REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Spadek po dziadkach dla wnuka

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Agnieszka Beczkalska
aplikant radcowska
Gdy umiera któreś z dziadków, jego majątek stanowi spadek. /Fot. Shutterstock
Gdy umiera któreś z dziadków, jego majątek stanowi spadek. /Fot. Shutterstock
fot. Shutterstock

REKLAMA

REKLAMA

Nie ma przeszkód, żeby dziadek jako spadkobiercę wskazał w testamencie wnuka czy wnuczkę. Gdyby jednak testamentu nie było, wówczas dochodzi do dziedziczenia ustawowego.

Dziedziczenie testamentowe i ustawowe

Dziedziczenie – to sytuacja wejścia spadkobiercy lub kilku spadkobierców w sytuację prawną spadkodawcy, polegającą w szczególności na nabyciu praw i obowiązków majątkowych, których przedmiotem był spadkodawca.

REKLAMA

Krąg spadkobierców wyznacza wola spadkodawcy przy dziedziczeniu testamentowym lub przepisy ustawy, przy dziedziczeniu ustawowym. Instytucja dziedziczenia jest częścią prawa spadkowego. uregulowaną w ustawie Kodeks cywilnym (dalej jako k.c.).

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Jak zostało wyżej wskazane, obecnie istnieją dwa porządki dziedziczenia:

  • dziedziczenie testamentowe,
  • dziedziczenie ustawowe.

Dziedziczeniu testamentowemu zostało przyznane pierwszeństwo przed dziedziczeniem ustawowym. Zgodnie z art. 926 § 1 Kodeksu cywilnego dziedziczenie ustawowe może zajść co do części albo co do całości spadku.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Zgodnie z art. 926 § 2 Kodeksu cywilnego dziedziczenie ustawowe co do całości spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo gdy żadna z osób, które powołał, nie chce lub nie może być spadkobiercą.

Zgodnie z art. 926 § 3 Kodeksu cywilnego, dziedziczenie ustawowe co do części spadku następuje wtedy, gdy spadkodawca nie powołał do tej części spadkobiercy albo gdy którakolwiek z kilku osób, które powołał do całości spadku, nie chce lub nie może być spadkobiercą. Do sytuacji, w których spadkobierca jest uznawany za osobę niemogącą być spadkobiercą zalicza się zwłaszcza osobę niegodną dziedziczenia, zaś osoba jest traktowana jako nie wyrażająca chęci do bycia spadkobiercą w momencie odrzucenia spadku.

Istnieje 6 grup osób uprawnionych do dziedziczenia ustawowego

Kodeks cywilny w przepisach art. 931-935 wprowadza podział spadkobierców ustawowych na 6 grup:

  1. małżonek i dzieci spadkodawcy (jeżeli dziecko zmarło przed otwarciem spadku, to w jego miejsce wchodzą jego zstępni);
  2. małżonek oraz rodzice spadkodawcy (gdy spadkodawca w momencie śmierci nie był w związku małżeńskim, to rodzice spadkodawcy są wyłącznymi spadkobiercami; spadkobiercami mogą być także sam małżonek albo sami rodzice);
  3. małżonek oraz rodzeństwo spadkodawcy i zstępni tego rodzeństwa (możliwe jest tak ze dziedziczenie wyłącznie przez rodzeństwo i zstępnych rodzeństwa);
  4. dziadkowie spadkodawcy (ewentualnie zstępni dziadków);
  5. pasierbowie, czyli dzieci małżonka spadkodawcy, ale pod warunkiem, że w momencie otwarcia spadku ich rodzice już nie żyją;
  6. gmina ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy lub Skarb Państwa, jeśli ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy w Polsce nie da się ustalić albo miejsce to znajdowało się za granicą.

Każda kolejna grupa osób uprawnionych do dziedziczenia ustawowego wchodzi w grę wtedy, kiedy brak jest osób uprawnionych do dziedziczenia z grupy poprzedniej.

Dziedziczenie przez wnuka z majątku dziadka lub dziadków

Gdy umiera któreś z dziadków, jego majątek stanowi spadek. Jeśli dziadek zostawił testament, to spadek przypadnie tej osobie lub tym osobom, które zostały wskazane w testamencie jako spadkobiercy.

