Na czym polega nadużycie pozycji dominującej?

Pojęcie konkurencji

Konkurencja polega na rywalizacji w osiąganiu tych samych celów gospodarczych, tzn. np. w zdobywaniu klientów zainteresowanych nabywaniem dóbr zaspokajających określone potrzeby. Taka rywalizacja konkurentów jest ograniczona lub wręcz niemożliwa, gdy jeden z przedsiębiorców działających na rynku ma pozycję monopolisty. Stan konkurencji jest oczywiście stanem pożądanym, jednak również dążenie przedsiębiorców do zdobycia jak największego udziału w rynku jest zachowaniem zupełnie naturalnym. Dlatego też prawo nie zakazuje zdobywania lub utrzymywania tzw. pozycji dominującej na rynku, jednak celem złagodzenia negatywnych skutków takiego stanu rzeczy, zakazuje nadużywania pozycji dominującej.  

Regulacje prawne

Zgodnie z art. 9 ustawy z dnia 16 lutego 2007 r. o ochronie konkurencji i konsumentów (Dz. U. z 2007 r. Nr 50, poz. 331 ze zm., dalej „ustawa”), zakazane jest nadużywanie pozycji dominującej na rynku właściwym przez jednego lub kilku przedsiębiorców.

Zobacz:  Jakie ustawy powinien znać konsument?

Pozycja dominująca

Przez pozycję dominującą rozumie się taką pozycję przedsiębiorcy, która umożliwia mu zapobieganie skutecznej konkurencji na rynku właściwym, przez stworzenie możliwości działania niezależnie od konkurentów, kontrahentów i konsumentów. Innymi słowy, przedsiębiorca ma pozycję dominującą jeżeli jest najsilniejszym podmiotem prowadzącym działalność na danym rynku, dzięki czemu może on np. dowolnie kształtować ceny, ponieważ kontrahenci są niejako zmuszeni do korzystania z produktów takiego przedsiębiorcy, wobec braku możliwości skorzystania z oferty realnej konkurencji.

W celu uproszczenia oceny, czy w przypadku danego przedsiębiorcy można mówić o pozycji dominującej, wprowadzono domniemanie, zgodnie z którym przedsiębiorca ma pozycję dominującą, jeżeli jego udział w rynku przekracza 40 %. Przekroczenie progu 40 % udziału w rynku właściwym nie przesądza jednak automatycznie o posiadaniu pozycji dominującej. Można bowiem dowodzić, że pomimo tak istotnego udziału w rynku, pozycja innych przedsiębiorców działających na tym rynku jest na tyle istotna, że umożliwia im skuteczne konkurowanie. Taka sytuacja może mieć miejsce np. na rynkach tzw. oligopolistycznych, gdzie działa niewielka liczba przedsiębiorców o podobnej pozycji. Należy jednak pamiętać, że pozycję dominującą może posiadać także kilku przedsiębiorców wspólnie, jeśli podejmują oni skoordynowane działania (tzw. kolektywna pozycja dominująca).