Czy notariuszem może zostać cudzoziemiec?

Zgodnie z ustawą Prawo o notariacie, notariuszem może być powołany ten, kto: 

1. posiada obywatelstwo polskie i korzysta w pełni z praw cywilnych i obywatelskich; 

2. jest nieskazitelnego charakteru i daje rękojmię prawidłowego wykonywania zawodu notariusza; 

3. ukończył wyższe studia prawnicze w Rzeczypospolitej Polskiej i uzyskał tytuł magistra lub zagraniczne studia prawnicze uznane w Rzeczypospolitej Polskiej; 

4. odbył aplikację notarialną; 

5. złożył egzamin notarialny; 

6. pracował w charakterze asesora notarialnego co najmniej 2 lata; 

7. ukończył 26 lat. 

Jak wskazuje ustawa, jednym z warunków powołania na notariusza jest posiadanie obywatelstwa danego kraju. I ten przepis stał się podstawą do wszczęcia postępowania przez Komisję Europejską przeciwko Polsce i innym krajom europejskim.

Zobacz również: Organizacja kancelarii notarialnej

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej orzekł, że Belgia, Niemcy, Grecja, Francja, Luksemburg oraz Austria, w przepisach dotyczących wymagań dla pełnienia zawodu notariusza, dopuściły się dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. W Unii Europejskiej jest ona zakazana. 

Trybunał orzekł w ten sposób, mimo argumentów państw europejskich, że notariusz jest funkcjonariuszem publicznym, uczestniczy w wykonywaniu władzy publicznej. W związku z tym, działalność notariusza nie podlega zasadzie swobody przedsiębiorczości. Trybunał nie przychylił się jednak do tej argumentacji i kraje te będą musiały zmienić przepisy.

Analogiczne postępowanie Komisja Europejska wytoczyła Polsce w 2006 r. Podkreślała, że przepis ustawy o notariacie traktujący o tym, że notariuszem może być wyłącznie Polak, łamie przewidziany w Unii Europejskiej zakaz wszelkiej dyskryminacji ze względu na przynależność państwową. Jednocześnie narusza zasadę traktowania krajowego każdego obywatela państwa członkowskiego osiedlającego się w innym państwie członkowskim, który, zgodnie z prawem UE, może wykonywać na terytorium tego kraju działalność na własny rachunek.

Zobacz również serwis: Notariusz

Polscy notariusze nie popierają stanowiska Komisji Europejskiej w tej sprawie, twierdząc, że trudna do zaakceptowania jest możliwość, aby cudzoziemiec mógł być w Polsce notariuszem, choćby ze względu na różnice w prawodawstwie krajów Unii Europejskiej,