Niepełnosprawni

„Stare” świadczenie pielęgnacyjne może otrzymać osoba niepełnosprawna ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności (oczywiście jako opiekun). Osoba ta może bowiem podjąć pracę, a warunkiem otrzymania tego świadczenia była sytuacja, kiedy opiekun dokonywał wyboru: 1) będę pracował albo 2) będą opiekunem osoby niepełnosprawnej. Wniosek? Opiekunem osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopień niepełnosprawności, nie może być inna osoba niepełnosprawna (stopień umiarkowany albo lekki), która nie może pracować (potencjalnie). Jeżeli jednak osoba niepełnosprawna może pracować, to hipotetycznie może otrzymać status opiekuna i świadczenie pielęgnacyjne (stare).

Sądy administracyjne bronią staruszków i staruszek pozbawianych starego świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS od 11 lat nie wykonują korzystnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Postępowanie urzędników w MOPS jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę stanowisko WSA i NSA - sędziowie w dziesiątkach wyroków uznają moc wyroku TK z 2014 r. Wszystko staje się jasne, gdy się zrozumie, że za wykonanie wyroku TK, gmina nie otrzyma środków od wojewodów na wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego. Dlatego MOPS muszą łamać prawo. Od 11 lat.

To zła wiadomość dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. NSA wydał niekorzystny dla nich wyrok w sprawie roszczeń MOPS o zwrot zasiłków pielęgnacyjnych, świadczeń pielęgnacyjnych i innych świadczeń. Osoby niepełnosprawne i opiekunowie mogą stracić od 3500 zł do nawet 90 000 zł. Bo w czasie pandemii nie zanieśli nowego orzeczenia o niepełnosprawności do MOPS. Często bali się tam iść. Orzeczenia te najczęściej były kontynuacją poprzednich. Rząd przedłużył ważność "starych" orzeczeń o niepełnosprawności. Ale jeżeli ktoś jednak uzyskał "nowe" orzeczenie, to powinien je donieść do MOPS. Wyszło to dopiero teraz i dało MOPS pretekst do żądania zwrotu od opiekunów nawet 90 000 zł. Podstawa roszczenia: "Orzeczenie "nowe" było, ale w MOPS go nie okazano."

Do redakcji wpłynął list od osoby niepełnosprawnej, która ma przerwany rdzeń kręgowy od 25 lat. Stopień znaczny niepełnosprawności. Orzeczenie stałe. Otrzymała niezwykle niską liczbę punktów w WZON od komisji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Nie ma żadnej szansy na świadczenie wspierające (co do zasady 70 punktów, w okresie przejściowym dla 2025 r. 78 punkty). Nie ma też starego świadczenia pielęgnacyjnego. Jest to kolejny list od czytelników z informacją o bardzo niskich wartościach punktów dla ciężko doświadczonych. Kilka dni temu opublikowaliśmy list czytelniczki, która jako osoba niewidoma otrzymała 61 punktów (czyli nie będzie świadczenia wspierającego.

Czy choroby serca umożliwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności albo stopu niepełnosprawności? Na jakie ulgi i przywileje może liczyć osoba z niepełnosprawnością w 2025 r.?

Jestem mamą dziecka, u którego w badaniach przesiewowych zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA). Córka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na 3 lata, prawomocne. Według nowych wytycznych wprowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej choroba córki jest na liście chorób, które kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat oraz przyznania 7 i 8 punktu orzeczenia. W związku z tymi zmianami pojawia się pytanie: czy mogę złożyć ponownie wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, czy kolejne rozpatrzenie będzie możliwe dopiero pod koniec ustalonego okresu orzeczenia?

Tak pyta nasza czytelniczka. I argumentuje „Skoro niektóre osoby niepełnosprawne mają orzeczenia na stałe z MZON lub ZUS, bo ich schorzenia nie rokują poprawy, to po co zasadnym jest "przepuszczanie" ich co 7 lat przez "specjalistów" WZON? Moim zdaniem chyba tylko po to, by tysiące osób oceniających miały nadal zapewnioną pracę. Może i ona niewdzięczna, ale chyba nie aż taka zła, skoro są chętni...".

