Skuteczniejsze egzekwowanie alimentów

Dzieci są największym dobrem każdego społeczeństwa. Obowiązek chronienia ich i otaczania opieką spoczywa nie tylko na rodzicach, lecz także na państwie. Stanowi o tym konstytucja. W tym kontekście zagadnieniem o doniosłej wadze społecznej jest realizacja obowiązku alimentacyjnego. To ważny problem, który do tej pory nie był właściwie rozwiązany.

- W porównaniu z rozwiązaniami, które obowiązują w wielu krajach europejskich, a związane są z egzekwowaniem podstawowych obowiązków rodziców wobec własnych dzieci, obecne polskie przepisy są wyjątkowo niedoskonałe i dziurawe. Stanowią szeroką furtkę, raj dla cwaniaków i kombinatorów, którzy - kierując się złą wolą - nie chcą partycypować w wychowaniu własnego dziecka – mówił na konferencji Minister Sprawiedliwości Prokurator Generalny Zbigniew Ziobro.

Zobacz serwis: Sprawy rodzinne

Połowa spraw umarzanych

Skuteczność ściągalności alimentów wynosi obecnie w Polsce zaledwie ok. 20 proc. Minister Zbigniew Ziobro zaznaczył, że stawia to nasz kraj na czele niechlubnego rankingu państw w Europie, w których rodzice zobowiązani do świadczeń alimentacyjnych nie wywiązują się z płacenia alimentów.

Informacje z Prokuratury Krajowej wskazują z kolei, że prawie połowa postępowań wszczętych wobec rodziców uporczywie uchylających się od płacenia alimentów została umorzona. Przy czym podstawą 20 proc. umorzeń było uznanie, że postępowanie tych osób nie zawiera znamion czynu zabronionego. Obok przyczyn obiektywnych, jak zwyczajny brak pieniędzy u dłużnika, powodem takiego potraktowania sprawy jest często płacenie alimentów w niewielkiej części, co powoduje, że nie jest zrealizowane znamię uporczywości, albo np. matka utrzymująca dziecko uprawnione do alimentów pracuje, a więc nie jest zrealizowane znamię narażenia na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych.

- Obecne przepisy są jak durszlak, przez który przeciekają ci, którzy z płytkich pobudek nie chcą finansowo łożyć na utrzymanie i codzienne życie swojego dziecka – podkreślił Zbigniew Ziobro.

Dlatego Ministerstwo Sprawiedliwości przygotowało nowelizację Kodeksu karnego.

Zobacz serwis: Sprawy karne

Nowe rozwiązania

• Projekt przewiduje, że osoba, której dług alimentacyjny przekroczy sumę trzech należnych świadczeń okresowych (najczęściej miesięcznych), podlega grzywnie, karze ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do roku. Dziś Kodeks karny mówi jedynie ogólnie o „uporczywym uchylaniu się” od alimentacyjnego obowiązku. W wielu przypadkach pozwala to na omijanie przepisów. Tak jak wspomniano wystarczy raz na jakiś czas przekazać na dziecko niewielką sumę (np. 10 zł), by w świetle prawa uniknąć odpowiedzialności. Wprowadzenie obiektywnego kryterium trzech świadczeń okresowych pozwoli uniknąć dowolności w interpretacji, na czym polega „uporczywość” w niepłaceniu alimentów.  
• Wyższa kara (grzywny, ograniczenia wolności albo pozbawienia wolności do lat dwóch) grozić ma tym, którzy nie płacąc alimentów, narażają osobę najbliższą lub inną osobę na niemożność zaspokojenia podstawowych potrzeb życiowych. Chodzi o sytuację, gdy na skutek uchylania się jednego rodzica od obowiązku alimentacyjnego, drugi rodzic nie jest w stanie kupić dziecku jedzenia, ubrań, zapewnić kształcenia czy leczenia na chorobę przewlekłą. 
• Dłużnicy alimentacyjny będą mieli możliwość uniknięcia kary, jeśli dobrowolnie wyrównają zaległości przed wszczęciem wobec nich postępowania.