Co może być dowodem w postępowaniu cywilnym?

Dowody to inaczej określone informacje zgłaszane przez stronę postępowania, a nośnik danych informacji to środek dowodowy. W postępowaniu cywilnym udowodnieniu nie podlegają fakty powszechnie znane, a więc takie, które są znane sądowi z urzędu (np. fakty historyczne) bądź takie, co do których strona nie wypowiedziała się w trakcie procesu a sąd uznał je za przyznane.

Ocena dowodów przez sąd

Sąd kieruje się zasadą  legalnej i swobodnej oceny dowodów. Legalna ocena oznacza, że sąd związany jest pewnymi regułami przyznającymi danemu dowodowi określoną moc. Swobodna ocena dowodów polega na tym, że sąd samodzielnie podejmuje decyzje, co do uznania dowodów za wiarygodne. Ponadto sędzia nie jest skrępowany przepisami ustawy w tym zakresie. Jednakże granice w zakresie swobody przy ocenianiu dowodu określone są przez tzw. trzy czynniki. Wiążą one sąd pod względem logicznym przez wyprowadzenie wniosków z całego materiału dowodowego, ustawowym przez rozważenie całego materiału dowodowego pod względem istnienia istotnych faktów dla sprawy oraz pod względem ideologicznym związanym z indywidualną wiedzą sędziego.

Katalog dowodów

W kodeksie postępowania cywilnego znajduje się otwarty katalog dowodów, do których strona może się odwołać. Są to: dokumenty, zeznania świadków, opinie biegłego, oględziny, przesłuchania stron i inne środki dowodowe jak np. fotografie. Często zdarza się, że nadrzędne znaczenie dla przebiegu postępowania dowodowego mają dokumenty. Ciężar dowodu spoczywa natomiast na stronie, która poprzez przedstawienie danych faktów jako dowód chce przekonać sąd do swoich racji.

Dokumenty

W postępowaniu cywilnym wyróżnia się dwa rodzaje dokumentów, określone jako urzędowe i prywatne. Pierwsze z nich są sporządzane przez organ państwowy natomiast drugie składają się na dowód, który stanowi, iż osoba podpisująca go zgodziła się z treścią zawartego w nim oświadczenia. Jednakże dokument niekompletny lub dowód z zeznań świadków innej treści niż w dokumencie jest zakazany. Sąd ocenia, czy dokument uszkodzony może być dopuszczony jako dowód w sprawie oraz może powołać biegłego tłumacza w przypadku, gdy dokument jest sporządzony w innym języku.

Zobacz: Dowód z dokumentu w postępowaniu cywilnym

Zeznania świadków

Dowód z zeznań świadków jest najbardziej powszechny w toku postępowania cywilnego. Jednakże ten rodzaj dowodu nie jest tak pewny jak dowód z dokumentu, ponieważ pewne fakty mogą ulegać zatarciu i nie są precyzyjne. Strona powołująca się na zeznania świadków jest zobowiązana do oznaczenia faktów, które poprzez ten dowód mają zostać stwierdzone. Każda osoba wezwana na rozprawę w charakterze świadka zobowiązana jest do stawiennictwa na rozprawie. Sąd może nałożyć na świadka karę grzywny, pozbawienia wolności bądź zażądać przymusowego doprowadzenia go do sądu. W przypadku sprzeczności zeznań świadków sąd może ich skonfrontować.

Zobacz: Czy świadek może odmówić zeznać w procesie cywilnym?