REKLAMA

REKLAMA

Kategorie
Zaloguj się

Zarejestruj się

Proszę podać poprawny adres e-mail Hasło musi zawierać min. 3 znaki i max. 12 znaków
* - pole obowiązkowe
Przypomnij hasło
Witaj
Usuń konto
Aktualizacja danych
  Informacja
Twoje dane będą wykorzystywane do certyfikatów.

Zabezpieczenie wierzytelności w transporcie - zastaw na przesyłce

Subskrybuj nas na Youtube
Dołącz do ekspertów Dołącz do grona ekspertów
CDS Kancelaria Brokerska
Kamil Krasuski
Jedną z możliwości zabezpieczenia wierzytelności jest ustawowe prawo zastawu na przesyłce. /fot. fotolia
Jedną z możliwości zabezpieczenia wierzytelności jest ustawowe prawo zastawu na przesyłce. /fot. fotolia

REKLAMA

REKLAMA

Zarówno przewoźnik, jak i spedytor mają możliwości zabezpieczenia swoich roszczeń. Jedną z nich jest ustawowe prawo zastawu na przesyłce.

Istota zastawu

Zastaw stanowi obok hipoteki prawo rzeczowe ograniczone, którego celem jest zabezpieczenie wierzytelności. Zastaw zatem stanowi jedną z form zabezpieczeń rzeczowych. Różnica zatem pomiędzy zastawem, a hipoteką polega na tym, że o ile hipoteka jest zabezpieczeniem na nieruchomości (i niektórych prawach z nią związanych), to zastaw stanowi formę zabezpieczenia wierzytelności na rzeczach ruchomych (i niektórych prawach).

REKLAMA

REKLAMA

Zastaw może powstać na dwa sposoby:

  • na podstawie czynności prawnej (umowy),
  • z ustawy.

Zastaw na przesyłce jest zastawem ustawowym. Przysługuje więc przewoźnikowi i spedytorowi z mocy samego prawa, bez konieczności zawierania umowy. Z mocy art. 326 Kodeksu cywilnego do zastawu ustawowego stosowane są odpowiednio przepisy dotyczące zastawu na rzeczy ruchomej, zawarte w artykułach 306-325 KC. Cechy zastawu to:

  • wierzyciel może dochodzić zaspokojenia z rzeczy bez względu na to, czyją stała się własnością, i z pierwszeństwem przed wierzycielami osobistymi właściciela rzeczy, wyjąwszy tych, którym z mocy ustawy przysługuje pierwszeństwo szczególne,
  • przepisy o nabyciu własności rzeczy ruchomej od osoby nie uprawnionej do rozporządzania rzeczą stosuje się odpowiednio do ustanowienia zastawu,
  • jeżeli w chwili ustanowienia zastawu rzecz jest już obciążona innym prawem rzeczowym, zastaw powstały później ma pierwszeństwo przed prawem powstałym wcześniej, chyba że zastawnik działał w złej wierze,
  • nieważne jest zastrzeżenie, przez które zastawca zobowiązuje się względem zastawnika, że nie dokona zbycia lub obciążenia rzeczy przed wygaśnięciem zastawu,
  • zaspokojenie zastawnika z rzeczy obciążonej następuje według przepisów o sądowym postępowaniu egzekucyjnym.

Zobacz: Darmowa porada prawna

REKLAMA

Zastaw na przesyłce przysługujący przewoźnikowi

Zgodnie z art. 790 ust. 1. Kodeksu cywilnego dla zabezpieczenia roszczeń wynikających z umowy przewozu, w szczególności: przewoźnego, składowego, opłat celnych i innych wydatków, jak również dla zabezpieczenia takich roszczeń przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom, przysługuje przewoźnikowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów.

Dalszy ciąg materiału pod wideo

Ustawowe prawo zastawu przysługuje na przesyłce, tzn. na wszystkich przedmiotach wchodzących w skład przesyłki, bez względu na to, czy zabezpieczone nim roszczenie wiąże się z całością czy tylko z częścią przesyłki.

Wyliczenie roszczeń, które mogą być zabezpieczone ustawowym prawem zastawu na przesyłce, zostało dokonane w art. 790 § 1 Kodeksu cywilnego jedynie przykładowo. Zabezpieczeniu takiemu mogą podlegać wszelkie roszczenia wynikające z umowy przewozu (np. roszczenia odszkodowawcze).

Ustawowe prawo zastawu na przesyłce przysługujące przewoźnikowi zabezpiecza jedynie roszczenia wynikające z umowy przewozu, która dotyczy tej przesyłki, a nie zabezpiecza roszczeń, które wynikają z innych umów przewozu zawartych przez tego samego wysyłającego z przewoźnikiem.

Warunkiem legalnego skorzystania z prawa zastawu przez przewoźnika jest pozostawanie przesyłki u przewoźnika lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów. Nie można stosować przy przesyłkach należących do organów władzy i administracji państwowej oraz organów wymiaru sprawiedliwości i ścigania.

