Czym jest darowizna na wypadek śmierci?

Darowizna na wypadek śmierci miałaby być pewnego rodzaju umową między żyjącymi. Byłaby elementem prawa zobowiązań, a nie prawa spadkowego. Do jej zawarcia niezbędne byłoby zachowanie formy aktu notarialnego. 

Do wcześniej sporządzonego projektu ustawy, wprowadzono bardzo istotną poprawkę. Darowizna na wypadek śmierci miałaby być podtypem zwykłej darowizny, a nie inną, specjalną umową. Oznaczałoby to, że:

1. obdarowany nie odpowiadałby za długi spadkowe;

2. wobec obdarowanego można byłoby występować o zachowek na tych samych zasadach, co w przypadku zwykłej darowizny.

Zobacz również: Zapis windykacyjny

Warto podkreślić w tym miejscu zasadniczą różnicę między opisywaną instytucją prawną a zwykłą darowizną. Ta pierwsza będzie wywoływała skutki prawne z chwilą śmierci darczyńcy, druga zaś – wywołuje skutki z chwilą złożenia podpisu przez darczyńcę.

Równolegle do prowadzonych prac nad darowizną na wypadek śmierci, opracowywana jest instytucja zapisu windykacyjnego. Zapis windykacyjny, podobnie jak darowizna na wypadek śmierci miałaby ułatwić przekazanie konkretnych rzeczy, nieruchomości wskazanej osobie. 

Zapis windykacyjny byłby jednak częścią testamentu (a więc funkcjonowałby na gruncie prawa spadkowego). Podobnie jak cały testament, byłby więc odwoływalny. Z darowizną na wypadek śmierci, w tej kwestii, byłoby nieco inaczej. Senatorowie postulują, aby darowizna ta była, co do zasady, nieodwołalna (możliwość odwołania darowizny występowałby tyko w razie rażącej niewdzięczności obdarowanego).

Skarga ta to swoiste zabezpieczenie dla wierzycieli, którzy mogą domagać się uznania pewnej czynności prawnej za bezskuteczną, jeśli została dokonana z pokrzywdzeniem wierzycieli.

Zobacz serwis: U notariusza

W przypadku zwykłej darowizny, termin wniesienia skargi pauliańskiej mija po 5 latach od dokonania czynności. Inaczej ta kwestia będzie kształtować się w odniesieniu do darowizny na wypadek śmierci. Tutaj bowiem, termin ten będzie dłuższy – do 2 lat od śmierci darczyńcy. 

Dużym ułatwieniem dla wierzycieli będzie również to, że fakt, iż np. dana nieruchomość jest przedmiotem darowizny i zostanie, po śmierci darczyńcy, własnością obdarowanego – konkretnie wskazanej osoby będzie ujawniona w dziale III księgi wieczystej.