REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Główny Inspektor Pracy: Nie można postrzegać sygnalisty jako wroga [WYWIAD]

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
Wioleta Matela-Marszałek
Autorka licznych publikacji o tematyce prawnej
Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy
Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy
Państwowa Inspekcja Pracy

REKLAMA

REKLAMA

„Warto przygotować procedurę zgłoszeń wewnętrznych i wdrożyć ją w zakładzie pracy, aby zapewnić pracownikom i także samemu pracodawcy poczucie bezpieczeństwa i zaufania” – przekonuje Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy.

Wioleta Matela-Marszałek, Infor.pl: Czy w związku z wejściem w życie przepisów o ochronie sygnalistów sytuacja pracowników się poprawi?

REKLAMA

REKLAMA

Marcin Stanecki, Główny Inspektor Pracy: Ustawa o ochronie sygnalistów nie wpłynie bezpośrednio na pracowników, nie zawiera bowiem regulacji z zakresu prawa pracy. Jednakże, w mojej ocenie w sposób pośredni będzie na nich oddziaływać. Choćby dlatego, że np. w przypadku mobbingu, ciężar dowodu dotychczas spoczywał na pracowniku. Po wejściu w życiu ustawy o ochronie sygnalistów, jeżeli działania o charakterze mobbingowym dotkną sygnalistę, wtedy inaczej niż teraz, ciężar dowodu spocznie na mobbingującym. 

Ponadto, zakres działań odwetowych w ustawie jest katalogiem otwartym. Obejmuje swoim zakresem bardzo wiele zachowań, które mogą być stosowane przez pracodawcę na gruncie prawa pracy, takich jak np. przekazanie obowiązków, zmiana miejsca pracy, obniżenie wynagrodzenia, zmiany godzin pracy czy wstrzymanie szkoleń. I w tych przypadkach nastąpi zmiana rozkładu ciężaru dowodu. Po wejściu w życie ustawy, sytuacja procesowa pracownika - sygnalisty ulegnie więc poprawie. W razie podjęcia działań odwetowych wobec niego przez pracodawcę, w związku z dokonanym zgłoszeniem, to pracodawca będzie musiał udowodnić, że działania te nie miały charakteru odwetowego, nie są „zemstą” i nie pozostają w związku przyczynowo-skutkowym z dokonanym zgłoszeniem. Ustawa zabezpieczy w ten sposób sygnalistę przed odwetem. Przy czym należy pamiętać, że pomimo, iż ciężar dowodu, że podjęte wobec pracownika działania nie są związane z dokonanym przez niego zgłoszeniem, spoczywa na pracodawcy, to na sygnaliście spocznie obowiązek uprawdopodobnienia, że podjęte wobec niego działania mają związek z dokonanym zgłoszeniem. Ponadto, w mojej ocenie, uważam, że sygnalistę należy zaliczyć do grona pracowników korzystających ze szczególnej ochrony przed rozwiązaniem stosunku pracy i co za tym idzie, stosować do niego regulacje prawną zawartą w art. 755(5) Kodeksu postępowania cywilnego. 

W związku z tym, uważam, że ustawa o sygnalistach będzie wpływać na prawo pracy, choć nie jestem w stanie, w tym momencie, ocenić, jak duży będzie to wpływ w perspektywie czasu.

REKLAMA

A pozycja pracodawcy?

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Pozycja pracodawcy nie ulegnie zmianie po wejściu w życie ustawy o ochronie sygnalistów.

Nie można jednakże, z perspektywy pracodawcy, postrzegać szeroko rozumianych „sygnalistów”  jako utrudnienia w prowadzeniu działalności gospodarczej. Możliwość dokonania zgłoszenia przez sygnalistę jest niezaprzeczalnie wartościowa dla podmiotów gospodarczych. Przedsiębiorca, dzięki pozyskanej informacji sygnalnej będzie mógł zapobiec wystąpieniu szkody lub ograniczyć jej rozmiary. Będzie mógł zareagować na naruszenie wcześniej, co pozwoli na uniknięcie ewentualnych szkód gospodarczych lub ich powiększenia. Dodatkowo ustawa pozwala na wprowadzeniu w zakresie przedmiotowym procedury wewnętrznej własnych regulacji wewnętrznych np. kodeksów etyki, procedur antymobbingowych. Może to prowadzić do poprawienia egzekwowalności takich przepisów. 