Nie wszystkie świadczenia można łączyć. Jest to ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami ich opiekunów. Spróbujemy pokazać je na kilku wybranych przykładach. W rzeczywistości jest ich znacznie więcej.

Opowieść o zaniżonych punktach dla osoby niepełnosprawnej

Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak interweniowała w sprawie systemu orzekania o niepełnosprawności w odniesieniu do dzieci nieuleczalnie chorych. RPD podkreślała, iż dalszy brak regulacji w tym przedmiocie łamie koncepcję „najlepiej pojętego interesu dziecka”.

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.

Nawet najciężej poszkodowane osoby niepełnosprawne (najcięższy stopień znaczny) świadczenie wspierające otrzymują na maksymalnie 7 lat. W Sejmie toczy się debata o wyjątku od zasady "Co 7 lat w WZON". Wyjątek to świadczenie wspierające stałe (dożywotnie) albo na dłuższe okresy niż siedem lat. Dotyczy to osób niepełnosprawnych, które nigdy nie odzyskają zdrowia. Sejm wysłał w tej sprawie zapytanie do strony rządowej.

Od dwóch lat można otrzymać do około 100 000 zł dofinansowania z PFRON do samochodu, którym: Wariant 1) kieruje osoba niepełnosprawna i Wariant 2): osoba niepełnosprawna jest pasażerem. W obu wariantach dofinansowanie z PFRON jest tylko dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności. 

Luka polega na utracie przez opiekuna osoby niepełnosprawnej ubezpieczenia zdrowotnego oraz składek emerytalnych za okres od pół roku do roku (w zależności jak bardzo jest opóźniona wypłata świadczenia wspierającego). Utrata odbywa się wstecznie. Np. w grudniu 2024 r. opiekun dowiedział się, że nie ma ubezpieczenia od stycznia 2024 r. Co jeżeli w tym okresie leżał w szpitalu i przeszedł operację w lipcu 2024 r. (sądził, że ma ubezpieczenie)? Czy szpital będzie domagał się pieniędzy za leczenie bez ubezpieczenia?

Orzeczenie o niepełnosprawności składa się z kilku ważnych elementów. Niektóre z nich mają istotny wpływ na zakres możliwej pomocy. Na zatem zwrócić szczególną uwagę?

Chyba niewiele osób niepełnosprawnych wie, że za złożenie pierwszy raz wniosku o dofinansowanie w PFRON otrzymają 10 punktów preferencyjnych, jeżeli złożą wniosek w formie elektronicznej. To udogodnienie dzisiaj ma coraz mniejsze znaczenie bo prawie wszystkie wnioski do PFRON są składane przy pomocy ePUAP i profilu zaufanego albo klasycznego podpisu elektronicznego. Niemniej wciąż są osoby, które mogą z niego skorzystać np. starając się o dopłatę 100 000 zł do samochodu. Przykład: w programie o dofinansowania do zakupu samochodu przez osoby niepełnosprawne (link na końcu artykułu) może wystąpić sytuacja, kiedy istotne jest kiedy został zgłoszony wniosek. I wygrywa wtedy wniosek z większą liczbą punktów.

Artykuł dotyczy sytuacji, gdy WZON stwierdza, że nie ma niepełnosprawności, a wcześniej była (i było świadczenie pielęgnacyjne. Luka w przepisach polega na tym, że nie wiemy, czy MOPS słusznie kończą wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego (stare świadczenie) w momencie niekorzystnej decyzji WZON (wojewódzki zespół ds orzekania o niepełnosprawności). Czy jednak MOPS powinny poczekać na wyrok sądu w tej sprawie. Niepewność prawa jest niszcząca dla rodzin osób niepełnosprawnych. Jeżeli MOPS wstrzyma wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego od razu po decyzji WZON, to rodzina osoby niepełnosprawnej traci dochód w postaci 3287 zł (miesięcznie). Jeżeli tych wypłat nie będzie dopiero od wyroku sądu, to rodzina ta będzie miała kłopot z koniecznością zwrotu np. rocznego świadczenia pielęgnacyjnego 39 444 zł (12 miesięcy x 3287 zł) do MOPS.

