Sądowe postępowanie grupowe w sprawach cywilnych – jak wystąpić z grupy

Zgodnie z obecnym brzmieniem art. 17 ust. 3 ustawy, po uprawomocnieniu postanowienia co do składu grupy, oświadczenie członka grupy o wystąpieniu z grupy jest bezskuteczne (w poprzednim brzmieniu tego przepisu do czasu wydania przez sąd postanowienia). Oznacza to, że złożenie przez członka grupy oświadczenia o wystąpieniu z grupy po uprawomocnieniu postanowienia sądu, nie wywołuje skutków prawnych.

Prawomocne postanowienie sądu ustalające skład grupy stanowi zakończenie etapu określenia podmiotowego zakresu sprawy. W początkowym okresie obowiązywania ustawy o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym podnoszono zarzuty, że takie sformułowanie art. 17 może stanowić ograniczenie prawa do sądu, a przez to jest niezgodne z ustawą zasadniczą. Prawdą jest, że przepis art. 17 stanowi znaczne ograniczenie swobody uczestnictwa w procesie. Jednak takie rozwiązanie pozwala osiągnąć pewność co do składu grupy i zapobiec sytuacji, w której na pewnym etapie postępowania doszłoby do przekroczenia minimalnej liczby 10 osób, które mogą wystąpić z roszczeniem w postępowaniu grupowym.

NOWOŚĆ na Infor.pl: Prenumerata elektroniczna Dziennika Gazety Prawnej KUP TERAZ!

Polecamy: INFORLEX Biznes

Ustawodawca w 2017 roku, nowelizując art. 17, potwierdził ratio legis wprowadzenia tego rodzaju postępowania i przesądził, że wniesienie zażalenia na postanowienie w przedmiocie składu grupy nie wstrzymując merytorycznego rozpoznania sprawy. Niezwłocznie po wydaniu postanowienia w przedmiocie składu grupy sąd wyznacza rozprawę lub w inny sposób nadaje sprawie dalszy bieg.

Ustawodawca ukrócił w ten sposób nadużycia, które prowadziły do stanu niepewności co do składu grupy oraz ciągłego przedłużania rozpoznania sprawy na skutek składanych zażaleń. Skutkiem wystąpienia z grupy jest ustanie stanu zawisłości sporu między byłym członkiem grupy a pozwanym. A zatem możliwe jest wytoczenie przez byłego członka grupy powództwa indywidualnego w tym zakresie, co potwierdza art. 1 ust. 3 ustawy.

Należy jednak pamiętać, że osoby występujące z postępowania na skutek własnej decyzji w odróżnieniu od osób, które nie zostały objęte postanowieniem ustalającym skład grupy, nie mogą skorzystać z dobrodziejstwa, o jakim jest mowa w art. 17 ust. 4 ustawy. Jeżeli więc osoba taka wystąpiła z grupy, a jej roszczenie w tym czasie uległo przedawnieniu, to w przypadku dochodzenia przez taką osobę swojego roszczenia w innym postępowaniu cywilnym pozwany może skutecznie podnieść przeciwko tej osobie zarzut przedawnienia dochodzonego roszczenia [Pietkiewicz P.,  Rejdak M., Ustawa o dochodzeniu roszczeń w postępowaniu grupowym. Komentarz, LexisNexis, 2011].

Oświadczenie o wystąpieniu z grupy, przed przedstawieniem sądowi przez reprezentanta grupy wykazu osób, które złożyły oświadczenie o przystąpieniu do grupy,  powinno zostać skierowane do reprezentanta grupy. Osoba składająca oświadczenie nie powinna zostać uwzględniona w wykazie osób przedstawionym sądowi przez reprezentanta. Po przedstawieniu wykazu sądowi przez reprezentanta osoba taka wystąpi z grupy, zgodnie z terminem wskazanym powyżej (tj. do czasu uprawomocnienia się postanowienia co do składu grupy). Na tym etapie oświadczenie o wystąpieniu z grupy należy kierować bezpośrednio do sądu.

Autorzy: Stanisław Rachelski, Radca Prawny i Wspólnik Kancelarii Rachelski&Wspólnicy we współpracy z Ewą Boboli, Aplikantką Radcowską, Kancelaria Rachelski & Wspólnicy