnościami - które dotychczas mogą mieć utrudniony dostęp do płatnego postoju.

REKLAMA

Gotówka w strefie płatnego parkowania: RPO interweniuje, rząd przyznaje rację kierowcom

Rzecznik Praw Obywatelskich Marcin Wiącek zwrócił się do ministra infrastruktury w sprawie skarg kierowców, którzy zostali obciążeni opłatami dodatkowymi, ponieważ nie mieli możliwości zapłaty za parkowanie gotówką. Problem dotyczy stref, w których zlikwidowano tradycyjne parkomaty, pozostawiając jedynie urządzenia obsługujące płatności bezgotówkowe. Ministerstwo Infrastruktury przyznaje, że każdemu kierowcy należy zapewnić realną możliwość uiszczenia opłaty w formie gotówkowej – co może oznaczać konieczność zmiany przepisów ustawy o drogach publicznych.

Koniec ze swobodnym obrotem gotówką: zgłoszenie obowiązkowe, odbiór tylko osobiście. Jakiej kwoty już nie wypłacisz bez formalności?

Coraz bardziej restrykcyjne stają się ograniczenia w obrocie gotówką – zarówno dla firm, jak i osób fizycznych. W Polsce przedsiębiorstwa już nie mogą realizować transakcji między sobą za więcej niż 15 000 zł gotówką, a od 2027 r. w całej Unii będą obowiązywały limity na maks. 10 000 € (z możliwością obniżenia do 3 000 €) . Co więcej, poza już obowiązującymi lub dopiero nadchodzącymi limitami, wprowadzane są nowe – niespotykane wcześniej rozwiązania. Wszystko „w trosce o walkę z finansowaniem terroryzmu".

REKLAMA