Odpowiedzialność materialna rodziców za szkody wyrządzone przez dzieci

 Kiedy dzieci nie odpowiadają za szkodę

Co do zasady osoby małoletnie, do osiągnięcia 13 lat nie ponoszą odpowiedzialności za swoje czyny, gdyż nie można postawić im zarzutu winy. Wyłączenie ich odpowiedzialności za wyrządzoną szkodę stanowi wyraz przekonania, iż osoby takie ze względu na swój stopień rozwoju psychofizycznego nie mogą same właściwie kierować swym postępowaniem.

Nie zawsze odpowiadają rodzice

Jednakże, wyłączenie możliwości przypisania winy małoletniemu przed ukończeniem 13 lat, nie oznacza automatycznie obciążenia odpowiedzialnością za wyrządzoną przez nich szkodę jego rodziców czy opiekunów. Bowiem za szkody te odpowiedzialny jest tylko ten, kto z mocy ustawy lub umowy jest zobowiązany do nadzoru nad małoletnim i tylko wtedy, gdy nadzoru tego nie wykonywał starannie.

Po ukończeniu 13 lat

Inną kwestią jest odpowiedzialność małoletnich po ukończeniu przez nich 13 lat. Po osiągnięciu tego wieku, co do zasady, małoletniemu może przypisać winę, ale wtedy poziom jego rozwoju jest już kwestią istotną. Gdyż niemożliwość przypisania winy z powodu wieku dotyczyć może także osób małoletnich po ukończeniu 13 lat, których stopień rozwoju psychofizycznego jest niższy niż w grupie rówieśniczej.

Wyłączenie odpowiedzialności

Jak już zostało wyżej wspomniane odpowiedzialność odszkodowawczą za czyny małoletniego ponoszą osoby sprawujące nadzór, a zatem rodzice lub opiekunowie.

Mimo iż bezpośredniemu sprawcy szkody (czyli małoletniemu) winy przypisać nie można, to jednak jego działanie musi mieć charakter bezprawny. Odpowiedzialności odszkodowawczej zobowiązany do nadzoru nie poniesie w  przypadku, gdy osoba nadzorowana wyrządza szkodę działając w obronie koniecznej, stanie wyższej konieczności, czy innych sytuacjach, wykluczających uznanie jej zachowania za bezprawne.

Pilnuj dziecka

Osoby zobowiązane do nadzoru nie muszą go jednak przez cały czas wykonywać osobiście i zwolnią się od odpowiedzialności jeśli oddadzą podopiecznego pod nadzór innej osoby lub instytucji starannie wybranej. Oznacza to, że np. rodzice nie ponoszą odpowiedzialności za szkody wyrządzone przez małoletnie dzieci w czasie, gdy znajdowały się one pod opieką nauczyciela w szkole, czy wychowawcy na koloniach, ale już w przypadku powierzenia opieki nad młodszym rodzeństwem starszemu (nie pełnoletniemu) nie zwolni rodziców (opiekunów) z odpowiedzialności odszkodowawczej.