Konkludując, system zgłaszania nieprawidłowości w firmie może pomóc w zapobieganiu różnym nieprawidłowościom. W tym oszustwom, kradzieżom, korupcji czy mobbingowi. Dlaczego? Jeżeli pracownicy będą mogli reagować  na naruszenia prawa i będą mogli te naruszenia zgłosić w bezpieczny i poufny dla siebie sposób, to wtedy zmaleje liczba naruszeń w zakładzie pracy. Z kolei świadomość istnienia systemu dokonywania zgłoszeń sygnalnych, znacznie utrudni podejmowanie nieuczciwych działań przez współpracowników lub przełożonych.

Warto także zauważyć, że istnienie w firmie procedury zgłoszeń wewnętrznych to również inwestycja w pozytywny wizerunek firmy. Pracownicy, klienci oraz partnerzy biznesowi będą mieli większe zaufanie do pracodawcy, który wyraźnie pokazuje, że traktuje poważnie nieprawidłowości i jest gotowy podjąć stosowne działania w celu ich rozwiązania.

Wydaje się również, że dzięki temu, że pracownicy będą mogli zgłaszać problemy, to będzie to skutkować ich zwiększonym zaangażowaniem i lojalnością wobec pracodawcy. Warto zatem, przygotować procedurę zgłoszeń wewnętrznych i wdrożyć ją w zakładzie pracy, aby zapewnić pracownikom i także samemu pracodawcy poczucie bezpieczeństwa i zaufania.

Sygnaliści w firmie. Przewodnik dla pracodawców

Co z uprawnieniami Państwowej Inspekcji Pracy w tym zakresie?

Ustawa o ochronie sygnalistów nie wprowadza zmian bezpośrednio dotykających uprawnień PIP. Jednakże, nakłada na PIP nowe obowiązki. Pierwszym obowiązkiem PIP jako organu, do którego wpłynie informacja sygnalna będzie dokonanie wstępnej weryfikacji zgłoszenia zewnętrznego, polegającego na ustaleniu czy zgłoszenie dotyczy informacji o naruszeniu prawa, oraz na ustaleniu, czy zgłoszenie dotyczy naruszeń w dziedzinie, która należy do zakresu działania tego organu, a jeżeli nie należy – na ustaleniu organu publicznego właściwego do podjęcia działań następczych. Oznacza to, że, w przypadku, gdy zgłoszenie sygnalne nie zawiera informacji o naruszeniu prawa, wtedy PIP nie będzie rozpatrywać zgłoszenia. Przy czym PIP może pouczyć sygnalistę o możliwościach prawnych dochodzenia roszczenia, które było przedmiotem zgłoszenia na drodze sądowej lub administracyjnej.

Obowiązkiem PIP będzie  przesyłanie sygnaliście niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie 7 dni od dnia przyjęcia zgłoszenia, potwierdzenia jego przyjęcia, chyba że sygnalista wystąpił wyraźnie z odmiennym wnioskiem w tym zakresie lub PIP będzie miał uzasadnione podstawy sądzić, że potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia zagroziłoby ochronie poufności tożsamości sygnalisty.

PIP będzie musiał zatem wdrożyć procedurę zgłoszeń wewnętrznych do dokonywania zgłoszeń naruszeń, które wystąpiły wewnątrz Inspekcji oraz procedurę zgłoszeń zewnętrznych. Przy czym ta ostatnia wydaje się, że będzie funkcjonowała w bardzo ograniczonym zakresie, ze względu na brak prawa pracy. Ponadto, PIP będzie wspierać Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej oraz Rzecznika Praw Obywatelskich w udzielaniu odpowiedzi związanych z tematyką sygnalistów. Oczywiście PIP, tylko w zakresie dotyczącym działań odwetowych, bo one są związane z prawem pracy. Ponadto PIP i Ministerstwo wspólnie zorganizują w dniu 17 września webinar (kilkugodzinny) zawierający podstawowe kompendium wiedzy o sygnalistach.

Jakie są, Pańskim zdaniem, największe nieporozumienia związane z nowymi przepisami?

