Dział spadku

Krajowa Informacja Skarbowa w swojej interpretacji wyjaśniła, że sprzedaż nieruchomości zmarłego przedsiębiorcy przez spadkobiercę podlega różnym formom opodatkowania w zależności od czasu i warunków sprzedaży.

W artykule omawiamy kwestię podatku od spadków i darowizn w kontekście sądowego zniesienia współwłasności nieruchomości. Przedstawiamy stan faktyczny oraz stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej (KIS) w tej sprawie.

Ukazała się interpretacja Krajowej Informacji Skarbowej dotyczącą zwolnienia od podatku od spadków w przypadku nierównego podziału majątku między spadkobierców. Wnioskodawcy, będący jedynymi dziedzicami, planują nierówny dział spadku, gdzie jedna z osób otrzyma większą część majątku. Czy taki podział jest objęty opodatkowaniem?

W artykule przedstawione zostało stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej dotyczące opodatkowania otrzymanej kwoty w wyniku egzekucji komorniczej. Zgodnie z interpretacją organu, kwota otrzymana od kancelarii komorniczej jako spłata w drodze działu spadku nie rodzi obowiązku podatkowego w postaci zapłaty podatku dochodowego od osób fizycznych. Artykuł omawia przepisy prawne oraz argumenty, na których opiera się to stanowisko.

Zachowek jest bardzo złożoną instytucją prawa spadkowego. Przepisy go regulujące zawarte są w w kodeksie cywilnym w księdze czwartej dotyczącej spadków, są one dość jasne i klarowne, jednak tylko z pozoru. Prowadząc sprawę o zachowek adwokat musi być bardzo ostrożny i przewidzieć, a przede wszystkim sprawdzić wszystkie możliwe sytuacje prawne związane ze spadkiem m.in. możliwość wydziedziczenia jednego z uprawnionych do zachowku, odrzucenie spadku, niegodność dziedziczenia, rozwód, wcześniejsza darowizna itp. Każda taka sprawa wymaga indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy.

Polskie prawo spadkowe jest dość skomplikowane. Dodatkowo w większości przypadków, do spadkobrania dochodzi na postawie przepisów ustawy, ponieważ zmarły nie zostawia testamentu. Niejednokrotnie do spadku powołanych jest więcej spadkobierców, niż jeden. W takim wypadku, jeżeli spadek przypada kilku spadkobiercom, następuje tak zwana „wspólność majątku spadkowego”. Stosuje się do niej zasady i przepisy o współwłasności w częściach ułamkowych, z odpowiednimi różnicami wynikającymi z prawa spadkowego. W dużym uproszczeniu polega ona jednak na tym, że spadkobiercy nabywają prawa do określonych nieruchomości, czy przedmiotów wspólnie – co do każdej rzeczy, stając się przymusowymi współwłaścicielami każdej z nich.

Kwestia opodatkowania umowy o zniesienie współwłasności bądź też o dział spadku została unormowana w ustawie o podatku od czynności cywilnoprawnych. W jaki sposób owe czynności zostały opodatkowane?

Po nabyciu spadku spadkobiercy są współwłaścicielami majątku spadkowego. Aby każdy z nich mógł swobodnie rozporządzać swoją częścią konieczne jest zniesienie współwłasności w drodze sądowego lub umownego działu spadku przed notariuszem. Dowiedz się jakich kosztów wymaga dział spadku przed notariuszem i jakie dokumenty należy w tym celu zgromadzić.

Zgodnie z prawem o podatku dochodowym sprzedaż odziedziczonej nieruchomości przestaje być objęta podatkiem, gdy od otwarcia spadku upłynęło pięć lat podatkowych. Jednak okazuje się, że podatek może być należny, jeśli nawet minęło znacznie więcej niż 5 lat. Wszystko zależy od tego, co w tym okresie działo się ze spadkiem.

Weszły w życie przepisy chroniące spadkobierców przed długami spadkowymi. Wprowadzenie jako zasady dziedziczenia długów tylko do wysokości odziedziczonego majątku, a nie - jak dotąd - w całości, przewiduje nowelizacja, która w niedzielę weszła w życie. Chroni ona spadkobierców przed długami, których istnienia często nie byli świadomi.

