Dodatkowy zasiłek macierzyński

Komu przysługuje dodatkowy zasiłek macierzyński?

Mają do niego prawo wszyscy ubezpieczeni, korzystający z zasiłku macierzyńskiego po wejściu w życie nowych przepisów. A więc zarówno pracownicy, jak i osoby niebędące pracownikami (np. zleceniobiorcy), a także pobierający zasiłek macierzyński z tytułu urodzenia dziecka w okresie urlopu wychowawczego czy też po ustaniu zatrudnienia.

Oznacza to, że jeśli na dzień wejścia w życie nowych przepisów – a więc 1 stycznia 2010 r. i później - masz prawo do zasiłku macierzyńskiego, możesz wnioskować również o dodatkowy wymiar tego zasiłku do swojego płatnika.

Ojcowie również mogą wnioskować o dodatkowy urlop/zasiłek macierzyński w następujących sytuacjach:
• jeśli udzielono im części z urlopu/zasiłku macierzyńskiego, z którego zrezygnowała matka, po wykorzystaniu po porodzie co najmniej 14 tygodni urlopu/zasiłku,
• gdy podstawowy urlop/zasiłek macierzyński wykorzystała matka,
• gdy matka umarła w trakcie udzielonego jej dodatkowego urlopu macierzyńskiego – wychowujący dziecko ojciec ma prawo do pozostałej części dodatkowego urlopu macierzyńskiego,
• jeżeli przyjęli na wychowanie dziecko w wieku do 7 lub odpowiednio do 10 roku życia - po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego mogą skorzystać z dodatkowego urlopu i zasiłku, na takich samych zasadach jak pracownica.

Dodatkowy urlop/zasiłek macierzyński dla ojca nie jest związany z urlopem ojcowskim. Ojcowie mają prawa do zasiłku macierzyńskiego w obu sytuacjach.

Wymiar dodatkowego urlopu i zasiłku

Przepisy Kodeksu pracy stanowią, że dodatkowy urlop macierzyński oraz dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego jest udzielany tylko na pisemny wniosek pracownicy, składany w terminie nie krótszym niż 7 dni przed rozpoczęciem korzystania z tego urlopu. Ponadto urlopu tego udziela się jednorazowo, w wymiarze tygodnia lub jego wielokrotności, bezpośrednio po wykorzystaniu podstawowego urlopu macierzyńskiego. Tymi samymi zasadami rządzi się dodatkowy zasiłek macierzyński.

Podstawowy wymiar urlopu i zasiłku macierzyńskiego z tytułu urodzenia dziecka będzie można wydłużyć o dodatkowy urlop i zasiłek trwający odpowiednio:
1. W okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 r.:
• do 2 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
• do 3 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

2. W okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. :
• do 4 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
• do 6 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

3. Od 1 stycznia 2014 r.:
• do 6 tygodni, przy urodzeniu lub przyjęciu na wychowanie jednego dziecka,
• do 8 tygodni, przy urodzeniu w trakcie jednego porodu lub równoczesnego przyjęcia na wychowanie więcej niż jednego dziecka.

Takie same prawa do identycznego wymiaru dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego przysługuje więc matce, która urodziła oraz tej, która przyjęła na wychowanie dziecko w wieku do 7 roku życia, a w przypadku dziecka wobec którego podjęto decyzję o odroczeniu obowiązku szkolnego w wieku do 10 roku życia, na wychowanie w celu jego przysposobienia i wystąpiła z wnioskiem do sądu o wszczęcie postępowania w sprawie przysposobienia dziecka albo przyjęła dziecko w takim wieku na wychowanie w ramach rodziny zastępczej (z wyjątkiem rodziny zastępczej zawodowej niespokrewnionej z dzieckiem).

Dodatkowy urlop na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłek macierzyński przysługują wtedy nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 7 lub odpowiednio 10 roku życia.

Jeżeli jednak matka korzysta z uprawnień do minimalnego okresu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego w wymiarze 9 tygodni, a w tym czasie dziecko ukończyło 7 lub odpowiednio 10 rok życia, ma prawo do dodatkowego urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego i zasiłku macierzyńskiego przez okres:
• w okresie od 1 stycznia 2010 r. do 31 grudnia 2011 – do 1 tygodnia,
• w okresie od 1 stycznia 2012 r. do 31 grudnia 2013 r. – do 2 tygodni,
• od 1 stycznia 2014 r. – przez okres do 3 tygodni.

Jeżeli w trakcie dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego dziecko umrze, matka może jeszcze korzystać z tego zasiłku przez okres 7 dni od dnia śmierci dziecka. Okres tygodnia nie może jednak wykraczać poza okres udzielonego dodatkowego urlopu/zasiłku macierzyńskiego. W przypadku, gdy mama korzystała z tego urlopu, z tytułu urodzenia więcej niż jednego dziecka i jedno lub więcej dzieci zmarło, urlop i zasiłek macierzyński przysługuje jej w wymiarze stosownym do liczby dzieci pozostałych przy życiu.

Łączenie dodatkowego urlopu macierzyńskiego z pracą

Jeżeli jesteś pracownikiem i skorzystasz z dodatkowego urlopu macierzyńskiego, możesz w czasie jego trwania podjąć pracę u swojego pracodawcy, który tego urlopu udzielił. Ale uwaga! Możesz pracować w wymiarze nie wyższym niż połowa etatu. Pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu na pisemny wniosek. Składasz go na 7 dni przed rozpoczęciem wykonywania pracy i zaznaczasz w nim wymiar czasu pracy oraz okres, przez który zamierzasz łączyć korzystanie z dodatkowego urlopu z wykonywaniem pracy. Wysokość zasiłku macierzyńskiego ulega wtedy pomniejszeniu proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 25 czerwca 1999 r. o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa
Kodeks pracy