Największe nieprozumienie to niezrozumienie idei sygnalizowania i traktowania sygnalistów jako donosicieli, kapusiów czy skarżypytów. Jak bowiem wynika z motywu 1 dyrektywy z dnia 23 października 2019 r. w sprawie ochrony osób zgłaszających naruszenia prawa Unii, osoby pracujące dla organizacji publicznej lub prywatnej lub utrzymujące kontakt z taką organizacją w związku ze swoją działalnością zawodową niejednokrotnie jako pierwsze dowiadują się o zagrożeniach lub szkodach dla interesu publicznego, do jakich dochodzi w tym kontekście. Zgłaszając naruszenia prawa Unii, które są szkodliwe dla interesu publicznego, osoby takie działają jako „sygnaliści” i tym samym odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu takich naruszeń i zapobieganiu im oraz w ochronie dobra społecznego.

W myśl ustawy o ochronie sygnalistów,  sygnalistą jest osoba fizyczna, która zgłasza lub ujawnia publicznie informację o naruszeniu prawa uzyskaną w kontekście związanym z pracą. Informacja o naruszeniu prawa to informacja, w tym uzasadnione podejrzenie, dotyczące zaistniałego lub potencjalnego naruszenia prawa, do którego doszło lub prawdopodobnie dojdzie w podmiocie prawnym, w którym zgłaszający uczestniczył w procesie rekrutacji lub innych negocjacjach poprzedzających zawarcie umowy, pracuje lub pracował, lub w innym podmiocie prawnym, z którym zgłaszający utrzymuje lub utrzymywał kontakt w kontekście związanym z pracą, lub informację dotyczącą próby ukrycia takiego naruszenia prawa.

Przez kontekst związany z pracą należy rozumieć obecne lub przyszłe działania związane z wykonywaniem pracy na podstawie stosunku pracy lub innego stosunku prawnego stanowiącego podstawę świadczenia pracy lub usług lub pełnienia funkcji w podmiocie prawnym lub na rzecz tego podmiotu lub pełnienia służby w podmiocie prawnym, w ramach których uzyskano informację o naruszeniu prawa oraz istnieje możliwość doświadczenia działań odwetowych. 
Oznacza to, że nie będzie sygnalistą, konsument, którego prawa konsumenckie zostały naruszone i dokona zgłoszenia do Rzecznika Praw Konsumenta informującego o nie respektowaniu jego praw przez sprzedawcę. Nie będzie zatem sygnalistą niezadowolony klient, który stwierdzi naruszenie prawa, nawet jeśli rzeczywiście miało ono miejsce. Bez kontekstu związanego z pracą, nie będziemy mieli do czynienia z sygnalistą, tylko z osobą zgłaszającą naruszenie prawa. Nawet jeśli zgłoszenie mieści się w katalogu spraw, objętych ustawą. Kończąc ten wątek, sygnalista to obywatel, który reaguje na naruszenie prawa i zgłasza je odpowiednio bądź pracodawcy (zgłoszenie wewnętrzne) lub organowi publicznemu (zgłoszenie zewnętrzne).

Sygnaliści w administracji publicznej. Procedura dla pracodawców

Na jakie ewentualne trudności warto się przygotować?

Trudności na jakie należy się przygotować, to ciekawe pytanie. Ale w mojej ocenie, nie wystąpią specjalne trudności, bowiem kancelarie prawne od blisko trzech lat rozwijają swoją wiedzę w zakresie ochrony sygnalistów. Oferują pomoc w opracowaniu procedur. Poza tym odbyło się mnóstwo konferencji, debat i wystąpień poświęconych sygnalistom. Samo Ministerstwo przygotowało cztery live, które są dostępne i można je odtworzyć, w zaciszu domowym, za darmo i wysłuchać odpowiedzi ekspertów na zadawane pytania. W związku z tym, uważam, że dostęp do wiedzy w zakresie sygnalistów jest na tyle duży, że każdy pozyska odpowiedź na nurtujące go pytania. Dlatego uważam, że nie będzie większych trudności w związku z tym aktem prawnym. 

Mówiąc wprost strach ma wielkie oczy i zawsze boimy się nieznanego. Jednakże, temat sygnalistów wydaje się już dobrze „rozpracowany” i nie ma czego się obawiać.

Bardzo dziękuję za rozmowę.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Nowa opłata obejmie także te urządzenia - już niedługo uderzy wszystkich po kieszeni

Już niedługo trzeba będzie płacić więcej za urządzenia elektroniczne codziennego użytku, takie jak komputery (w tym laptopy), telewizory, tablety czy smartfony. Zostaną objęte nową opłatą, która ma w założeniu rekompensować ich używanie do pewnych celów. Jakich?