Nie ma przeszkód, żeby dziadek jako spadkobiercę wskazał w testamencie wnuka czy wnuczkę.

Spadkobiercami może być też kilka osób, jak zostało wskazane powyżej. Wszystko zależy wtedy od treści testamentu. Testament to najprostszy sposób na dziedziczenie po dziadkach.

REKLAMA

Gdyby jednak testamentu nie było, wówczas dochodzi do dziedziczenia ustawowego zgodnie z grupami dziedziczenia wskazanymi powyżej. Jeśli więc wszystkie dzieci dziadka żyją, to one (razem z babcią) są spadkobiercami. Żadne z wnuków nie dziedziczy wtedy spadku, nie następuje dziedziczenie po dziadkach przez wnuki. Wyjątkiem (gdy spadek trafi do wnuków) będzie sytuacja, gdy dziecko dziadka odrzuciło spadek lub dziecko nie dożyło chwili otwarcia spadku (śmierci dziadka). Udział w spadku “przechodzi” wtedy na wnuki. Nie chodzi oczywiście o wszystkie wnuki dziadka. Udział przejdzie tylko na potomków zmarłego dziecka - dzielą się oni nim po równo. Wynika to z art. 931 § 2 k.c.

Trzeba jednak pamiętać o tym, że nie ma obowiązku przyjęcia spadku. Spadkobierca może spadek odrzucić (art. 1012 KC). Może to mieć wpływ na dalsze dziedziczenie po dziadkach przez wnuki. Jeśli więc syn dziadka zmarł wcześniej niż dziadek, ale sam miał dzieci - to te dzieci (czyli wnuki dziadka) dostaną udział spadkowy po swoim zmarłym rodzicu. Odrzucenie spadku powoduje dokładnie taki sam skutek. Otwiera wnukom drogę do tego, żeby nastąpiło dziedziczenie po dziadkach.

REKLAMA

“Zgodnie z brzmieniem art. 1020 k.c. spadkobiercą, który spadek odrzucił, zostaje wyłączony od dziedziczenia tak, jakby nie dożył otwarcia spadku, a zatem na zasadzie art. 931 § 2 k.c. udział spadkowy, jaki by mu przypadł, przypada jego dzieciom w równych częściach. Artykuł 670 § 1 Kodeksu postępowania cywilnego zobowiązuje sąd do badania z urzędu kto jest spadkobiercą, z czego wynika obowiązek ustalenia, czy dzieci spadkobiercy, odrzucające spadek mają zstępnych i wezwania ich do udziału w sprawie jako spadkobierców ustawowych.” Postanowienie Sądu Najwyższego z 30.05.1985 r., sygn. akt III CRN 133/85.

Może się również mieć miejsce sytuacja, w której dziadek postanowi wydziedziczyć któreś ze swoich dzieci. Jak wiadomo, w testamencie można wskazać, kto ma być spadkobiercą. Można w ten sposób pominąć najbliższą rodzinę, np. małżonka, dzieci. Żeby najbliższa rodzina w takiej sytuacji nie została z niczym, może żądać od spadkobiercy tzw. zachowku. Wydziedziczenie oznacza, że spadkodawca pozbawił w testamencie konkretną osobą prawa do zachowku. Może to dotyczyć małżonka, rodziców, dzieci, wnuków, dalszych potomków.

Wydziedziczenie jest możliwe wtedy, gdy uprawniony do zachowku:

  1. wbrew woli spadkodawcy postępuje uporczywie w sposób sprzeczny z zasadami współżycia społecznego;
  2. dopuścił się względem spadkodawcy albo jednej z najbliższych mu osób umyślnego przestępstwa przeciwko życiu, zdrowiu lub wolności albo rażącej obrazy czci;
  3. uporczywie nie dopełnia względem spadkodawcy obowiązków rodzinnych.

Wydziedziczenie dziecka (pozbawienie dziecka prawa do zachowku) nie oznacza wydziedziczenia wnuka. Prawo do zachowku przechodzi wtedy na wnuka (art. 1011 k.c.). Wówczas to wnuk może upominać się o zachowek od faktycznie dziedziczących spadkobierców, przy czym wartość zachowku to połowa tego, co przypadałoby im podczas dziedziczenia ustawowego.

