Świadczenie pieniężne dla byłych żołnierzy przymusowo zatrudnianych

Komu przysługuje świadczenie pieniężne?

Uznaje się, że przymusowe zatrudnianie byłych żołnierzy zastępczej służby wojskowej w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych stanowiło szczególny rodzaj represji politycznych. W związku z powyższym na mocy ustawy przyznaje się im uprawnienie do świadczenia pieniężnego.

Ustawa reguluje, kto dokładnie może ubiegać się o świadczenie pieniężne. Do grona uprawnionych zalicza się żołnierzy:

• zastępczej służby wojskowej, którzy w latach 1949–1959 byli przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla, kamieniołomach oraz w zakładach pozyskiwania i wzbogacania rud uranowych,
• z poboru w 1949 r., którzy byli wcieleni do ponadkontyngentowych brygad „Służby Polsce” i przymusowo zatrudniani w kopalniach węgla i kamieniołomach,
• przymusowo zatrudnianym w batalionach budowlanych w latach 1949–1959.

Wymienione osoby mają również prawo do ryczałtu energetycznego i dodatku kompensacyjnego. Jeśli dochodzi do zbiegu prawa do kilku świadczeń emerytalno-rentowych, uprawniony otrzyma tylko jeden dodatek kompensacyjny i jeden ryczałt.

Polecamy: RODO Jak przygotować się do kontroli

Komu nie przysługuje?

Jednocześnie ustawa wyłącza pewną grupę żołnierzy z możliwości otrzymania świadczenia. Mowa o żołnierzach Korpusu Bezpieczeństwa Wewnętrznego i Wojsk Ochrony Pogranicza odkomenderowanych w 1956 r. do kopalń węgla bez selekcjonowania politycznego określonego kategorią zastępczej służby wojskowej oraz żołnierzach, którzy w ramach werbunku ochotniczego zawarli umowę o pracę w górnictwie węglowym.

W przypadku zbiegu prawa do omawianego świadczenia pieniężnego, dodatku kombatanckiego lub świadczenia przysługującego w wysokości tego dodatku, dodatku za tajne nauczanie, dodatku określonego w przepisach o ubezpieczeniu społecznym rolników i świadczenia pieniężnego określonego w przepisach o osobach deportowanych do pracy przymusowej oraz osadzonych w obozach pracy przez III Rzeszę i ZSRR przysługuje tylko jeden z wymienionych dodatków. Uprawniony otrzyma wyższy dodatek bądź wybrany przez siebie.

Wysokość świadczenia pieniężnego

Kwota świadczenia pieniężnego wynosi 222,01 zł. Podlega corocznej waloryzacji wraz z waloryzacją świadczeń emerytalno-rentowych każdego miesiąca marca. Wysokość ogłasza Prezes ZUS w formie komunikatu w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Robi to co najmniej na 12 dni roboczych przed najbliższym terminem waloryzacji.

Wypłata świadczenia następuje wraz z terminem wypłaty pobieranej dotychczas emerytury lub renty. W przypadku zawieszenia prawa do emerytury lub renty świadczenie pieniężne wypłaca się kwartalnie, z każdym trzecim miesiącem kwartału.

Dokumenty

Świadczenie pieniężne (także dodatek kompensacyjny i ryczałt energetyczny) przyznaje się na podstawie zaświadczenia organu wojskowego potwierdzającego rodzaj i okres wykonywania przymusowego zatrudnienia w ramach zastępczej służby wojskowej. Przed wydaniem zaświadczenia organ wojskowy powinien zgłosić się o opinię właściwego stowarzyszenia zrzeszającego byłych żołnierzy górników bądź stowarzyszenia zrzeszającego byłych żołnierzy batalionów budowlanych. Taka opinia jest nieodpłatna.

Zgodnie z rozporządzeniem MON stosowne zaświadczenia wydaje wojskowy komendant uzupełnień, właściwy ze względu na miejsce zamieszkania wnioskodawcy. Mogą zdarzyć się trzy sytuacje:

• odmowy wydania zaświadczenia lub
• odmowy wydania zaświadczenia o żądanej treści albo
• niewydania zaświadczenia w terminie.

W takich przypadkach wnioskodawca może złożyć zażalenie do szefa właściwego wojewódzkiego sztabu wojskowego.

Wzory zaświadczeń znajdują się w załącznikach do Rozporządzenia Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 grudnia 1994 r. w sprawie organów wojskowych właściwych do wydawania zaświadczeń żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz trybu postępowania przed tymi organami.

Podstawa prawna:

Ustawa z dnia 2 września 1994 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych (Dziennik Ustaw rok 2014 poz. 1373)

Rozporządzenie Ministra Obrony Narodowej z dnia 16 grudnia 1994 r. w sprawie organów wojskowych właściwych do wydawania zaświadczeń żołnierzom zastępczej służby wojskowej przymusowo zatrudnianym w kopalniach węgla, kamieniołomach, zakładach rud uranu i batalionach budowlanych oraz trybu postępowania przed tymi organami (Dziennik Ustaw rok 1994 nr 136 poz. 707)