Rękojmia, niezgodność towaru z umową a gwarancja jakości

Z powyższymi pojęciami nabywcy towarów na co dzień spotykają się w praktyce obrotu, przy czym często posługują się nimi zamiennie i w ogóle ich nie rozróżniają. Tymczasem odpowiedzialność np. sprzedawcy za wadliwy towar w ramach rękojmi, nie pokrywa się z odpowiedzialnością producenta z tytułu gwarancji, jak również nie jest tożsama z uprawnieniami wynikającymi z tzw. sprzedaży konsumenckiej. Prawidłowe rozróżnianie reżimów odpowiedzialności za wady nabytych rzeczy z pewnością pozwoli uniknąć wątpliwości prawnych, a jednocześnie umożliwi określić właściwego adresata roszczeń powstałych wskutek ujawnienia się wad towarów, za które zapłacono przecież przy naturalnym założeniu, że są pełnowartościowe.

Zobacz serwis: Prawa konsumenta

Rękojmia

Rękojmia to zawarty w Kodeksie cywilnym, odrębny reżim odpowiedzialności kontrahenta za wadliwy towar lub wadliwe świadczenie. Poszkodowany wskutek ujawnienia się wady ma ustawowe prawa (np. żądanie usunięcia wady poprzez dokonanie bezpłatnej naprawy) wobec kontrahenta, który odpowiada niezależnie od swojej winy. Oznacza to, że np. sprzedawca wadliwej rzeczy nie może tłumaczyć się, że nie zawinił, bo np. nie produkuje sprzedawanych rzeczy i nie ma tym samym wpływu na ich jakość. Rękojmia ma bowiem charakter obiektywny: odpowiedzialność powstaje z mocy prawa, wskutek ujawnienia się wady we wskazanym w ustawie terminie.

Zobacz: Czy można składać reklamację w innym sklepie?

Rękojmia obowiązuje przy umowie sprzedaży (sprzedawca odpowiada względem kupującego za wady fizyczne lub wady prawne sprzedanych towarów), przy umowie o dzieło (wykonawca odpowiada za wady wykonanego dzieła – np. za wadliwie wykonany mebel), przy umowie o roboty budowlane (wykonawca odpowiada za wady obiektów budowlanych), jak również przy umowie najmu (wynajmujący odpowiada za wady uniemożliwiające korzystanie z wynajmowanego lokalu – np. za nieprawidłowo funkcjonujące ogrzewanie).

Dochodzenie uprawnień z tytułu rękojmi jest stosunkowo łatwe dla poszkodowanego. Nie trzeba bowiem udowodniać winy kontrahenta, a jedynie należy wykazać fakt wystąpienia konkretnej wady. Ograniczeniem rękojmi jest ustawowy termin: uprawnienia kupującego z tytułu rękojmi za wady fizyczne nabytej rzeczy bezpowrotnie wygasają po upływie roku, licząc od dnia jej wydania. Z kolei rękojmia za wady budynku wygasa po upływie trzech lat.