Niepełnosprawność, świadczenie pielęgnacyjne

Koniec wielokrotnego stawiania się przed zespołami orzeczniczymi przez osoby niepełnosprawne i rodziców dzieci z niepełnosprawnościami, chorujących na blisko 150 genetycznych chorób rzadkich oraz przez osoby lub rodziców dzieci z Zespołem Downa. „Koniec z państwem, które upokarza swoich obywateli. (…) Koniec torturowania matek, które co kilka lat muszą wyjaśniać, że ich dziecko nigdy nie wyzdrowieje” – ogłosił Marszałek Sejmu, Szymon Hołownia. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które zobowiązują je do wydawania orzeczeń o stopniu niepełnosprawności na stałe (a w przypadku dzieci – orzeczeń o niepełnosprawności do ukończenia przez nie 16 roku życia), jeżeli chorują na jedną ze 150 chorób znajdujących się na liście będącej elementem ww. zaleceń lub są dotknięte Zespołem Downa. Rozwiązany został również problem wskazań z pkt 7 i 8 orzeczeń, z którymi związane jest prawo osób niepełnosprawnych i ich opiekunów do szeregu świadczeń, ulg i uprawnień.

W dniu 21 marca 2025 r. Pełnomocnik Rządu ds. Osób Niepełnosprawnych wydał nowe zalecenia dla zespołów ds. orzekania o niepełnosprawności, które w przypadku udokumentowanej diagnozy jednej ze 150 chorób lub Zespołu Downa, zobowiązują je do wydawania orzeczeń o niepełnosprawności, w których obligatoryjnie powinny być „przyznawane” pkt 7 i 8 w ramach wskazań zawartych w tych orzeczeniach, a orzeczenia powinny być wydawane na maksymalny dopuszczalny okres, czyli do ukończenia przez dziecko 16 roku życia. Wytyczne te, powinny położyć kres niejednolitej praktyce zespołów orzeczniczych, które na te same schorzenia niejednokrotnie – w jednych przypadkach ustalały wskazania z pkt 7 i 8, a w innych – odmawiały „przyznania” ww. punktów, tym samym pozbawiając rodziców i opiekunów niepełnosprawnych dzieci prawa do istotnego dla nich wsparcia finansowego.

Na jakie choroby neurologiczne można dostać orzeczenie o niepełnosprawności? Co klasyfikuje się jako niepełnosprawność neurologiczną? Jaki symbol niepełnosprawności oznacza choroby neurologiczne? Czy na nerwicę można dostać orzeczenie o niepełnosprawności?

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności często zastanawiają się nad tym, z jakiego rodzaju form wsparcia mogą korzystać. Na jakie przywileje w pracy można liczyć? Ile wynosi dofinansowanie z PFRON? Czy z orzeczeniem przysługują jakieś zasiłki w MOPS? Oto najważniejsze świadczenia w 2025 r. i aktualne kwoty!

Jakie świadczenia dla osób z niepełnosprawnościami wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych, a które ośrodki pomocy społecznej? Prezentujemy proste zestawienie najważniejszych świadczeń w 2025 r.

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.

Dla kogo stopień niepełnosprawności w 2025 r.? Jakie są stopnie niepełnosprawności? Kto może uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności? Co należy zrobić, by uzyskać orzeczenie o stopniu niepełnosprawności?

Mąż zachorował na chorobę, na którą umiera się statystycznie po 3-5 latach. Żona zajmowała się dziećmi. Od 20 lat nie pracowała. Choroba zaskoczyła rodzinę. MOPS nie chciał przyznać świadczenia pielęgnacyjnego bo nie było elementu rezygnacji z pracy przez kobietę. To seryjnie wadliwe interpretowanie przepisów przez MOPS. Nawet osoba bezrobotna od 20 lat mogła otrzymać świadczenie pielęgnacyjne (stare). O ile wyraziła gotowość do pracy i wykazała, że przeszkodą w podjęciu pracy jest kalectwo (niepełnosprawność znaczna) ojca albo matki.

Przepisy nakładają na gminy obowiązek zapewnienia uczniom niepełnosprawnym ruchowo lub intelektualnie w stopniu umiarkowanym lub znacznym bezpłatnego transportu i opieki w czasie przewozu do najbliższej szkoły ponadpodstawowej. Z tego prawa można korzystać do końca roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dany uczeń kończy 21. rok życia. Czy wiek uczniów zostanie wydłużony? Ministerstwo Edukacji Narodowej odpowiedziało na interpelację poselską w tej sprawie.

