500 plus (świadczenie wychowawcze) a praca w innym państwie UE

Cała rodzina w Wielkiej Brytanii

Prawo do świadczenia wychowawczego przysługuje, jeżeli osoby uprawnione zamieszkują na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej przez okres, w jakim mają otrzymać świadczenie, chyba że przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego lub dwustronne umowy międzynarodowe o zabezpieczeniu społecznym stanowią inaczej.

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z dnia 28 marca 2018 r. (sygn.. akt I OSK 2304/17) uznał, iż świadczenie wychowawcze nie przysługuje w sytuacji, gdy cała rodzina zamieszkuje w Wielkiej Brytanii.

W przedmiotowej sprawie wnioskodawca pracował w Wielkiej Brytanii oraz mieszkał tam z żoną i dziećmi. Z tego powodu NSA uznał, iż w takim przypadku nie mają zastosowania przepisy o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego. Celem tych przepisów jest bowiem przeciwdziałanie kumulacji roszczeń tj. pobierania świadczeń rodzinnych na tego samego członka rodziny w tym samym czasie w różnych krajach, poprzez ustalenie zasad pierwszeństwa ustawodawstwa przy ich przyznawaniu.

Z tego powodu organ w Polsce, który otrzymał wniosek o świadczenie wychowawcze, powinien odmówić jego przyznania. Osoby uprawnione nie zamieszkują bowiem w Polsce, nie mają również zastosowania przepisy o koordynacji świadczeń.

Tu praca, a tam dzieci

Z powyższego orzeczenia jasno wynika, iż z zastosowaniem przepisów o koordynacji systemów zabezpieczenia społecznego mamy do czynienia tylko wtedy gdy dochodzi do zbiegu uprawnień. Takim przykładem może być sytuacja, gdy ojciec pracuje w jednym z państw unijnych, a jego niepracująca żona mieszka z dziećmi w Polsce. Co w takim przypadku stanie się z wnioskiem o wypłatę świadczenia 500 plus złożonym w Polsce? Organ, który otrzymał wniosek np. ośrodek pomocy społecznej przekaże dokumenty wojewodzie, który ustali czy w danej sprawie będą miały zastosowanie przepisy o koordynacji.

Od 1 stycznia 2018 r. to właśnie wojewodowie realizują zadania z zakresu świadczeń rodzinnych w sytuacjach, gdy mają zastosowanie przepisy o koordynacji.

Przepisy unijne przewidują, iż pierwszeństwo w wypłacie świadczeń rodzinnych (świadczenie wychowawcze jest uznawane za świadczenie rodzinne) ma państwo, w którym wykonywana jest działalność zawodowa. W opisanej sytuacji, gdy mąż pracuje w innym państwie Unii Europejskiej, to właśnie to państwo powinno wypłacać świadczenia.

Gdyby jedno z rodziców pracowało w Polsce, a drugie w innym państwie członkowskim, decydującym kryterium byłoby miejsce zamieszkiwania dzieci. To tam rodzina powinna otrzymywać świadczenia.

Ważnym uprawnieniem przysługującym rodzinom w związku z koordynacją świadczeń jest dodatek dyferencyjny. Przysługuje on, gdy suma świadczeń rodzinnych, jakie otrzymuje rodzina w danym państwie unijnym jest niższa ta, którą otrzymywałaby w drugim ze zobowiązanych państw. Dodatek dyferencyjny wypłacany jest przez Państwo, które nie wypłaca świadczeń, w wysokości różnicy pomiędzy świadczeniami w obu państwach.

Przepisów o koordynacji nie stosuje się w takich przypadkach jak zagraniczny wyjazd turystyczny czy leczniczy ani w sytuacji podjęcia przez dziecko nauki za granicą.

Polecamy serwis: Pomoc społeczna