Zarówno najem, jak i dzierżawa są charakterystycznymi sposobami korzystania z lokali mieszkalnych. Szczególnie charakteryzują się tym, że należą one do kategorii umów nazwanych – czyli dotyczą zasady swobody, zgodnie z którą strony mogą swobodnie kształtować jej treść, pod warunkiem, jeżeli nie jest to sprzeczne z przepisami obowiązującego prawa i zasadami współżycia społecznego.
Nabywcy mieszkania podobnie jak osobie kupującej samochód czy żelazko przysługują środki prawne mające zagwarantować by nabywany towar był wolny od wad, a w przypadku wystąpienia ewentualnych usterek - by zostały one szybko naprawione. Sytuacja prawna właściciela lokalu jest jednak znacząco bardziej skomplikowana niż nabywcy samochodu, ponieważ oprócz samego prawa własności lokalu nabywca uzyskuje również udział we współwłasności nieruchomości wspólnej, obejmującej m.in. grunt pod budynkiem, korytarze, ściany zewnętrzne, widy, czy niekiedy garaże.