Warto także wskazać na sytuację, kiedy dziecko spadkodawcy zostanie uznane przez sąd za niegodne dziedziczenia (odrębne powództwo oparte na przepisie art.928 k.c.), Również osoba uznana przez sąd za niegodną dziedziczenia jest traktowana tak, jakby nie dożyła otwarcia spadku, co otwiera drogę do dziedziczenia przez wnuka z rodzica uznanego za niegodnego, albowiem niegodność nie rozciąga się na dalszych zstępnych po niegodnym.

Ważna, z punktu widzenia dziedziczenia przez wnuka, jest sytuacja, w której spadkodawca w omawianym przypadku - dziadek, zawarł ze swoim synem lub córką za życia umowę w formie aktu notarialnego o zrzeczeniu się dziedziczenia ustawowego. Wówczas skutkiem tej umowy jest wyłączenie zrzekającego się od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku, ale czy wnuk dojdzie do dziedziczenia po dziadku w miejsce swego rodzica zależy od treści konkretnej umowy, a więc woli wyrażonej przez dziadka i jego syna lub córkę, którzy są stronami tej umowy. Mimo, iż wnuk nie jest stroną takiej umowy, jej skutki prawne rozciągają się na jego osobę. W braku odmiennych ustaleń, umowa zrzeczenia się dziedziczenia obejmuje również zstępnych zrzekającego się (art. 1049 § 1 k.c.). Co oznacza, że wnuk wskutek umowy zawartej przez dziadka z jego rodzicem co do zasady do dziedziczenia ustawowego nie dojdzie, chyba, że w umowie inaczej postanowiono.

W tym miejscu warto wspomnieć także o podatku od spadków i darowizn. Wnuki nie mają obowiązku odprowadzania podatku, pod warunkiem, że zgłoszą fakt nabycia spadku naczelnikowi urzędu skarbowego właściwego ze względu na miejsce zamieszkania. Jest na to 6 miesięcy, a zwolnienie od podatku wynika z art. 4a ust. 1 ustawy o podatku od spadków i darowizn.

Źródła:

  1. Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (j. t. Dz.U. z 2019 r. poz. 1145 z późn. zm.);
  2. Ustawa z dnia 17 listopada 1964 r. Kodeks postępowania cywilnego (j. t. Dz. U. z 2019 r., poz. 1460 z późn. zm.)
  3. Ustawa 28 lipca 1983 r. o podatku od spadków i darowizn (j. t. Dz.U. z 2018 r. poz. 644 z późn. zm.);
  4. Komentarz do Kodeksu Cywilnego: red. Osajda 2019, wyd. 22/W. Borysiak.

Polecamy serwis: Spadki

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Hołownia chce badać posłów alkomatem. Projekt ustawy po incydentach w Sejmie

Marszałek Sejmu Szymon Hołownia przygotował projekt ustawy, który umożliwi marszałkowi zlecenie badania alkomatem posła podejrzewanego o nietrzeźwość w czasie obrad. "Kończymy tolerowanie pijanych posłów" – zapowiedział. Projekt ma być odpowiedzią na incydenty, do których dochodziło już kilkukrotnie.

Jak wspierać naukę i zaangażowanie pracowników?

Dla 70 proc. pracowników z pokolenia Z cotygodniowe zdobywanie nowych umiejętności jest jednym z podstawowych oczekiwań wobec pracodawcy. Młode pokolenie coraz częściej poszukuje w pracy sensu, wyzwań i realnych możliwości rozwoju. Dlatego firmy oferują coraz więcej różnorodnych inicjatyw wspierających naukę i zaangażowanie.

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwód pozasądowy. Opinia RPO do projektu

Szybciej, łatwiej, taniej: rozwody pozasądowe. Być może tak - jest projekt, a RPO właśnie wydał o nim opinię. Główne założenie jest takie, że ma dojść do stworzenia alternatywnej, szybszej i mniej sformalizowanej ścieżki do rozwiązania małżeństwa, omijającej sale sądowe. Ma to być odpowiedź na potrzeby tych par, które rozstają się w pełnej zgodzie i nie chcą przechodzić przez często długotrwały i stresujący proces sądowy. A wszystko to za sprawą projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz niektórych innych ustaw (nr UDER24, wersja z 17 czerwca 2025 r.).

