Co to jest zachowek i co warto o nim wiedzieć?

Zachowek należy się najbliższej rodzinie czyli:

• zstępnym zmarłego – to znaczy jego dzieciom, a jeśli one nie żyją to ich dzieciom, wnukom, prawnukom;
• małżonkowi;
• rodzicom - ale tylko w przypadku gdy byliby powołani do spadku z ustawy. W przypadku gdy zmarły pozostawił małżonka i dzieci lub tylko dzieci, wnuki, prawnuki, to rodzice nic nie dziedziczą.

Zobacz również: Kto ma prawo do wyższego zachowku?

Komu zachowek się nie należy?

Sporządzając testament bądź poprzez rozdysponowanie majątkiem jeszcze za życia, z dziedziczenia można bez powodu wyłączyć tylko rodzeństwo oraz dzieci rodzeństwa. Nawet w przypadku bezpotomnej śmierci spadkodawcy, gdy staną się oni tak zwanymi spadkobiercami ustawowymi – zachowek nie będzie się im należał. Poza tym, zachowek nie przysługuje:

• osobom wydziedziczonym w testamencie,
• osobom, które zostaną sądownie uznane za niegodnych dziedziczenia,
• tym którzy zrzekli się dziedziczenia lub odrzucili spadek, a także
• małżonkowi wyłączonemu z dziedziczenia (czyli takiemu, który był ze zmarłym w separacji bądź przeciw któremu zmarły wystąpił przed śmiercią z uzasadnionym wnioskiem o orzeczenie rozwodu lub separacji z winy współmałżonka).

Kiedy przysługuje zachowek?

Każdy uprawniony do zachowku, może się o niego starać w przypadku, gdy nie otrzymał należnej mu części spadku ani na skutek dziedziczenia (bądź zapisu w testamencie) ani na skutek darowizny poczynionej przez spadkodawcę jeszcze za życia, a zaliczanej do spadku. Dodatkowo może wystąpić sytuacja, gdy uprawniony nie uzyskał całego należnego mu spadku – przysługiwać mu będzie wówczas roszczenie o jego uzupełnienie to znaczy zapłatę różnicy między tym co otrzymał, a należnym mu faktycznie zachowkiem.

Uprawniony do zachowku nigdy nie może zażądać wydania jakiejkolwiek rzeczy, która jest zaliczona do spadku bądź określona jako jego składnik, może jedynie domagać się zapłaty określonej kwoty pieniężnej.

Jak pozbawić rodzinę zachowku?

Spadkodawca może w testamencie pozbawić uprawnionych do zachowku poprzez wydziedziczenie jeśli:

1. uprawniony do niego, wbrew woli spadkodawcy, postępuje w sposób rażąco niezgodny z obowiązującymi normami społecznymi (np. znęca się nad rodziną, jest alkoholikiem etc.);
2. jeśli uprawniony do niego dopuścił się względem spadkodawcy lub jednej z najbliższych mu osób, umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu, wolności bądź obrazy czci; bądź też
3. uprawniony uporczywie i umyślnie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Zobacz również: Ograniczenie odpowiedzialności za długi spadkowe