REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Rośnie zainteresowanie sądami polubownymi

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Portal  Procesowy
Wydawcą portalu jest kancelaria Wardyński i Wspólnicy.
Sądownictwo arbitrażowe, przedsiębiorcy, szybkość postępowania
Sądownictwo arbitrażowe, przedsiębiorcy, szybkość postępowania

REKLAMA

REKLAMA

Rośnie zainteresowanie sądownictwem polubownym. Jedną z przyczyn jest jego sprawność, fachowość, poufność i tempo rozpoznawania spraw – zalety szczególnie istotne dla przedsiębiorców. Zbyt rzadko jednak korzystają oni z możliwości, jakie daje arbitraż.

Trochę historii

REKLAMA

Sądownictwo polubowne ma w Polsce bardzo długą historię, sięgającą Średniowiecza. Wystarczy wspomnieć choćby arbitraż w Wyszegradzie w 1335 roku, którego celem było rozstrzygnięcie sporu pomiędzy Królem Polski a Zakonem Krzyżackim o przynależność Pomorza Gdańskiego i Kujaw oraz sporu między Janem Luksemburskim i Kazimierzem Wielkim o koronę polską. W tych sprawach wyrok wydał sąd arbitrażowy złożony z władców Czech i Węgier, którzy przyznali Zakonowi Pomorze i ziemię chełmińską, a Polsce Kujawy i ziemię dobrzyńską. Natomiast w sprawie sporu o koronę Jan Luksemburski, król Czech i Polski, zażądał od króla Polski, 20 000 kop groszy praskich, co Kazimierz Wielki zaakceptował, a w konsekwencji na mocy zawartej ugody stał się niekwestionowanym władcą Polski.

REKLAMA

W II Rzeczypospolitej sądownictwo arbitrażowe rozwijało się znakomicie w postaci sądów kupieckich orzekających w oparciu o ukształtowane dobre obyczaje handlowe i zasady dobrej wiary. W okresie powojennym sądy polubowne funkcjonowały nie tylko w stosunkach krajowych, ale także, a może przede wszystkim, w handlu zagranicznym. Z uwagi na zmiany społeczno-gospodarcze rozwój ten jednakże przebiegał inaczej niż w krajach o gospodarce rynkowej. Międzynarodowe upowszechnianie się sądownictwa polubownego spowodowało zawarcie wielu umów międzynarodowych, które skutecznie wspierały rozwiązywanie międzynarodowych sporów arbitrażowych oraz gwarantowały wykonalność orzeczeń wydanych w tych postępowaniach. Istniejące sądy, np. w Paryżu, Londynie lub Sztokholmie, zyskiwały na znaczeniu. Tworzono także nowe stałe sądy arbitrażowe, takie jak stały sąd arbitrażowy przy Izbie Handlowej w Wiedniu.

Zobacz: Czy tłumaczenie podlega ochronie prawnoautorskiej?

Najstarszym polskim stałym sądem arbitrażowym jest Sąd Arbitrażowy przy Krajowej Izbie Gospodarczej w Warszawie, którego poprzednikiem było Kolegium Arbitrów utworzone w 1950 roku przy Polskiej Izbie Handlu Zagranicznego. Dynamiczny rozwój sądownictwa arbitrażowego w Polsce przypada na okres po przemianach ustrojowych w 1989 roku. Przyczyną tego rozwoju był z jednej strony gwałtowny wzrost przedsiębiorczości i stale zwiększająca się ilość krajowych i zagranicznych transakcji handlowych oraz wchodzenie na polski rynek przedsiębiorców zagranicznych przyzwyczajonych do tego sposobu rozstrzygania sporów, z drugiej zaś kompletny paraliż i niewydolność systemu sądowniczego, który nie dysponował właściwymi narzędziami proceduralnymi umożliwiającymi sprawne rozstrzyganie coraz bardziej skomplikowanych sporów gospodarczych. Z tych względów w Polsce zaczęły powstawać nowe sądy arbitrażowe, m.in. Sąd Arbitrażowy przy PKPP Lewiatan oraz Sąd Polubowny przy Związku Banków Polskich, a także sądy przy regionalnych izbach handlowych. Obecnie w Polsce jest ponad 20 stałych sądów arbitrażowych.