To sprawa z 2024 r. Przypominamy bo wciąż nie jest załatwiona w 2025 r. Ministerstwo Rodziny odpowiedziało rok temu negatywnie na pytania o możliwość używania przez opiekunów karty parkingowej bez obecności w samochodzie osoby niepełnosprawnej. Nawet, gdy opiekun parkuje w związku z czynnościami na rzecz osoby niepełnosprawnej w celu kupienia leków albo odbioru sprzętu zaopatrzenia medycznego. 

Wszystkie te kwoty zostały potrącone przez ZUS bezprawnie w świetle wyroku TK z 4 czerwca 2024 r. SK 140/20. To ten słynny wyrok, który dałby wyrównania nawet średnio 64 000 zł dla 200 000 osób, gdyby został opublikowany. Okres nieprawidłowego wypłacania emerytury trwał od 01.06.2015 do 31.12.2024. Strata wynosi aż 87474,69 zł brutto. Po uwzględnieniu inflacji za ten okres (48,32%) - według wyliczeń poszkodowanego emeryta - stracił on 129,742,46 zł brutto. ZUS dalej walczy z emerytem - złożył apelację od wyroku Sądu Okręgowego. Wyrok Sądu Apelacyjnego dopiero za 1,5 roku. Wtedy dowiemy się, czy wyrok stanie się prawomocny.

W ramach programu „Aktywny samorząd” w roku 2025 r. można uzyskać dofinansowania do 10 500 zł na zakup sprzętu elektronicznego, w tym laptopów i komputerów stacjonarnych. Zarząd PFRON przyjął dokument Kierunki działań oraz warunki brzegowe obowiązujące realizatorów programu „Aktywny samorząd” w 2025 roku.

Przepisy przez dekadę mówiły, że świadczenie pielęgnacyjne wiąże się z niepełnosprawnością powstałą w wieku do 18 lat (albo do 25 lat w przypadku studentów). Jednocześnie w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że to niezgodne z Konstytucją RP, ale Sejm nie wdrożył tego wyroku. Jeżeli MOPS stosowały wyrok TK, to kolejne rządy (ściślej wojewodowie) nie chciały płacić MOPS za świadczenia pielęgnacyjne, gdy niepełnosprawność powstała np. u staruszka 80 lat. Minister Finansów mógł 25 stycznia 2025 r. wyjaśnić spór w tej sprawie, ale skierował ją do ponownego rozpatrzenia przez wojewodę.

348,22 zł dodatku pielęgnacyjnego od 1 marca 2025 r. Co z zasiłkiem pielęgnacyjnym? Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej podało wskaźnik waloryzacji emerytur i rent na 2025 r. Wyniesie on 105,5 proc.

Nie każda niepełnosprawność jest widoczna od razu. Często zdarza się, iż choroby i związane z nimi dolegliwości utrudniają chorym codzienne funkcjonowanie, chociaż nie jest to łatwe do zauważenia przez otoczenie na pierwszy rzut oka. Kiedy mamy do czynienia z niepełnosprawnością ukrytą?

Do 10 500 zł dofinansowania można otrzymać na zakup komputera w ramach programu „Aktywny Samorząd”. Wsparcie skierowane jest do dzieci z orzeczeniem o niepełnosprawności. W przypadku określonych dysfunkcji dopłatę mogą otrzymać też osoby ze znacznym lub umiarkowanym stopniem niepełnosprawności. Oto szczegóły!

Sprawa jest skomplikowana. Bardzo. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał jeden z przepisów o świadczeniu pielęgnacyjnym za niezgodny z Konstytucją (bo dyskryminacja, gdy niepełnosprawność powstała powyżej 18 roku życia). Zmiana miała poważne konsekwencje budżetowe (dziś około 5 mld zł rocznie). Sejm nie dostosował przepisu do wyroku TK i nie stosowały go (poza wyjątkami) MOPS - odmawiały świadczenia, gdy niepełnosprawność powstała później niż 18 rok życia. Ale stosowały go sądy (WSA I NSA). Jeżeli uparty (z większą siłą przebicia) opiekun poszedł do sądu po odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, to MOPS i gmina przegrywali.