Czy świadek może odmówić zeznań?

Świadek jest zobowiązany mówić wyłącznie prawdę. Przed przesłuchaniem świadek powinien być uprzedzony o prawie odmowy zeznań i odpowiedzialności karnej za złożenie fałszywych zeznań. Jeżeli świadek ma składać zeznania, przewodniczący odbiera od niego przyrzeczenie, po pouczeniu go o znaczeniu tego aktu.

Świadek składa przyrzeczenie, powtarzając za sędzią lub odczytując na głos tekst przyrzeczenia, przy czym wszyscy - nie wyłączając sędziów - stoją. W razie powtórnego przesłuchania świadka przypomina mu się poprzednio złożone przyrzeczenie. Przesłuchanie rozpoczyna się od zadania świadkowi pytań dotyczących jego osoby oraz stosunku do stron.

Nie składają przyrzeczenia świadkowie małoletni, którzy nie ukończyli lat siedemnastu, oraz osoby skazane wyrokiem prawomocnym za fałszywe zeznania. Inni świadkowie mogą być za zgodą stron zwolnieni przez sąd od złożenia przyrzeczenia. 

Zobacz: Jak przyjąć lub odrzucić spadek?

Nikt nie ma prawa odmówić zeznań w charakterze świadka. Jednak istnieje możliwość odmowy złożenia zeznań, jeżeli stroną jest małżonek, wstępny, zstępny i rodzeństwo oraz powinowaty w tej samej linii lub stopniu, jak również osoba pozostająca ze stronami w stosunku przysposobienia. Prawo odmowy zeznań trwa po ustaniu małżeństwa lub rozwiązaniu stosunku przysposobienia. Jednakże odmowa zeznań nie jest dopuszczalna w szczególności w sprawach małżeńskich oraz sprawach między rodzicami a dziećmi, z wyjątkiem spraw o rozwód.

Świadek może odmówić odpowiedzi na zadane mu pytanie, jeżeli zeznanie mogłoby narazić jego lub jego bliskich (wymienionych przy odmowie składania zeznań), na odpowiedzialność karną, hańbę lub dotkliwą i bezpośrednią szkodę majątkową albo jeżeli zeznanie miałoby być połączone z pogwałceniem istotnej tajemnicy zawodowej. Duchowny może odmówić zeznań co do faktów powierzonych mu na spowiedzi.

Szkoda majątkowa, która uprawnia do odmowy odpowiedzi, musi być bezpośrednia oraz dotkliwa, nie może więc być to szkoda drobna lub niewielka.

Świadkowie testamentu, którzy treści testamentu ustnego nie stwierdzili na piśmie, nie mogą odmówić zeznań ani odpowiedzi na pytania.

Zobacz serwis: Spadki