Co spowodowało wzrost zainteresowania sądownictwem polubownym?

REKLAMA

Przyczyn jest kilka. Po pierwsze sprawność, fachowość, poufność i tempo rozpoznawania spraw. Po drugie rozwój gospodarczy Polski w ostatnich 20 latach, a w konsekwencji wielość i złożoność sporów powstałych na tle stosunków gospodarczych, z których rozstrzygnięciem

Dalszy ciąg materiału pod wideo

sądy powszechne nie zawsze mogły sobie poradzić. Po trzecie coraz bardziej przyjazne otoczenie prawne i poprawiające się rozumienie istoty i zalet sądownictwa polubownego przez sądy powszechne.

W powszechnym odbiorze arbitraż traktowany jest jako alternatywa dla sądownictwa powszechnego, szczególnie sądów gospodarczych. Takie pojmowanie tej instytucji powoduje, że postępowanie arbitrażowe często przebiega według reguł określonych procedurą cywilną, co znacznie umniejsza jego efektywność.

Co daje postępowania arbitrażowe?

Postępowanie arbitrażowe daje wiele możliwości nieosiągalnych w postępowaniu przed sądem powszechnym, lecz niestety strony rzadko z nich korzystają. Przede wszystkim postępowanie takie pozwala stworzyć znacznie mniej sformalizowane mechanizmy proceduralne, dostosowane do specyfiki łączących strony stosunków, zazwyczaj kontraktowych, co w konsekwencji pozwala szybko i sprawnie rozstrzygnąć spór. Uzgodnienie przez strony sposobu procedowania w sprawie zmniejsza ilość emocji pojawiających się w związku ze sporem i ułatwia podjęcie ewentualnej współpracy w  przyszłości. Ważna jest także powszechna kultura prowadzenia sporu przez arbitrów i unikanie „podgrzewania emocji” pomiędzy stronami. Powszechna jednoinstancyjność postępowania sprzyja jego szybkości, a możliwość wyboru arbitrów pozwala poddać spór ocenie osób kompetentnych w danej dziedzinie, co ułatwia komunikację z arbitrami i daje komfort wysokiej jakości merytorycznej wydanego rozstrzygnięcia. Coraz częściej arbitrzy działają proaktywnie, określając wspólnie ze stronami przedmiot sporu, ujmowany w podpisanym przez nich dokumencie podobnym do Aktu Misji w postępowaniu przed Międzynarodowym Sądem Arbitrażowym przy ICC, a także informują strony o tym, jakie zagadnienia uważają za istotne dla rozstrzygnięcia sporu.

Zobacz: Czy gwarancja jest opłacalna?

Z mojej perspektywy, jako pełnomocnika przedsiębiorców w postępowaniach arbitrażowych, jest to rozwiązanie pożądane, ponieważ takie współdziałanie znacząco przyspiesza wydanie wyroku, pozwalając stronom skupić się na dowodzeniu tylko tych okoliczności, które, zgodnie ze stanowiskiem stron i arbitrów, mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy. Także uzgodnienie ze stronami porządku wymiany pism procesowych i posiedzeń sądowych skraca czas do rozstrzygnięcia sprawy.

Sądy arbitrażowe starają się doskonalić swoje regulaminy arbitrażowe, przy czym odmiennie niż to jest w przypadku zmian w przepisach postępowania cywilnego, ewolucja procedury przed sądami arbitrażowymi odpowiada potrzebom obrotu gospodarczego oraz uwzględnia interesy i potrzeby stron. Przykładem takich zmian może być wprowadzenie trybu przyspieszonego rozpoznawania spraw lub uregulowanie zasad procesowania w przypadku, gdy po jednej stronie występuje kilka podmiotów. To korzystnie odróżnia zmiany regulaminów sądów arbitrażowych od zmian procedury cywilnej. Te ostatnie w większości wprowadzane są w interesie sądów orzekających i nakładają na strony szereg nowych obowiązków. Wprawdzie dają też sędziom narzędzia mające usprawnić i przyspieszyć rozpoznanie sprawy, ale sądy z nich niestety nie korzystają.

