ZUS: Nie wypłacimy zasiłku chorobowego przez pierwsze 5 dni za zwolnienie lekarskie z kodem C

• Zwolnienie lekarskie z kodem C (niezdolność do pracy z powodu nadużycia alkoholu)
• "Alkoholowe" zwolnienia lekarskie raczej stałym poziomie
• EZLA z kodem C najczęściej w grupie wiekowej 30-49 lat
• Jak chorowali Polacy w 2024 r. Statystyka ZUS

Zwolnienie lekarskie z kodem C (niezdolność do pracy z powodu nadużycia alkoholu)

System elektronicznych zwolnień lekarskich e-ZLA, który ZUS uruchomił na początku 2016 r., ułatwia lekarzom wyszukać numer statystyczny choroby z klasyfikacji ICD-10 (Międzynarodowa Klasyfikacja Chorób), a także podpowiada kod literowy powodu choroby.

Zwolnienie lekarskie objęte kodem literowym C, oznacza niezdolność do pracy spowodowaną nadużyciem alkoholu. Takie orzeczenie niesie dla ubezpieczonego w ZUS skutki finansowe. ZUS lub pracodawca nie wypłaci takiej osobie zasiłku chorobowego za pierwsze 5 dni niezdolności do pracy.

"Alkoholowe" zwolnienia lekarskie raczej stałym poziomie

W 2024 r. w Rejestrze zaświadczeń lekarskich było 9,5 tys. tego rodzaju zwolnień chorobowych i było to o blisko 45 proc. więcej niż w poprzednim 2023 r. (6,6 tys. zaświadczeń z kodem C). Pozytywne jest to, że dane za 2024 r. w obliczu kilku ostatnich lat, nie wskazują na wzrost liczebności takich orzeczeń. Przykładowo w 2019 r. lekarze wystawili 12,3 tys. e-zwolnień, których przyczyną było nadużywanie alkoholu.

Dane za 2024 r. w obliczu kilku ostatnich lat, nie wskazują na wzrost liczebności takich orzeczeń:
• Zaświadczenia z kodem C wystawiono na 99,6 tys. dni niezdolności do pracy ( w 2023 r. – 66,3 tys. dni),
• W minionym roku najwięcej - ok. 3 tys. z 9,5 tys. zwolnień z kodem C - lekarze wystawili na okres od 1 do 5 dni,
• Przeciętna długość zaświadczenia lekarskiego z kodem C to 10,49 dnia i była krótsza o pół dnia w porównaniu do 2023 r.,
• Aż 75 proc. zaświadczeń lekarze wystawili mężczyznom.

- W pierwszym półroczu 2025 roku opolski ZUS zarejestrował 153 zaświadczenia o niezdolności do pracy, których podłożem było nadużywanie alkoholu. Porównując te dane do początku minionego roku jest ich mniej, bo roku temu do naszych placówek trafiło 168 zwolnień lekarskich z kodem literowym C – informuje Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego.

Zakładając dotychczasowe tempo wpływu zwolnień „alkoholowych” w całym kraju, można założyć, że na koniec 2025 roku będzie ich więcej niż w 2024 r. Do placówek ZUS-u w całej Polsce między styczniem a czerwcem 2025 r. lekarze przesłali nieco ponad 4960 zaświadczeń lekarskich typu C (przełożyło się na ponad 50,4 tys. dni absencji chorobowej), a jeszcze roku temu w tym samym okresie było ich około 4400 (ponad 45,7 tys. dni na zwolnieniu chorobowym).

Udział zwolnień chorobowych typu C wystawionych ubezpieczonym w ZUS z tytułu choroby własnej wobec ogółu zaświadczeń lekarskich jest znikomy. W I półroczu 2025 r. te zwolnienia stanowiły zaledwie 0,04 proc. ogółu.

EZLA z kodem C najczęściej w grupie wiekowej 30-49 lat

W minionym roku najwięcej z 9,5 tys. zwolnień z kodem C - niemal 32 proc., - lekarze wystawili na okres od 1 do 5 dni. Aż 75 proc. zaświadczeń lekarze wystawili mężczyznom. Wśród ogółu e-zwolnień największy odsetek, blisko 63 proc., stanowiły zaświadczenia dla osób pomiędzy 30 a 49 rokiem życia, przy czym najczęściej byli to mężczyźni między 40 a 44 rokiem życia oraz kobiety w wieku 30-34 lata.

Także dane ZUS-u w skali kraju w sprawie zwolnień chorobowych spowodowanych nadużywaniem alkoholu w pierwszym półroczu 2025 r. pokazują, że o wiele częściej były wystawiane mężczyznom niż kobietom. Aż 3839 z wszystkich zaświadczeń dotyczyło panów. Najczęściej wystawiający orzekali niezdolność od pracy o tym podłożu osobom w wieku od 35 do 49 roku życia.

Typowymi chorobami związanymi z nadużywaniem alkoholu są zaburzenia psychiczne, marskość wątroby, choroba wrzodowa żołądka i dwunastnicy. Równie często spotykane są problemy związane z układem krążenia, takie jak powiększenie i niewydolność serca (stłuszczenie mięśnia sercowego), czy też z układem oddechowym (obniżona odporność na zakażenia wirusowe), np. zapalenie płuc.

Jak chorowali Polacy w 2024 r. Statystyka ZUS

W 2024 roku wystawiono zwolnienia na 253 mln dni. Według danych Zakładu Ubezpieczeń Społecznych w 2024 r. do rejestru zaświadczeń lekarskich ZUS trafiło 25,5 mln e-zwolnień - to o 300 tys. zaświadczeń chorobowych więcej niż w 2023 r. Były to zwolnienia zarówno z tytułu choroby własnej, jak i z tytułu opieki nad dziećmi czy innymi członkami rodziny. Najwięcej zwolnień to te wystawione w styczniu i październiku.

Najczęstsze przyczyny niezdolności do pracy pozostają niezmienne od kilku lat niezależnie od regionu kraju. Należą do nich:
• Choroby układu mięśniowo-szkieletowego i tkanki łącznej (41,8 mln dni absencji chorobowej),
• Choroby układu oddechowego (33 mln dni),
• Urazy, zatrucia i inne określone skutki działania czynników zewnętrznych (32,5 mln dni),
• Ciąża, poród i połóg (31,8 mln dni),
• Zaburzenia psychiczne i zaburzenia zachowania (30,3 mln dni),
• Jednostki chorobowe związane z COVID-19 (1,7 mln dni).

Z danych ZUS wynika, że nastąpił wyraźny wzrost zachorowań na krztusiec. Zarówno liczba zaświadczeń lekarskich wystawionych z tego tytułu, jak i liczba dni absencji chorobowej zwiększyły się ponad 30-krotnie.

Cały raport dostępny na stronie internetowej ZUS: https://www.zus.pl/baza-wiedzy/statystyka/opracowania-tematyczne/absencja-chorobowa

Beata Kopczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS w województwie śląskim
Sebastian Szczurek, regionalny rzecznik prasowy ZUS województwa opolskiego