Wynagrodzenie za czas strajku - co na to prawo?

Czy nauczyciele dostaną wypłatę za czas strajku?

Według Związku Nauczycielstwa Polskiego w strajku pracowników oświaty bierze udział ok. 74,29 proc. szkół i przedszkoli. Według danych Ministerstwa Edukacji Narodowej - 48,5 proc. Zasadnicze pytanie w związku z tym brzmi: czy należy im się wynagrodzenie za czas strajku?

Kwestię tę reguluje art. 23 ust. 2 z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. 1991 nr 55 poz. 236) zgodnie z którym „w okresie strajku zorganizowanego zgodnie z przepisami ustawy pracownik zachowuje prawo do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia. Okres przerwy w wykonywaniu pracy wlicza się do okresu zatrudnienia w zakładzie pracy”.

Z powyższej normy jednoznacznie wynika, że nauczycielom wynagrodzenie za czas strajku nie przysługuje. Pensja powinna być zatem obniżona o okres, przez który pracownik pracy nie wykonuje.

Polecamy produkt: Potrącenia komornicze i administracyjne z wynagrodzeń

Stanowisko takie potwierdziła również podczas środowej konferencji minister Zalewska - Odwołuję do informacji, opinii Regionalnej Izby Obrachunkowej, która jednoznacznie na ten temat się wypowiedziała. Mówię to oczywiście z dużą przykrością, bo dotyczy to nauczycieli: wynagrodzenie za czas strajku się po prostu nie należy – podkreśliła.

Z kolei wspomniana Regionalna Izba Obrachunkowa w Krakowie w piśmie z dnia 9 kwietnia 2019 r., do którego dotarła Wirtualna Polska, przypomniała również, że udział w strajku jest dowolny. Oznacza to, że pracownicy nie mogą być zmuszani do udziału w strajku, nie może być na pracownikach wywierana żadna presja w tym względzie. Jednocześnie jednak pracownicy, którzy decydują się na udział w strajku, muszą liczyć się z konsekwencjami w postaci prawa do wynagrodzenia za czas strajku. Tym samym działania polegające na wypłacie wynagrodzenia za czas strajku pracownikom uczestniczącym w strajku lub też zmierzające do obejścia przepisu, który nie przewiduje prawa do wynagrodzenia za czas strajku, należałoby uznać za działania niezgodne z prawem – czytamy.

Zobacz także: Czy nauczycielom należy się wynagrodzenie za strajk?

Co teraz czeka nauczycieli?

Zgodnie z art. 39 ust. 3 z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 1982 Nr 3 poz. 19) wynagrodzenie wypłacane jest nauczycielowi miesięcznie „z góry”.

Natomiast w Kodeksie pracy jest wprost wskazane, że wynagrodzenie przysługuje za wykonaną pracę. W związku z czym powstaje problem ewentualnego zwrotu wypłaconego "z góry” pracownikowi, który przystąpił do strajku. Konstrukcja wynagrodzenia „z góry” oznacza bowiem wypłatę wynagrodzenia pod warunkiem, że pracownik będzie świadczył pracę.

Uchwała Sądu Najwyższego z dnia 8 grudnia 1994 r. I PZP 49/94: „pracownik otrzymujący wypłatę wynagrodzenia "z góry" powinien liczyć się z obowiązkiem zwrotu wynagrodzenia w każdej sytuacji niewykonywania pracy, chyba że za określony czas z mocy przepisu szczególnego zachowuje do niego prawo”.

Pracownik, który otrzymał zatem wynagrodzenie „z góry” w pełnej wysokości, a następnie nie świadczył pracy z powodu udziału w strajku, otrzymał kwotę, która mu się nie należy. Zwrot nienależnie pobranego wynagrodzenia następuje na podstawie art. 87 § 7 Kodeksu pracy, który daje pracodawcy prawo do odliczenia z wynagrodzenia za pracę w pełnej wysokości kwoty wypłaconej w poprzednim terminie płatności za okres nieobecności w pracy, za który pracownik nie zachowuje prawa do wynagrodzenia. Przepis ten odnosi się do sytuacji, gdy pracownik otrzymał wypłatę wynagrodzenia „z góry”.

Przeczytaj także: Czy pracownik ma prawo do wynagrodzenia za czas strajku?

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 23 maja 1991 r. o rozwiązywaniu sporów zbiorowych (Dz.U. 1991 nr 55 poz. 236).
Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. 1982 Nr 3 poz. 19).
Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy (Dz.U. 1974 nr 24 poz. 141).