Kiedy można odwołać darowiznę?

Darowizna – co to jest

Darowizna to umowa w której darczyńca zobowiązuje się do świadczenia na rzecz obdarowanego kosztem swojego majątku. Powinna być ona zawarta w formie aktu notarialnego. Jednaka zgodnie z Art. 890 Kodeksu cywilnego, darowizna bez zachowania formy aktu notarialnego staje się ważna, jeżeli przyrzeczone świadczenie zostało spełnione. Artykuł ten jednak nie ma zastosowania w przypadku darowania nieruchomości.

Jest to czynność bezpłatna. Darczyńca może jednak ustanowić w umowie darowizny warunki jej spełnienia. Może to być zobowiązanie do jakiegoś działania, bądź zaniechanie jakiegoś działania.

Kiedy można odwołać darowiznę?

Zgodnie z przepisem art. 902 k.c. przepisów o odwołaniu darowizny nie stosuje się, gdy darowizna czyni zadość obowiązkowi wynikającemu z zasad współżycia społecznego. Jednak istnieją dwie sytuacje, w których darczyńca może odwołać swoją darowiznę.  
 

Pierwszą przesłanką do odwołania darowizny jest znacznie pogorszenie się sytuacji majątkowej darczyńcy. Jednak może do niej dojść pod warunkiem niewykonania darowizny. Wykonanie umowy polega na przeniesieniu przez darczyńcę na obdarowanego prawa majątkowego oznaczonego w umowie darowizny.

Z kolei darowiznę wykonaną darczyńca może odwołać tylko wtedy, gdy obdarowany dopuścił się względem niego rażącej niewdzięczności.

Rażącą niewdzięczność może spowodować popełnienie przestępstwa przeciwko darczyńcy, bądź drastyczne naruszenie obowiązków rodzinnych. Niewypełnienie warunku zawartego przez darczyńcę w umowie darowizny również może być uznane jako rażąca niewdzięczność.

Prawo do odwołania darowizny wyklucza przebaczenie przez darczyńcę obdarowanemu jego rażącej niewdzięczności.

Termin na odwołanie darowizny wykonanej

Darczyńca, zgodnie z prawem, ma rok na odwołanie darowizny, którego powodem jest niewdzięczność obdarowanego. Termin liczy się od dnia, w którym dowiedział się o tej przesłance.

Odwołanie darowizny – jak to zrobić

W celu odwołania darowizny pierwszym i niezbędnym krokiem jest przekazanie obdarowanemu oświadczenia o jej odwołaniu. Nie jest ono jednak jednoznaczne z wykonaniem odwołania. Aby doszło do zwrotu darowizny, obdarowany musi dokonać jej przekazania na rzecz darczyńcy. Jeśli jej przedmiotem jest nieruchomości, musi ono odbyć się u notariusza i być w formie aktu notarialnego. Jeśli obdarowany po otrzymaniu oświadczenie nie chce dobrowolnie przystąpić do umowy odwołania darowizny, wówczas darczyńcy pozostaje droga sądowa.

Odwołanie darowizny przez spadkobierców – czy jest możliwe?

Darowiznę może odwołać nie tylko darczyńca. Mają do tego prawo również spadkobiercy po śmierci darczyńcy. Jednak mogą to zrobić tylko w ściśle określonych prawem przypadkach. Pierwszym z nich jest sytuacja, gdy darczyńca w chwili śmierci był uprawniony do odwołania darowizny. Drugi to umyśle pozbawienie darczyńcy życia przez obdarowanego lub spowodowanie przez niego rozstroju zdrowia, którego skutkiem była śmierć darczyńcy.