Zobacz również: Które przesyłki może doręczać tylko Poczta Polska

Zastaw na przesyłce przysługujący spedytorowi

Zgodnie z art. 802. § 1 Kodeksu cywilnego dla zabezpieczenia roszczeń o przewoźne oraz roszczeń o prowizję, o zwrot wydatków i innych należności wynikłych ze zleceń spedycyjnych, jak również dla zabezpieczenia takich roszczeń przysługujących poprzednim spedytorom i przewoźnikom, przysługuje spedytorowi ustawowe prawo zastawu na przesyłce, dopóki przesyłka znajduje się u niego lub u osoby, która ją dzierży w jego imieniu, albo dopóki może nią rozporządzać za pomocą dokumentów.

Jeżeli chodzi o dokumenty za pomocą których spedytor może rozporządzać przesyłką, może to być także zwykły dokument, uprawniający do dysponowania przesyłką, jak np. list przewozowy czy też zwykły dowód składowy.

Odmiennie niż w wypadku przewozu (art. 790 § 1. k.c.) ustawowe prawo zastawu na przesyłce, przewidziane w art. 802 § 1. k.c., zabezpiecza roszczenia spedytora, poprzednich spedytorów i przewoźników wymienione w tym przepisie nie tylko wtedy, gdy wynikają one z umowy dotyczącej danej przesyłki, ale także wówczas, gdy wynikają z poprzednich zleceń spedycyjnych. Poza tym treść art. 802 § 1 jest analogiczna do treści art. 790 § 1.

Zobacz również: Ubezpieczenie mienia w transporcie kolejowym

Spedytor a przewoźnik

Przy stosowaniu zastawu na przesyłce warto pamiętać, że inne uprawnienia przysługują przewoźnikowi, inne spedytorowi. Należy więc zwracać uwagę na to, w jakim celu stosowane jest prawo do zastawu i nie egzekwować prawa do zastawu przysługującemu spedytorowi w sytuacji, gdy zawarta została umowa przewozu. Należy również mieć na uwadze, że nieuprawniony zastaw na przesyłce może spowodować postawienie spedytorowi lub przewoźnikowi zarzutu przywłaszczenia towaru, co może dla nich bardzo nieprzyjemne konsekwencje.

Zapisz się na newsletter
Najlepsze artykuły, najpoczytniejsze tematy, zmiany w prawie i porady. Skoncentrowana dawka wiadomości z różnych kategorii: prawo, księgowość, kadry, biznes, nieruchomości, pieniądze, edukacja. Zapisz się na nasz newsletter i bądź zawsze na czasie.
Zaznacz wymagane zgody
loading
Zapisując się na newsletter wyrażasz zgodę na otrzymywanie treści reklam również podmiotów trzecich
Administratorem danych osobowych jest INFOR PL S.A. Dane są przetwarzane w celu wysyłki newslettera. Po więcej informacji kliknij tutaj.
success

Potwierdź zapis

Sprawdź maila, żeby potwierdzić swój zapis na newsletter. Jeśli nie widzisz wiadomości, sprawdź folder SPAM w swojej skrzynce.

failure

Coś poszło nie tak

Źródło: INFOR

Oceń jakość naszego artykułu

Dziękujemy za Twoją ocenę!

Twoja opinia jest dla nas bardzo ważna

Powiedz nam, jak możemy poprawić artykuł.
Zaznacz określenie, które dotyczy przeczytanej treści:
Autopromocja

REKLAMA

QR Code

© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.

REKLAMA

Prawo
Zapisz się na newsletter
Zobacz przykładowy newsletter
Zapisz się
Wpisz poprawny e-mail
Dentysta bezpłatnie na NFZ – sprawdź, jakie zabiegi Ci przysługują za 0 zł, lista jest długa

Profilaktyka stomatologiczna oraz wcale nie taka krótka lista zabiegów dentystycznych jest dostępna bezpłatnie. Wystarczy być ubezpieczonym w NFZ i mieć opłaconą składkę zdrowotną. Wizyta u dentysty nieodpłatnie, jak u każdego innego lekarza na NFZ, jest jak najbardziej możliwa, jednak nie wszyscy o tym wiedzą.

20 proc. podwyżki i 3 miesiące dodatkowego urlopu dla 150 tys. pracowników. Od kiedy?

Przedstawiciele związkowi tych pracowników przedstawili postulaty – co najmniej 20 proc. podwyżki, a do tego urlop regeneracyjny co 7 lat pracy. Kto i od kiedy miałby skorzystać z takich uprawnień? Chodzi o grupę 150 tys. pracowników.

Kodeksowe zwolnienia od pracy 2025: aktualna lista i zasady wynagradzania

W życiu zawodowym każdemu może zdarzyć się sytuacja, w której konieczne jest czasowe przerwanie pracy – z powodów rodzinnych, zdrowotnych czy organizacyjnych. Kodeks pracy przewiduje wiele takich przypadków i gwarantuje pracownikom prawo do zwolnienia od pracy w określonych sytuacjach. W 2025 roku katalog tych zwolnień jest wyjątkowo szeroki – obejmuje zarówno klasyczne przypadki, takie jak choroba, przestój czy szkolenie, jak i nowsze rozwiązania, jak pięciodniowy urlop opiekuńczy czy zwolnienie z powodu siły wyższej. Warto przyjrzeć się im bliżej, by wiedzieć, kiedy można z nich skorzystać i jakie wynagrodzenie przysługuje za czas nieobecności.