Umowny dział spadku możliwy jest tylko i wyłącznie w jednej sytuacji – gdy spadkobiercy porozumieją się w kwestii spadku i nie wystąpią z roszczeniami sądowymi. W porównaniu do sądowego działu spadku, umowny dział spadku jest szybszy i tańszy. W jakiej formie można zawrzeć taką umowę i co powinna zawierać?

W sprawach z zakresu prawa spadkowego ustawa o kosztach sądowych w sprawach cywilnych przewiduje konieczność ponoszenia opłat stałych od dokonania poszczególnych czynności procesowych. Jaka jest wysokość opłat?

Nieruchomości są takim samym towarem jak wszystkie inne, w związku z czym zysk osiągnięty z ich sprzedaży podlega opodatkowaniu. Mowa tu o podatku dochodowym.

Zasiedzenie nieruchomości, należącej do spadku przez jednego ze spadkobierców, nastąpić może po upływie okresu 10, 20 albo 30 lat samoistnego posiadania. Długość okresu potrzebnego do zasiedzenia zależy od tego, czy spadkobierca, będąc samoistnym posiadaczem nieruchomości, pozostawał w dobrej, bądź złej wierze oraz od tego, kiedy upłynął okres zasiedzenia.

Podział spadku może nastąpić poprzez zawarcie umowy między spadkobiercami bądź przez orzeczenie sądu. Każda z osób uprawnionych do spadku może dochodzić działu spadku przed sądem, jeżeli spadkobiercy nie są zgodni co do jego dokonania.

Małżonek i inne osoby bliskie spadkodawcy, które mieszkały z nim do dnia jego śmierci, są uprawnione do korzystania w dotychczasowym zakresie z mieszkania i urządzenia domowego. Jest to możliwe przez okres trzech miesięcy od otwarcia spadku, czyli chwili śmierci spadkodawcy.

Sejm pracuje nad nowelizacją kodeksu cywilnego. Zmiany mają dotknąć również przepisów prawa spadkowego. Jak regulowana jest kwestia dziedziczenia testamentowego aktualnie, a co przyniosą zmiany?

Spadkobiercy mogą dokonać działu spadku umownie lub w sądzie. W przypadku działu gospodarstwa rolnego sąd bada czy podział nie jest sprzeczny z zasadami prawidłowej gospodarki rolnej.

Sąd Najwyższy w uchwale z dnia 17 czerwca 2010 r. stwierdził, że wierzyciel może zaskarżyć zgodny wniosek dłużnika oraz pozostałych uczestników postępowania o podział majątku wspólnego, dział spadku i zniesienie współwłasności, jeżeli w wyniku uwzględnienia tego wniosku przedmioty majątkowe objęte podziałem zostały nabyte przez uczestników niebędących dłużnikami.

W wypadku śmierci bliskiej osoby, jej prawa i obowiązki przechodzą automatycznie na spadkobierców. Ale aby mogli oni udowodnić swoje prawa potrzebne jest postanowienie sądu o stwierdzeniu nabycia spadku, w którym określa on, kto i co dziedziczy po zmarłym.

Spadek można podzielić albo w postępowaniu sądowym albo w drodze umowy między spadkobiercami. Niniejszy artykuł będzie dotyczył przede wszystkim postępowania sądowego.

Podatkowi od spadku i darowizn podlega nabycie rzeczy i praw majątkowych m.in. w drodze dziedziczenia.

Każdy ze spadkobierców może złożyć do sądu wniosek o dział spadku. Razem z nim, może złożyć wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – jeśli jeszcze nie zostało przeprowadzone odpowiednie postępowanie.

Po śmierci spadkodawcy, jego spadkobiercy stają się właścicielami jego majątku – zarówno aktywów, jak i długów. Powstaje między nimi współwłasność – każdy jest po części właścicielem wszystkich przedmiotów wchodzących w skład spadku z osobna. Potrzebny jest podział majątku.