Uprawnienia związane z rodzicielstwem tematem kwietniowej „Narady rodzinnej”

"Narada rodzinna"

„Narada rodzinna" skierowana jest do tych, którzy szukają informacji w ważnych dla rodziny sprawach. „Narada rodzinna" będzie się składać z 2 części:

• porad, publikowanych co tydzień,
• czatów z rządowymi ekspertami, przeprowadzanych co miesiąc.

Każdy miesiąc to inna tematyka porad. W kwietniu narada koncentruje się wokół uprawnień związanych z rodzicielstwem. Kancelaria Premiera chce, aby internauci nie tylko otrzymali garść praktycznych informacji o polityce prorodzinnej, ale mogli też zadać pytania ekspertowi i otrzymać od razu odpowiedź.

Zobacz również: Narada rodzinna - porady eksperckie

Urlop macierzyński (podstawowy)

To 20 tygodni urlopu do wykorzystania (w razie urodzenia jednego dziecka). Z czego część, czyli maksymalnie 6 tygodni, można też wykorzystać przed przewidywaną datą porodu (decyduje o tym pracownica).
Do skorzystania z urlopu macierzyńskiego może przyłączyć się tata, ale dopiero gdy mama wykorzysta 14 tygodni po porodzie. Wtedy przejmuje on pozostałe 6 tygodni, które są pełnopłatne. Podstawowy urlop macierzyński należy wykorzystać w całości.

Należy pamiętać, że za urlop macierzyński przysługuje zasiłek, a  nie wynagrodzenie. Wysokość zasiłku może wynosić 80% albo 100% podstawy wymiaru zasiłku.

Urlop macierzyński (dodatkowy)

To maksymalnie 6 tygodni dodatkowego urlopu, który przysługuje mamie po urodzeniu 1 dziecka. W przypadku bliźniaków jest to maksymalnie 8 tygodni. Urlop ten można wykorzystać tylko w pełnych tygodniach, ale niekoniecznie w pełnym wymiarze 8 tygodni. Urlop ten można podzielić na 2 części, z których skorzysta zarówno mama, jak i tata dziecka. Z dodatkowego urlopu w częściach może też skorzystać tylko jedno z rodziców.

Zobacz również: Dodatkowy urlop macierzyński w 2014 r.

Urlop rodzicielski

To maksymalnie 26 tygodni (niezależnie od liczby urodzonych dzieci). Cały okres urlopu mama może podzielić na nie więcej niż 3 części, z których na przemian może skorzystać zarówno tata, jak i mama dziecka. Urlop może być też wykorzystany tylko przez jedno z rodziców. Decyzja, czy podzielić się urlopem należy więc do nich.

26 tygodni urlopu rodzicielskiego można wykorzystać następująco: 9 pierwszych tygodni mama, 9 kolejnych tygodni tata i 8 tygodni znów mama. Minimalny wymiar jednej części urlopu rodzicielskiego to bowiem 8 tygodni.

Urlop wychowawczy

Wymiar urlopu wychowawczego wynosi maksymalnie 36 miesięcy, ale każdemu z rodziców przysługuje wyłączne prawo do jednego miesiąca urlopu z powyższego wymiaru. W praktyce oznacza to, że mama dziecka może skorzystać z maksymalnie 35 miesięcy urlopu wychowawczego, a tata  z 1 miesiąca. Zasada ta działa w obie strony (tata może więc wykorzystać maksymalnie 35 miesięcy, bo mama ma prawo do 1 miesiąca). Od zasady tej są nieliczne wyjątki; dotyczą one sytuacji, gdy drugiego rodzica nie ma albo nie ma on pełnej władzy rodzicielskiej – wówczas jeden rodzic ma prawo wykorzystać pełny urlop w wymiarze 36 miesięcy. Zgodnie z Kodeksem Pracy rodzic dziecka ma prawo do urlopu wychowawczego w wymiarze 36 miesięcy tylko w sytuacji gdy:

• drugi rodzic dziecka nie żyje,
• drugiemu rodzicowi dziecka nie przysługuje władza rodzicielska,
• drugi rodzic dziecka został pozbawiony władzy rodzicielskiej albo taka władza uległa ograniczeniu lub zawieszeniu.

