Odzyskanie uprowadzonego dziecka - instrumenty prawne

Wspomniane rozwiązania opisane zostały poniżej. Poprzedzono je wyjaśnieniem pewnych pojęć z zakresu prawa rodzinnego i opiekuńczego, których zrozumienie ułatwi pełniejsze i bardziej sprawne korzystanie z dostępnych instrumentów prawnych.

Sprawowanie pieczy nad dzieckiem - instytucje prawne

Instytucjami związanymi ze sprawowaniem pieczy nad dzieckiem w polskim prawie są przede wszystkim:
 - władza rodzicielska i kontakty z dzieckiem
oraz pełniące funkcję jej substytutów (zamienników):
- opieka,
- kuratela (głównie o charakterze przejściowym),
- nadzór.

W życiu codziennym najczęściej będziemy mieli do czynienia ze sprawowaniem pieczy nad dzieckiem w postaci wykonywania władzy rodzicielskiej, rzadziej sprawowania opieki lub nadzoru nad nim.

W związku z powyższym rodzic chcący odzyskać swoje uprowadzone lub zatrzymane przez drugiego rodzica/opiekuna prawnego małoletnie dziecko, powinien być zorientowany w kwestiach dotyczących przysługującej mu władzy rodzicielskiej lub odpowiednio opieki, by móc wykorzystać płynące z niej uprawnienia, stosownie do przysługującego mu zakresu tej władzy lub opieki.

Władza rodzicielska

Władza rodzicielska, w myśl regulacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, obejmuje ogół praw i obowiązków rodziców względem dziecka, mających na celu zapewnienie mu należytej pieczy, a także strzeżenie jego interesów, zgodnie z dobrem dziecka oraz interesem społecznym.

Władza rodzicielska nad dzieckiem trwa do osiągnięcia przez nie pełnoletniości i z reguły przysługuje obydwojgu rodzicom.

W przypadku matki zasadniczo powstaje ona z mocy ustawy z chwilą narodzin dziecka, natomiast w przypadku ojca zależy ona od tego, czy dziecko pochodzi ze związku małżeńskiego, czy też nie.

Zobacz również: Jakie prawa ma ojciec dziecka?

Jeżeli – zgodnie z art. 62 § 1 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego – dziecko urodziło się w czasie trwania małżeństwa lub przed upływem trzystu dni od jego ustania lub unieważnienia domniemywa się, że pochodzi ono od męża matki. W tej sytuacji ojciec również nabywa władzę rodzicielską wraz z urodzeniem się dziecka. Jeżeli jednak dziecko urodziło się po upływie trzystu dni od orzeczenia separacji, domniemanie to nie znajdzie zastosowania.

W przypadku dziecka pozamałżeńskiego władza rodzicielska ojca powstaje z chwilą uznania dziecka przez ojca lub sądowego ustalenia ojcostwa.

Od klasycznego modelu władzy rodzicielskiej – przysługującej obydwojgu rodzicom – możliwe są następujące przykładowe modyfikacje, powstałe na skutek różnych sytuacji życiowych oraz zdarzeń prawnych.

Polecamy serwis: Władza rodzicielska