Komisje w całej Polsce w 2-10 minut uzdrawiają niepełnosprawne osoby. Tak uważają rodzice i opiekunowie

Do redakcji Infor.pl trafiają kolejne listy od rodziców albo opiekunów dzieci, którzy stracili prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. Wszystkie listy opisują ten sam schemat pracy komisji lekarskich. Schemat dotyczy dzieci cierpiących na autyzm albo zespół Aspergera (nie zostały objęte kilka miesięcy temu korzystnymi dla niepełnosprawnych dzieci wytycznymi min. Ł. Krasonia). Dzieci te przez ostatnie lata dysponowały orzeczeniem z pkt 7 i 8 (= świadczenie pielęgnacyjne). I nagle w 2025 r. (przy okazji przedłużania ważności orzeczenia) seryjnie - tak opisują rodzice - mają miejsca "cudowne uzdrowienia". Dziecko jest pozbawione pkt 7 albo 8).

Podróżujesz ze zwierzakiem? Musisz złożyć taką deklarację. Trzeba za to zapłacić, ale wiele to zmienia

Czy zwierzę to rzecz, a w podróży można traktować je jak bagaż? Przepisy nie pozostawiają w tym zakresie wątpliwości, a TSUE potwierdził jak należy je rozumieć. Jeśli podróżujesz ze zwierzakiem, lepiej żebyś znał te zasady i złożył odpowiednią deklarację. Dzięki temu unikniesz nieporozumień.

Karta parkingowa 2026 – kto może ją dostać i jak złożyć wniosek

Od 2026 roku obowiązują ujednolicone przepisy dotyczące kart parkingowych dla osób z niepełnosprawnościami. Nowe karty będą wydawane w formie elektronicznej, z kodem QR i zabezpieczeniami przed fałszerstwem.

REKLAMA

Dofinansowanie PFRON 2026 – ile wynosi wsparcie dla pracodawców zatrudniających osoby z niepełnosprawnościami

W 2026 roku utrzymano system wsparcia dla pracodawców, którzy zatrudniają osoby z niepełnosprawnościami. Dofinansowania z PFRON obejmują zarówno wynagrodzenia, jak i dopłaty do wyposażenia stanowiska pracy.

Prawa pracownika z niepełnosprawnością w 2026 roku – skrócony czas pracy i dodatkowe uprawnienia

Pracownicy z niepełnosprawnością korzystają z szeregu przywilejów wynikających z Kodeksu pracy i ustawy o rehabilitacji zawodowej. W 2026 roku utrzymano kluczowe uprawnienia, ale rozszerzono możliwości pracy zdalnej i elastycznych godzin.

Nowe zasady orzekania o niepełnosprawności w 2026 roku – jak złożyć wniosek i co się zmienia

Od 2026 roku wchodzi w życie zmodernizowany system orzekania o niepełnosprawności. Rząd zapowiada uproszczenie procedur, cyfrowe wnioski i ujednolicenie kryteriów. Sprawdzamy, co się zmieni i jak teraz uzyskać orzeczenie.

1,5 tys. złotych dodatku dla tych seniorów. Państwo pomaga nie tylko rodzicom. Nie każdy wie, że może tak poprawić swoją sytuację

Choć dużo mówi się o wsparciu, którego państwo udziela rodzicom najmłodszych dzieci, to nie są oni jedyną grupą społeczną, która może korzystać z pomocy. Te pieniądze - 1,5 tys. złotych - mogą trafić również do określonej grupy seniorów.

REKLAMA

Czy nagrywanie rozmów i spotkań jest legalne? Kiedy nagranie może być dowodem w sądzie?

Nagrywanie rozmów, zebrań czy spotkań budzi wiele wątpliwości prawnych – zwłaszcza gdy nie wszyscy uczestnicy wiedzą o nagrywaniu. W erze smartfonów i łatwego dostępu do technologii coraz częściej pojawia się pytanie: czy takie nagrania są zgodne z prawem i czy można je wykorzystać w sądzie?

W tym roku katolicy powinni uczestniczyć we mszy świętej zarówno 1, jak i 2 listopada

1 i 2 listopada przypadają w tym roku w weekend. W związku z tym katolicy mają obowiązek uczestniczenia we mszy świętej zarówno w sobotę, jak i w niedzielę. Dlaczego?

REKLAMA