Bezpłatny urlop wychowawczy

Urlop wychowawczy pracownika

Kodeks pracy przewiduje przyznanie bezpłatnego urlopu pracownikowi (tj. osobie zatrudnionej w oparciu o: umowę o pracę, spółdzielczą umowę o pracę, wybór, powołanie, mianowanie) zatrudnionemu przez okres powyżej 6 miesięcy – do czego wliczane są poprzednie okresy zatrudnienia – w celu osobistej opieki nad dzieckiem. Uprawnionym do sprawowania opieki jest zarówno rodzic jak i opiekun dziecka.

Wyrokiem Sądu Apelacyjnego w Białymstoku z 18 czerwca 1998 r. postanowiono, że okresem zatrudnienia, który upoważnia do nabycia prawa do urlopu wychowawczego jest także okres pobieranie zasiłku dla bezrobotnych.

Zmiany w urlopie wychowawczym

Kryterium wieku dziecka

Dziecko musi być w wieku do 5 lat - taki jest warunek uzyskania prawa do urlopu wychowawczego. Wyjątkiem jest natomiast sytuacja, w której opieki wymaga dziecko z orzeczoną niepełnosprawnością lub stopniem niepełnosprawności. Wówczas ,,dodatkowy'' wymiar urlopu (w wysokości 36 miesięcy) przysługuje do ukończenia przez dziecko 18 roku życia. Znaczy to tyle, że w praktyce taki rodzic będzie uprawiony do skorzystania aż z 72 miesięcy urlopu.

Zdaniem Sądu Najwyższego wyrażonym w wyroku z dnia 28 listopada 2002 r., jeżeli podczas porodu urodzi się więcej niż jedno dziecko, wymiar urlopu wychowawczego dalej wynosić będzie 36 miesięcy, możliwy do wykorzystania aż do ukończenia przez dziecko 5 roku życia.

Wymiar urlopu wychowawczego

Ogólna pula przysługujących pracownikowi czy opiekunowi urlopowych miesięcy to 36. Można je rozbić na 5 części. Jednak jeden z miesięcy przeznaczony jest wyłącznie na wykorzystanie przez drugiego z rodziców. Tego prawa nie można przenieść, a skorzystanie z tej jednomiesięcznej części powoduje jej wykorzystanie. Urlop wychowawczy może być wykorzystany przez pracownika niezależnie od tego, że np. w tym samym czasie matka dziecka przebywa na urlopie macierzyńskim czy dodatkowym urlopie macierzyńskim. Jednocześnie opiekunowie i rodzice mogą skorzystać z urlopu w wymiarze, który nie przekracza 4 miesięcy.

Tylko w szczególnych przypadkach pracownikowi przysługuje prawo do wykorzystania wszystkich 36 miesięcy, tj. gdy:

• drugi rodzic nie żyje,
• nie przysługuje mu władza rodzicielska,
• został pozbawiony władzy rodzicielskiej,
• została ona zawieszona lub ograniczona,
• dziecko pozostaje pod opieką innej osoby.

Urlop ojcowski równocześnie z macierzyńskim

Wniosek o udzielenie urlopu

Chcąc skorzystać z urlopu wychowawczego, pracownik składa wniosek u swojego pracodawcy na przynajmniej 2 tygodnie przed datą pójścia na niego. Powinien on zawierać: daty rozpoczęcia i zakończenia urlopu, wskazanie dotychczas wykorzystanego urlopu na dane dziecko, określenie liczby części urlopu już wykorzystanego na dane dziecko. Oświadczenie o niekorzystaniu w tym samym czasie z urlopu przez drugiego rodzica lub opiekuna również należy dołączyć do wniosku.

Urlop wychowawczy po zmianach