Międzynarodowa skuteczność

Kapitalne znaczenie ma także międzynarodowa skuteczność wyroku sądu arbitrażowego, co jest następstwem powszechnej akceptacji przez państwa konwencji nowojorskiej o uznawaniu i wykonywaniu zagranicznych wyroków arbitrażowych. Wydany w Polsce  wyrok zasądzający na rzecz polskiego przedsiębiorcy od jego zagranicznego np. niemieckiego kontrahenta będzie wykonalny w Niemczech po nadaniu mu klauzuli wykonalności przez sąd niemiecki, a przesłanki stwierdzenia wykonalności wyroku zagranicznego sądu polubownego będą w Niemczech analogiczne jak w Polsce. Trzeba jednak pamiętać, że także wydany za granicą wyrok arbitrażowy przeciwko polskiemu przedsiębiorcy zostanie w Polsce wyegzekwowany. Wykonalność wyroków krajowych sądów arbitrażowych gwarantują przepisy kodeksu postępowania cywilnego tytułu VIII części piątej.

Z tych wszystkich przyczyn sądownictwo polubowne warte jest nieustającego upowszechniania i propagowania, zarówno w Polsce, jak i za granicą, ponieważ w przypadku sporu pomiędzy przedsiębiorcami jest to bardziej efektywny i adekwatny sposób jego rozstrzygnięcia niż postępowanie przed sądem powszechnym.

Popularyzacji arbitrażu w Polsce służy wydana przez Sąd Arbitrażowy przy KIG publikacja w języku angielskim przedstawiająca informacje o strukturze arbitrażu i procedurze arbitrażowej w Polsce, skierowana do zagranicznych przedsiębiorców oraz do zagranicznych właścicieli polskich spółek (więcej informacji na stronie Sądu Arbitrażowego przy KIG).

Zobacz: Kiedy odpowiesz za długi małżonka?

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Palenie gałęzi na własnej posesji 2025 - czy można palić gałęzie na własnej posesji? Kiedy można palić gałęzie na działce?

Palenie gałęzi i liści, nawet na własnej posesji, może skończyć się mandatem. Zakaz obowiązuje nie tylko w miastach, ale też na wsiach i działkach rekreacyjnych. Sprawdź, co grozi za spalanie gałęzi w 2025 roku i gdzie zgłosić uciążliwego sąsiada, który zadymia okolicę.

Afera z dofinansowaniami z KPO. PARP zapowiada kontrole, opozycja mówi o gigantycznym skandalu i podaje kolejne przykłady

Wiele kontrowersji wzbudziła interaktywna mapa projektów, które uzyskały dofinansowanie z Krajowego Planu Odbudowy, którą opublikowano na kpo.gov.pl. Co ciekawe od rana 8 sierpnia 2025 r. cała strona kpo.gov.pl nie jest dostępna (występują problemy techniczne z jej wyświetleniem). Szeroko krytykuje się zasadność wydatkowania tych środków zwłaszcza w branży HoReCa. PARP zapowiedział kontrolę w tym sektorze. Premier Tusk powiedział, że nie zaakceptuje żadnego marnotrawienia środków z KPO. Prezes PiS Jarosław Kaczyński nazwał całą sprawę gigantycznym skandalem a inni politycy PiS mówią o największej aferze obecnego rządu

Seniorzy nie muszą płacić za wywóz śmieci. Wystarczy, że spełnią ten jeden warunek. Jaki?

W ostatnim czasie w wielu miastach podniesiono opłaty za odbiór śmieci, co szczególnie dotyka polskich emerytów. Częściowe lub całkowite zwolnienie z tych opłat to duża ulga dla ich domowych budżetów. Kto może skorzystać z takiej pomocy? Oto szczegóły.