Od 1 września przedszkola będą otwarte do 20:00. Pierwsze takie rozwiązanie w Polsce

To dobra wiadomość dla rodziców pracujących na zmiany albo wracających późno z pracy. Od 1 września miejskie przedszkola w Sosnowcu będą czynne aż do godziny 20:00 – zapowiada Damian Żurawski, przewodniczący Komisji Oświaty w Urzędzie Miejskim w Sosnowcu.

REKLAMA

NFZ zmienia zasady w profilaktyce: Nowoczesne badanie dostępne za darmo dla milionów

Od lipca program profilaktyki raka szyjki macicy finansowany przez NFZ rozszerzono o test molekularny HPV HR i cytologię płynną – badania wcześniej dostępne jedynie prywatnie. Eksperci nazywają to przełomem – testy pozwalają nawet dwukrotnie skuteczniej wykrywać zmiany przedrakowe. Minister zdrowia Izabela Leszczyna zachęca kobiety do korzystania z bezpłatnej diagnostyki w 2,7 tys. poradni w całej Polsce.

System kaucyjny tuż przed startem. Czego Polska może nauczyć się od Rumunii, Węgier i Irlandii?

Większość Polaków popiera wprowadzenie systemu kaucyjnego – wynika z raportu PIE. To mocny kapitał na początek, ale doświadczenia innych krajów pokazują, że poparcie społeczne to za mało. Polska ma szansę uniknąć ich błędów – pod warunkiem, że wyciągnie wnioski z ich lekcji: centralizacja jak w Rumunii, komunikacja jak na Węgrzech i dane jak w Irlandii.

Karetka dla zwierząt. Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach?

Pytań dotyczących pojazdów uprzywilejowany jest wiele, w szczególności: co to jest pojazd uprzywilejowany? Jak się zachować, gdy jedzie pojazd uprzywilejowany? Jakie służby są uprzywilejowane i jakie są pojazdy uprzywilejowane? Będzie nowy pojazd uprzywilejowany na polskich drogach? W zakresie tego ostatniego pytania poruszamy ciekawy postulat, który może dotyczyć wielu osób!

Sejm na żywo. Komisja śledcza ds. Pegasusa [22 lipca 2025r.]

Posiedzenie sejmowej komisji śledczej ds. Pegasusa rozpocznie się o godz. 10:30.. Na dziś zaplanowano przesłuchanie byłych funkcjonariuszy służb: Krystiana Dobrzyńskiego, Anety Mierzwińskiej i Urszuli Nalaskowskiej. O godz. 12:30 odbędzie się posiedzenie w trybie niejawnym.

REKLAMA

Sejm na żywo: 22 lipca 2025 [Transmisja online]

22 lipca 2025 r. Sejm rozpocznie czterodniowe posiedzenie. W planach prac sejmowych znalazł się m.in. rządowy projekt nowelizacji Kodeksu pracy dotyczący stażu pracy.

Zamiast 100 proc. wynagrodzenia, na konto wpłynie tylko 80 proc. – to skutek zmiany wprowadzanej przez MRPiPS, o którym „głośno” się nie mówi. Ulga dla pracodawców, ale strata dla pracowników

MRPiPS zapowiada gruntowną reformę ubezpieczenia chorobowego – zasiłek chorobowy miałby być wypłacany od pierwszego dnia niezdolności pracownika do pracy wskutek choroby przez ZUS, w miejsce dotychczasowego wynagrodzenia chorobowego, wypłacanego przez pracodawcę za pierwszych 33 dni (lub odpowiednio – 14 dni) zwolnienia. Na takim rozwiązaniu – nie wszyscy pracownicy jednak zyskają, a wręcz – dla niektórych, będzie się to wiązać z wymierną stratą w postaci niższego wynagrodzenia. Chyba, że rząd wywiąże się również z obietnicy zwiększenia kwoty zasiłku chorobowego do 100%.

REKLAMA