Nowe przepisy dot. sędziów - założenia w wykazie prac rządu. Konsytytucyjne wątpliwości co tzw. ustawy praworządnościowej

Zapowiedziany przez Ministra Sprawiedliwości Waldemara Żurka projekt ustawy „praworządnościowej”, a także projekt nowelizacji przepisów o ustroju sądów mający ułatwić sędziom pełnienie służby po 65. roku życia - trafiły 14 października 2025 r. do wykazu prac rządu. Planowany termin przyjęcia obu projektów przez rząd, to pierwszy kwartał 2026 r. Projekt ustawy „praworządnościowej” dzieli konstytucjonalistów. Zdaniem prof. Ryszarda Piotrowskiego projekt narusza Konstytucję RP, z opinią tą nie zgadza się prof. Marek Chmaj, który podkreśla, że ustawa jest odpowiedzią na wadliwość powołań sędziów po 2018 r.

REKLAMA

Algorytmiczne ustalanie cen. Na czym polega i czy jest zgodne z prawem?

Algorytmiczne ustalanie cen to proces polegający na wykorzystaniu zautomatyzowanych programów komputerowych do ustalania cen produktów lub usług w oparciu o dane wprowadzane w czasie rzeczywistym. Algorytmy te analizują zmienne, takie jak ceny konkurencji, popyt, stany magazynowe, a czasami dane konsumentów, aby dynamicznie dostosowywać ceny w celu maksymalizacji zysku lub realizacji innych celów biznesowych. Przykładami mogą być linie lotnicze i usługi współdzielenia przejazdów, które dostosowują ceny do popytu, lub sprzedawcy internetowi zmieniający ceny na podstawie historii przeglądania stron przez klientów lub aktywności konkurencji. K. Jakub Gładkowski, partner, radca prawny z Kancelarii KIEŁTYKA GŁADKOWSKI KG LEGAL opisuje aspekty prawne tego sposobu ustalania cen.

Jeszcze w październiku pracownicy mogą dostać ten dodatek do wynagrodzenia. Zasady wynikają z przepisów, ale wiele osób ich nie zna. Sam przypilnuj swojego przelewu

Choć za prawidłowe rozliczenie czasu pracy pracownika odpowiada pracodawca jako podmiot profesjonalny, to jednak w praktyce zdarzają się sytuacje, w których popełnia on błędy, a czujne oko pracownika może pomóc. Dlatego sam przypilnuj wysokości swojego przelewu.

Przełom w sprawach dożywotnich zakazów jazdy. Sąd Apelacyjny w Białymstoku uwzględnia niekonstytucyjność art. 42 § 4 kodeksu karnego

Sąd Apelacyjny w Białymstoku (II Wydział Karny) 19 sierpnia 2025 r., sygn. II AKo 91/25, wznowił postępowanie i uchylił dożywotni zakaz prowadzenia pojazdów orzeczony na podstawie art. 42 § 4 kodeksu karnego. To pierwsze w Polsce takie rozstrzygnięcie, oparte na orzeczeniach Trybunału Konstytucyjnego, otwierające drogę do indywidualizacji środków karnych przy art. 178a § 4 kodeksu karnego

W 2026 roku podwyżki o ok. 4,5 proc. Niestety nie chodzi o wynagrodzenia. Trzeba będzie zapłacić wyższy podatek

Zbliża się rozpoczęcie nowego roku kalendarzowego, a wraz z nim rozpoczęcie nowego roku podatkowego. Należy w związku z tym spodziewać się również tego, że konieczne będzie rozpoczęcie stosowania wielu znowelizowanych przepisów, a także wskaźników i stawek.

REKLAMA

Nowe prawo po rozwodzie. Na zmianę nazwiska będzie więcej czasu

Już obowiązuje ważna zmiana prawa: od 8 października 2025 r. osoby rozwiedzione będą miały więcej czasu na powrót do nazwiska sprzed ślubu. To efekt nowelizacji Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego podpisanej przez Prezydenta.

Ponad 645 zł dodatku co miesiąc z ZUS! Dodatek dla sierot zupełnych 2026 r. – zasady przyznawania i nowe kwoty

Dodatek dla sierot zupełnych to jedno z najważniejszych świadczeń wypłacanych przez ZUS. Od 1 marca 2026 r. kwota tego świadczenia wzrośnie do około 645,86 zł miesięcznie, dzięki corocznej waloryzacji. To świadczenie jest doliczane do renty sierocej i stanowi istotne wsparcie finansowe dla młodych osób, które straciły oboje rodziców. Sprawdź, komu dokładnie przysługują te pieniądze, jakie warunki należy spełnić i jak wygląda proces wnioskowania do ZUS.

REKLAMA