Luka polega na utracie przez opiekuna osoby niepełnosprawnej ubezpieczenia zdrowotnego oraz składek emerytalnych za okres od pół roku do roku (w zależności jak bardzo jest opóźniona wypłata świadczenia wspierającego). Utrata odbywa się wstecznie. Np. w grudniu 2024 r. opiekun dowiedział się, że nie ma ubezpieczenia od stycznia 2024 r. Co jeżeli w tym okresie leżał w szpitalu i przeszedł operację w lipcu 2024 r. (sądził, że ma ubezpieczenie)? Czy szpital będzie domagał się pieniędzy za leczenie bez ubezpieczenia?

Na jaki okres ośrodki pomocy społecznej (MOPS, OSP) przyznają zasiłki stałe? To pytanie, które zadają sobie niekiedy osoby z niepełnosprawnościami. Jakie kwoty zasiłków obowiązują w 2025 r. i kto może otrzymać taką pomoc?

Wybór mają rodziny, w których wciąż pobierane jest "stare" świadczenie pielęgnacyjne. W 2025 r. świadczenie pielęgnacyjne wyniesie 3287 zł, po podwyżce względem 2024 r. o 299 zł (w 2024 r. świadczenie wzrosło w stosunku do 2023 r. o 530 zł). Świadczenie wspierające to maksymalnie 4134 zł. Prawie 1000 zł więcej, ale opiekun traci definitywnie prawo do świadczenia pielęgnacyjnego. 4134 zł jest tylko dla osób niepełnosprawnych z największym stopniem niepełnosprawności.

Od 1 stycznia 2024 r. zmieniono art. 17 ust. 5 pkt 1 ustawy z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, zmniejszając katalog świadczeń pobieranych przez osobę sprawującą opiekę, które wykluczają jednoczesne pobieranie świadczenia pielęgnacyjnego na nowych zasadach. Nadal jednak świadczenie pielęgnacyjne nie przysługuje, jeżeli osoba sprawująca opiekę ma ustalone prawo do specjalnego zasiłku opiekuńczego, świadczenia pielęgnacyjnego lub zasiłku dla opiekuna, o którym mowa w ustawie z dnia 4 kwietnia 2014 r. o ustaleniu i wypłacie zasiłków dla opiekunów. Jak zatem postąpić, aby korzystnie zamienić specjalny zasiłek opiekuńczy na świadczenie pielęgnacyjne?

Nowy nabór wniosków na dofinansowania z PFRON. Wnioski można składać do 31 marca 2025 r. Można uzyskać dofinansowania na częściowe pokrycie kosztów zakupu dostosowanego samochodu osobowego. Trwa piąta tura programu „Samodzielność – Aktywność – Mobilność!” Mobilność osób z niepełnosprawnością.

Czy wniosek o pracę zdalną złożony przez rodzica opiekującego się niepełnosprawnym dzieckiem jest dla pracodawcy wiążący? W jaki sposób ubiegać się o pracę w domu? Jak sporządzić odpowiednie pismo?

Co oznacza symbol 04-O w orzeczeniu o stopniu niepełnosprawności? Czy taki kod daje osobie niepełnosprawnej specjalne przywileje? Jakie są aktualne przepisy w 2025 i 2026 r.?

Zgodnie z aktualnymi danymi – zaburzenia ze spektrum autyzmu stwierdzane się u ok. 1 na 36 dzieci. Co więcej – ASD (z ang. – autism spectrum disorder) to nie tylko autyzm dziecięcy, ale również zespół Aspergera (choć podział na nie – w związku z nową klasyfikacją ICD-11 – zostanie niebawem zniesiony), jak i szereg innych zaburzeń, które świadczą o tym, że układ nerwowy takiego dziecka, funkcjonuje w odmienny sposób, niż układ nerwowy dzieci neurotypowych. Dzieci te – choć często nie są samodzielne – niejednokrotnie są pozbawiane prawa do świadczenia pielęgnacyjnego, co – jak się okazuje – nie zawsze jest zgodne z prawem.