Urlop macierzyński, wychowawczy, rodzicielski – podstawowe różnice

Przede wszystkim urlop macierzyński i rodzicielski są to urlopy, za które przysługuje zasiłek macierzyński. Natomiast w trakcie urlopu wychowawczego zasiłek nie przysługuje (jest to rodzaj urlopu bezpłatnego). W okresie urlopu wychowawczego może natomiast przysługiwać dodatek do zasiłku rodzinnego z tytułu opieki na dzieckiem (o prawie do dodatku rodzinnego  decyduje m.in. kryterium dochodowe).
Urlop macierzyński i rodzicielski przysługują na młodsze dziecko i są krótsze (w sumie do 52 tygodni w razie urodzenia jednego dziecka). Natomiast urlop wychowawczy może być wykorzystany w wymiarze do 36 miesięcy do czasu ukończenia przez dziecko 5 lat.

Urlop macierzyński przed porodem

Przed urodzeniem dziecka możesz wykorzystać nie więcej niż 6 tygodni urlopu macierzyńskiego. W takim wypadku po narodzinach dziecka przysługuje już tylko 14 tygodni (w razie urodzenia jednego dziecka).

Autopromocja

Kodeks pracy 2025. Praktyczny komentarz z przykładami

Sprawdź

Polecamy serwis: Urlopy pracownicze

Urlop macierzyński a praca

W trakcie urlopu macierzyńskiego można świadczyć pracę. Jednak tylko na maksymalnie pół etatu i dopiero po upływie podstawowego urlopu macierzyńskiego, czyli w trakcie dodatkowego urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego (dotyczy to pracy u pracodawcy, który udzielił tego urlopu). Jeśli tata chce skorzystać z dodatkowego urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego, zasada ta dotyczy także jego. Wniosek trzeba złożyć u pracodawcy co najmniej 14 dni przed rozpoczęciem pracy. Dokument powinien zawierać:

• wymiar czasu pracy,
• okres, przez który mama (tata) chce łączyć korzystanie z urlopu z wykonywaniem pracy.

Pracodawca powinien przychylić się do wniosku, chyba że nie będzie to możliwe ze względu na rodzaj lub organizację pracy wykonywanej przez pracownika.

Zadaj pytanie na: Forum

Zasiłek macierzyński 2014

Zasiłek macierzyński przysługuje wszystkim mamom, które urodziły dziecko w okresie ubezpieczenia chorobowego. Do tej grupy zalicza się także kobiety, dobrowolnie płacące składkę chorobową, które:

• są zatrudnione na umowę zlecenie,
• prowadzą własną działalność gospodarczą.

Mama zatrudniona na umowę o dzieło nie otrzyma zasiłku macierzyńskiego.

Wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego trzeba złożyć do podmiotu wypłacającego taki zasiłek, nie później niż do dnia zakończenia pobierania zasiłku za czas odpowiadający okresowi podstawowego urlopu macierzyńskiego. Natomiast wniosek o wypłatę zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu rodzicielskiego, nie później niż do dnia zakończenia pobierania zasiłku za okres odpowiadający pełnemu okresowi dodatkowego urlopu macierzyńskiego.

Urlop dla ojca

Warto podkreślić także rolę urlopów przysługujących rodzicowi – ojcu. Przysługuje mu urlop ojcowski (2 tygodnie urlopu związanego z narodzeniem się dziecka, niezależne od urlopu matki), tacierzyński (przejmowany od matki dziecka urlop macierzyński) oraz wychowawczy.

Zobacz również: Urlop wychowawczy dla ojca

Źródło: premier.gov.pl