Darowizna spółdzielczego prawa z majątku wspólnego bez podatku? Oto bezpieczna ścieżka przekazania nieruchomości w rodzinie

Planujesz przekazać mieszkanie bliskim i boisz się podatku? Najnowsza interpretacja skarbówki pokazuje, jak zrobić to legalnie, bez żadnej daniny. Sprawdź, jak darowizna z majątku wspólnego w rodzinie może być całkowicie zwolniona z podatku.

REKLAMA

TSUE zmienia zasady gry dla frankowiczów. Koniec z teorią dwóch kondykcji?

Wyrok TSUE z 19 czerwca 2025 r. może zrewolucjonizować sposób rozliczania nieważnych umów „frankowych”. Sąd unijny opowiedział się za prostszą i tańszą dla konsumentów teorią salda, podważając dominującą dotąd teorię dwóch kondykcji. Dlaczego część prawników bije na alarm i czy naprawdę chodzi o interes kredytobiorców? Oddzielamy fakty od mitów.

Nie zaparkujesz już pod swoim blokiem – koniec z wymogiem 1,5 miejsca postojowego na każde mieszkanie, „na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego”. Prezydent podpisał ustawę popierającą „patodeweloperkę”

W dniu 21 sierpnia 2025 r. wchodzi w życie ustawa, która znosi obowiązujący dotychczas – na szczeblu krajowym – wymóg co najmniej 1,5 miejsca postojowego (a w przypadku zabudowy śródmiejskiej – co najmniej 1 miejsca postojowego) na każde mieszkanie w ramach realizowanej inwestycji mieszkaniowej. Jak wynika z uzasadnienia projektu ustawy, którą zmiana ta została wprowadzona – „jest ona spójna z wprowadzanymi przez gminy rozwiązaniami na rzecz zwiększania ruchu pieszego i rowerowego, w tym w obszarach śródmiejskich”, a także ma na celu umożliwienie uwzględniania przy realizacji inwestycji mieszkaniowej m.in. – „lokalizacji terenu inwestycji, stopnia rozwoju transportu publicznego, czy sieci dróg rowerowych”.

ZUS przeliczy świadczenia (osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach czerwcowych) z urzędu – bez wniosków. Wypłaty w nowej wysokości od 2026 roku. Senat za

Od 2026 roku ZUS przeliczy świadczenia osobom pobierającym emerytury i renty rodzinne po emerytach, którzy przeszli na emeryturę w czerwcu w latach 2009–2019. Chodzi o wyrównanie strat wynikających z dawnych przepisów, które nie uwzględniały waloryzacji kwartalnych. Ustawa została przyjęta przez Senat bez poprawek i czeka teraz na podpis prezydenta.

Projekt ustawy dla frankowiczów 2025. Jakie zmiany w sporach z bankami?

Projekt ustawy z 30 czerwca 2025 r. dotyczący spraw frankowych to dokument, który może radykalnie zmienić krajobraz procesów dotyczących kredytów denominowanych lub indeksowanych do franka szwajcarskiego. Regulacja przedstawia rozwiązania procesowe i materialne, które mają wspierać konsumentów, ale także – co mniej zauważalne –usystematyzować obecność spraw frankowych w przestrzeni prawnej.

REKLAMA

Emerytura bez lat pracy. Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Czy jest to możliwe?

Czy można otrzymać emeryturę bez lat pracy? Zazwyczaj prawo do emerytury nabywa się po osiągnięciu wymaganego wieku i udokumentowaniu odpowiedniego stażu pracy, jednak istnieją pewne wyjątki od tej reguły. W wyjątkowych sytuacjach przepisy dopuszczają możliwość uzyskania takiej emerytury. Kto może liczyć na emeryturę bez lat pracy i jakie kryteria musi spełnić? Oto szczegóły.

Nowy prezydent, stare napięcia: Polityczny start Karola Nawrockiego i reakcja rządu [Gość Infor.pl]

„Nie będę podejmował decyzji w zgodzie z podziałami politycznymi, będę podejmował decyzje wbrew podziałom politycznym, a w zgodzie z interesem państwa polskiego” – zadeklarował Karol Nawrocki tuż po zaprzysiężeniu. Brzmi dobrze, ale co to oznacza w praktyce?

REKLAMA