Urlop wychowawczy - zasady korzystania

Udzielenie urlopu wychowawczego jest z jednej strony obowiązkiem pracodawcy a z drugiej strony uprawnieniem pracownika.

Uprawnienie to zależy jednak od spełnienia kilku przesłanek ustawowych. Przede wszystkich wymienić trzeba to, że pracownik musi legitymować się odpowiednim stażem pracy wynoszącym co najmniej 6 miesięcy. Do tego okresu wlicza się także zatrudnienie u innych pracodawców oraz okres urlopu macierzyńskiego. Innymi słowy nawet kobieta, która do chwili urodzenia dziecka nie była zatrudniona i pierwszy raz zatrudniła się po porodzie, to wówczas po przepracowaniu 6 miesięcy może skorzystać z urlopu wychowawczego.

Warunkiem kolejnym jest wiek dziecka, które jeśli skończy 4 lata, to już urlopu wychowawczego wykorzystać nie można. Wynika to zapewne stąd, że ustawodawcy zależało w szczególności na tym, ażeby pracownik mógł zapewnić troskę swojemu dziecku w najwcześniejszym stadium jego rozwoju. Nadto wymiar opisywanego tutaj urlopu wynosi 3 lata i może być wykorzystywany najwyżej w 4 częściach.

Z urlopu wychowawczego można korzystać nie dłużej niż do ukończenia przez dziecko 4 roku życia./ Fot. Fotolia

Zobacz również: Dodatek z tytułu opieki nad dzieckiem w okresie korzystania z urlopu wychowawczego

W przypadku jednak, gdy sytuacja dotyczy dziecka z orzeczeniem o niepełnosprawności lub stopniem niepełnosprawności, to granica wieku dziecka wynosi 18 lat. Ponadto wtedy wymiar urlopu wynosi dodatkowe 3 lata przed uzyskaniem przez dziecko pełnoletniości. I to niezależnie od tego czy pracownik wcześniej korzystał z urlopu wychowawczego do ukończenia przez dziecko 4 lat. Innymi słowy wtenczas wymiar urlopu wynosi maksymalnie 6 lat.

Gwoli jasności w polskim prawie przewidziane są trzy stopnie niepełnosprawności (znaczny, umiarkowany i lekki) dla osób powyżej 16 roku życia. Osoby poniżej 16 lat zaliczane są do osób niepełnosprawnych, jeżeli mają naruszoną sprawność fizyczną lub psychiczną o przewidywanym okresie trwania powyżej 12 miesięcy, z powodu wady wrodzonej, długotrwałej choroby lub uszkodzenia organizmu, powodujących konieczność zapewnienia im całkowitej opieki lub pomocy w zaspokajaniu podstawowych potrzeb życiowych w sposób przewyższający wsparcie potrzebne osobie w danym wieku.

Z urlopu wychowawczego może skorzystać matka, ojciec lub opiekun, jeżeli oczywiście każda z tych osób spełnia ww. przesłanki. Nadto istnieje możliwość, aby rodzice lub opiekunowie równocześnie korzystali z urlopu wychowawczego, ale przez okres nieprzekraczający 3 miesięcy i tylko wtedy, gdy oboje wypełniają kryteria warunkujące korzystanie z urlopu.

Zobacz również: Co warto wiedzieć o urlopie wychowawczym?