Urlop ojcowski - krótszy okres na wykorzystanie

Ojcowie na opiece, ale jak długo? Polskie przepisy mogą nie spełnić wymogów

Urlop ojcowski bije rekordy popularności, ale obecny trend może odwrócić zmiana przepisów, którą wymusza Bruksela. Wszystko zależy od przyszłego kształtu krajowych regulacji.

W ciągu pięciu ostatnich lat liczba mężczyzn, którzy korzystają z urlopu ojcowskiego, wzrosła o ponad 70 proc. Ta pozytywna tendencja może jednak przyhamować w związku z koniecznymi zmianami w prawie. Kraje członkowskie Unii Europejskiej mają ok. 2,5 roku na wdrożenie dyrektywy w sprawie równowagi między życiem zawodowym a prywatnym rodziców i opiekunów. Wpłynie ona na zasady wykorzystywania urlopów na dzieci, w tym przez ojców. Zyskają oni wyłączne prawo do co najmniej dwóch miesięcy urlopu rodzicielskiego, ale jednocześnie mogą stracić obecną swobodę co do terminu skorzystania z ojcowskiego. A to prawdopodobnie wpłynie na jego popularność.

Polecamy: Świadczenia dla pracujących rodziców. Urlopy, zasiłki, ochrona

Polskie przepisy mogą nie spełnić wymogów

Obecnie pracujący mężczyzna-rodzic ma prawo do urlopu ojcowskiego w wymiarze do dwóch tygodni. Może je wykorzystać w ciągu dwóch pierwszych lat życia dziecka. Tak ukształtowane uprawnienie rodzicielskie systematycznie zyskuje na popularności. W pierwszej połowie 2019 r. skorzystało z niego rekordowe 88,5 tys. pracowników (czyli o 24,7 tys. więcej niż w 2016 r. i aż o 37,1 tys. więcej niż w 2014 r.).

Ta znacząca swoboda co do terminu skorzystania z ojcowskiego może być jednak ograniczona. Wynika to ze wspomnianej dyrektywy 2019/1158 z 20 czerwca 2019 r. (Dz.U. L 188/79). Jej przepisy nie przesądzają tego wprost – art. 4 zobowiązuje jedynie państwa członkowskie UE do zapewnienia pracownikom prawa do urlopu ojcowskiego w wymiarze co najmniej dziesięciu dni roboczych, który przysługuje z okazji narodzin dziecka. Ale już motyw 19. dyrektywy wskazuje, że „urlop ojcowski powinien być wykorzystywany w okresie narodzin dziecka i wyraźnie wiązać się z tym wydarzeniem, a jego celem powinno być sprawowanie opieki”. Ma to nie tylko zachęcić do dzielenia się obowiązkami rodzicielskimi między kobietami i mężczyznami, ale także „umożliwić wczesne tworzenie więzi między ojcami i dziećmi”.

Takie sformułowanie sugeruje, że polskie przepisy najprawdopodobniej nie spełniają wymogu wynikającego z dyrektywy. Trudno bowiem uznać, że okres dwóch lat od przyjścia dziecka na świat to „okres jego narodzin”. Jeśli ustawodawca zdecyduje się skrócić czas na wykorzystanie ojcowskiego (np. do pół roku od narodzin), to może to wpłynąć na jego popularność. Będzie znacznie mniej czasu na jego wykorzystanie.