Od 1 stycznia 2025 r., wzrosła kwota świadczenia pielęgnacyjnego – bo o nim mowa – które przysługuje aktualnie w kwocie 3 287 zł miesięcznie. O świadczenie to, mogą ubiegać się rodzice lub opiekunowie niepełnosprawnego dziecka, którzy nie muszą przy tym rezygnować z własnej aktywności zawodowej, bowiem – w ubiegłym roku, zostały zniesione wszelkie ograniczenia w tym zakresie (w tym również w zakresie osiąganych przez rodziców lub opiekunów dziecka dochodów). W przypadku dzieci legitymujących się orzeczeniem o niepełnosprawności – warunkiem otrzymania świadczenia, jest odpowiednia adnotacja w pkt 7 i 8 ww. orzeczenia, której skład orzekający, powinien dokonywać w przypadku określonych stanów chorobowych dziecka.

Sprawa jest skomplikowana. Bardzo. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał jeden z przepisów o świadczeniu pielęgnacyjnym za niezgodny z Konstytucją (bo dyskryminacja, gdy niepełnosprawność powstała powyżej 18 roku życia). Zmiana miała poważne konsekwencje budżetowe (dziś około 5 mld zł rocznie). Sejm nie dostosował przepisu do wyroku TK i nie stosowały go (poza wyjątkami) MOPS - odmawiały świadczenia, gdy niepełnosprawność powstała później niż 18 rok życia. Ale stosowały go sądy (WSA I NSA). Jeżeli uparty (z większą siłą przebicia) opiekun poszedł do sądu po odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, to MOPS i gmina przegrywali.

W 2025 r. i 2026 r. istnieje wiele możliwości otrzymania wynagrodzenia przez osoby z niepełnosprawnościami. Gdzie osoby niepełnosprawne mogą szukać pracy? Jaka praca jest najlepsza dla osób z niepełnosprawnością? Gdzie pracować z orzeczeniem o niepełnosprawności? Dlaczego pracodawcy nie chcą zatrudniać osób niepełnosprawnych?

Sąd porównał opiekę nad staruszkiem do opieki nad dzieckiem. To, że dziecko może wykonać samodzielnie niektóre czynności, nie oznacza, że matka może zostawić dziecko bez opieki. Podobnie jest z opieką nad nieporadną, starszą osobą. Nikt nie kwestionuje obowiązku stałej obecności matki przy małym dziecku, które umie sobie zawiązać buty, skorzystać z toalety, ubrać się, zrobić samodzielnie herbatę. Tymczasem gminy kwestionują konieczność stałej opieki nad niedołężnym staruszkiem poprzez wykazanie, że staruszek 86 lata może sam zrobić te wszystkie czynności. Nie wymaga więc pomocy uzasadniającej świadczenie.

Decydował będzie Minister Finansów rozstrzygając spór o zasady wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego. Sopot przyznawał świadczenie pielęgnacyjne osobom niepełnosprawnym kierując się wskazówkami Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Np. gdy niepełnosprawność powstała, gdy osoba miała 30 lat. Wojewoda pomorski w 2018 r. uznał, że tak nie można (bo niepełnosprawność musi powstać przed 18 rokiem życia) i nakazał miastu zwrot prawie 2,5 mln zł (zwrot dotacji na świadczenie pielęgnacyjnie zdaniem wojewody wypłacone niesłusznie osobom niepełnosprawnym).

Asystencja osobista ma umożliwić precyzyjne kierowanie usług do osób z niepełnosprawnościami, tak aby były one adekwatnie do potrzeb. Prace nad projektem nie zostały jednak jeszcze ukończone. Część proponowanych założeń budzi wątpliwości.

Aktualnie samo posiadanie orzeczenia o znacznym stopniu niepełnosprawności nie uprawnia jeszcze do otrzymana renty socjalnej. Czy przepisy się zmienią? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej odpowiedziało na interpelację poselską w tej sprawie.

NSA: Osoba mająca prawo do świadczenia pielęgnacyjnego i jednocześnie renty musi wybrać jedno z tych świadczeń. Nie może pobierać obu. Wydaje się to logiczne. Ale rencista postanowił, że pokona system. I będzie miał rentę i świadczenie pielęgnacyjne. Jak to chciał zrobić? I dlaczego mu się nie udało.