Jazda bez biletu w komunikacji miejskiej - opłaty, uprawnienia kontrolerów

Brak biletu w komunikacji miejskiej. Sprawdź jakie są opłaty oraz jaki jest termin przedawnienia

Chyba każdemu przydarzyła się kiedyś sytuacja, że zapomniał o końcu terminu ważności karty miejskiej, albo zapomniał skasować bilet i akurat tego dnia trafiła się kontrola. Jakie są tego konsekwencje? Ile będzie trzeba zapłacić? Ile wynosi termin przedawnienia takiego roszczenia? Na wszystkie te pytania odpowiedzi w poniższym tekście.

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Umowa przewozu

Umowę przewozu zawiera się przez nabycie biletu przed rozpoczęciem podróży lub spełnienie innych określonych przez przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego warunków dostępu do środka transportowego, a w razie ich nieustalenia - przez samo zajęcie miejsca w środku transportowym.

Najczęściej będzie dochodziło do jej zawarcia poprzez zajęcie miejsca w autobusie czy tramwaju. Ponadto dla skuteczności takiej umowy nie jest potrzebne zachowanie szczególnej formy (np. pisemnej), zatem w praktyce jest zawierana w sposób dorozumiany.

Kontrola biletu jest dokonywana przez osobę upoważnioną przez przewoźnika, która musi legitymować się stosownym identyfikatorem w widocznym miejscu.
Identyfikator musi zawierać:

• nazwę przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego;
• numer identyfikacyjny osoby dokonującej kontroli dokumentów przewozu osób lub bagażu;
• zdjęcie kontrolującego;
• zakres upoważnienia;
• okres ważności;
• podpis wystawcy (przewoźnika lub organizatora publicznego transportu zbiorowego).

Kontrola biletów rozpoczyna się co do zasady po odjeździe pojazdu z przystanku z uwagi na konieczność zapewnienia wystarczających warunków oraz czasu na jego skasowanie. W przypadku stwierdzenia braku ważnego biletu kontroler może pobrać od pasażera na miejscu właściwą należność za przewóz wraz z opłatą dodatkową (wtedy będzie taniej), albo wystawić wezwanie do zapłaty (które jest często mylone z mandatem). Ich wysokość jest określona w taryfie przewozowej stosowanej przez przewoźnika, która jest dostępna na jego stronie internetowej lub środku transportowym.

Przykład: w Warszawie opłata dodatkowa od dnia 1 stycznia 2014 r. wynosi 266,00 zł (co stanowi 38-krotność ceny biletu jednorazowego przesiadkowego normalnego, obowiązującego w strefie 1 i 2, którego cena wynosiła 7,00 zł). W powyższym przykładzie należność za przewóz (bilet normalny w 1 strefie biletowej) wraz z opłatą dodatkową będzie wynosiła 270,40 zł (4,40 zł + 266,00 zł).

Uprawnienia kontrolera

W razie niezapłacenia należności lub nieokazania dokumentu tożsamości kontroler ma prawo:

• w razie odmowy zapłacenia należności - żądać okazania dokumentu umożliwiającego stwierdzenie tożsamości podróżnego (np. dowodu osobistego, paszportu),
• w razie niezapłacenia należności i nieokazania dokumentu - ująć podróżnego i niezwłocznie oddać go w ręce policji lub innych organów porządkowych, które mają zgodnie z przepisami prawo zatrzymania podróżnego i podjęcia czynności zmierzających do ustalenia jego tożsamości;

Kontroler nie może przemocą zmusić podróżnego do okazania dokumentu tożsamości.

• w razie uzasadnionego podejrzenia, że dokument przewozu albo dokument uprawniający do przejazdu bezpłatnego lub ulgowego jest podrobiony lub przerobiony - zatrzymać dokument za pokwitowaniem oraz przesłać go prokuratorowi lub policji, z powiadomieniem wystawcy dokumentu.

Mam bilet, ale zapomniałem legitymacji. Co teraz?

Często zdarza się, że przez roztargnienie zapomnimy zabrać ze sobą legitymacji lub innego dokumentu potwierdzającego nasze uprawnienia do bezpłatnego lub ulgowego przejazdu. W takiej sytuacji kontroler będzie również zmuszony do wystawienia nam wezwania do zapłaty. Jednakże kwota ta może zostać podróżnemu umorzona lub zwrócona (gdy już zapłaciliśmy), jeżeli udokumentujemy nasze uprawnienia przedstawiając stosowny dokument np. w punkcie obsługi pasażerów. Należy tego jednak dokonać nie później niż w terminie 7 dni od dnia podróży.

Ile czasu na dochodzenie należności?

Zgodnie z ustawą roszczenia z tytułu należności przewozowych przedawniają się z upływem roku. Oznacza to, że po tym czasie, jeżeli przewoźnik lub organizator publicznego transportu zbiorowego, zdecyduje się na wystąpienie na drogę sądową powinien się on liczyć z oddaleniem powództwa.

Ważne: Przedawnienie roszczenie nie powoduje, że roszczenie przestaje istnieć. Uniemożliwia ono tylko jego do przymusowe dochodzenie.

Od dnia 9 lipca 2018 r. sąd w sprawach przeciwko konsumentom bada z urzędu czy dochodzone roszczenie uległo przedawnieniu, nie trzeba zatem samemu o to wnosić w toku postępowania.

Awaria biletomatu

Coraz więcej przewoźników w autobusach czy tramwajach umożliwia zakup biletu w biletomatach. Co jednak jeżeli dokonamy płatności za przejazd, a urządzenie ulegnie awarii i nie wydrukuje nam biletu? Orzecznictwo w takiej sytuacji staje po stronie pasażerów i uznaje się, że skoro przewoźnik udziela zapewnienia o możliwości nabycia biletów w biletomatach dostępnych w każdym pojeździe, to jej brak nie może obciążać podróżnego, który wsiada do pojazdu z intencją zakupu biletu w tej formie. Oczywiście z uwagi na zawarcie umowy przewozu pasażer ma obowiązek zapłacić należność za przejazd, ale nie mogą obciążać go sankcje przewidziane na wypadek nie posiadania ważnego biletu.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U. 1984 nr 53 poz. 272).
• Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. - Kodeks cywilny (Dz.U. 1964 nr 16 poz. 93).
• Ustawa z dnia 13 kwietnia 2018 r. o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. 2018 poz. 1104).

Orzecznictwo:

• Wyrok Sądu Okręgowego w Sieradzu z dnia 27 marca 2013 r., I Ca 82/13.

Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu tylko za zgodą wydawcy INFOR Biznes. Kup licencję

Polecamy serwis: Prawa konsumenta