Tematy - Prawo - Obrońca, Oskarżony - INFOR.PL

Na potrzeby niniejszego opracowania, pod pojęciem postępowania karnego będziemy rozumieć każde postępowanie, którego celem jest osądzenie sprawcy czynu zabronionego, za wyjątkiem postępowania w sprawach nieletnich. Takimi czynami zabronionymi mogą być: przestępstwa, wykroczenia, przestępstwa skarbowe i wykroczenia skarbowe.

Prawo do obrony oznacza, że masz prawo podejmowania w toku postępowania wszelkich czynności, których celem jest ochrona Twoich interesów Wynika z niego również uprawienie do korzystania z obrońcy, zarówno z wyboru, jak i z urzędu.

Co do zasady, osoba uprawniona do wzięcia udziału w czynności procesowej, powinna zostać zawiadomiona o jej czasie i miejscu. W jakiej formie powinno to nastąpić? Jakie są konsekwencje niezawiadomienia?

Kodeks postępowania karnego to ustawa, która reguluje postępowanie przed sądami w sprawach karnych. Obecna ustawa została uchwalona 6 czerwca 1997 roku.

Orzeczenie zapadłe za granicą nie stanowi przeszkody do wszczęcia lub prowadzenia postępowania karnego o ten sam czyn zabroniony przed sądem polskim.

Niezależnie od przepisów obowiązujących w miejscu popełnienia przestępstwa, ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego oraz cudzoziemca, którego nie postanowiono wydać, w razie popełnienia przez niego za granicą przestępstwa, do którego ścigania Rzeczpospolita Polska jest zobowiązana na mocy umowy międzynarodowej, lub przestępstwa określonego w Rzymskim Statucie Międzynarodowego Trybunału Karnego, sporządzonym w Rzymie dnia 17 lipca 1998 r.

Tymczasowe aresztowanie to jeden ze środków zapobiegawczych, stosowany w celu zabezpieczenia prawidłowego toku postępowania, a wyjątkowo także w celu zapobiegnięcia popełnieniu przez oskarżonego nowego, ciężkiego przestępstwa; można je stosować tylko wtedy, gdy zebrane dowody wskazują na duże prawdopodobieństwo, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Wyjaśnienia oskarżonego to szczególny dowód w postępowaniu karnym. Dotyczą one przedmiotu sprawy, a także stanowią środek obrony oskarżonego. Oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia; może jednak bez podania powodów odmówić odpowiedzi na poszczególne pytania lub odmówić składania wyjaśnień. O prawie tym należy go pouczyć. Obecny przy czynnościach dowodowych oskarżony ma prawo składać wyjaśnienia co do każdego dowodu.

W sprawach o przestępstwa ścigane z oskarżenia publicznego pokrzywdzony może działać jako strona w charakterze oskarżyciela posiłkowego obok oskarżyciela publicznego lub zamiast niego.

Za oskarżonego uważa się osobę, przeciwko której wniesiono oskarżenie do sądu, a także osobę, co do której prokurator złożył wniosek o warunkowe umorzenie postępowania.

Obrońcą w postępowaniu karnym może być jedynie osoba uprawniona do obrony według przepisów o ustroju adwokatury.

Obrona obligatoryjna to sytuacje przewidziane przez Kodeks postępowania karnego, w których oskarżony musi mieć obrońcę.

Jeżeli oskarżony, w stosunku do którego wydano postanowienie o tymczasowym aresztowaniu, ukrywa się, sąd lub prokurator może wydać postanowienie o poszukiwaniu go listem gończym. Jeżeli postanowienie o tymczasowym aresztowaniu nie było wydane, można postanowienie takie wydać bez względu na to, czy nastąpiło przesłuchanie podejrzanego.

Ustawę karną polską stosuje się do obywatela polskiego, który popełnił przestępstwo za granicą.

Poza prawami wynikającymi z zasad demokratycznego państwa prawa, podejrzany ma również liczne obowiązki wpływające na jego sytuację procesową.

Każdy z nas może być wzywany jako świadek. Zanim przystąpi się do składania zeznań warto wiedzieć o tym jakie prawa nam przysługują.

Niezawiadomienie organów ścigania o popełnieniu przestępstwa jest karalne. Nie dotyczy to jednak wszystkich przestępstw, a tylko tych wyróżnionych w art. 240 kodeksu karnego. Jakie to przestępstwa? Jaka kara grozi za niezawiadomieniu o ich popełnieniu?

W toku postępowania karnego oskarżonemu (oraz podejrzanemu) przysługuje prawo do obrony, którego jednym z przejawów jest prawo do ustanowienia obrońcy. Wskazany obrońca może pochodzić z wyboru oskarżonego (podejrzanego) czyli być ustanowionym do prowadzenia sprawy na podstawie jego indywidualnej umowy z oskarżonym (podejrzanym) lub może być ustanowiony dla oskarżonego przez sąd (jest to tzw. „obrońca z urzędu”). Istnieje określony katalog sytuacji kiedy oskarżony może mieć przyznanego obrońcę z urzędu.

Przepisy procedury karnej ustanawiają szereg ograniczeń dotyczących możliwości wniesienia kasacji. Związane są one z udziałem strony w postępowaniu sądowym, rodzajem wydanego wyroku sądowego, a także wymogami formalnymi, które muszą być spełnione, aby kasacja była skutecznie wniesiona.

Kasacja jest nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia, który przysługuje stronom od prawomocnego wyroku sądu drugiej instancji do Sądu Najwyższego. Mogą ją wnieść podmioty wskazane w art. 521 Kodeksu postępowania karnego od każdego prawomocnego orzeczenia sądowego.

Kasacja nadzwyczajna to kasacja wnoszona na podstawie przepisu art. 521 Kodeksu postępowania karnego. Kasację nadzwyczajną może wnieść Rzecznik Praw Obywatelskich, Prokurator Generalny oraz Naczelny Prokurator Wojskowy. Kasację nadzwyczajną uprawnione podmioty mogą wnieść zarówno z własnej inicjatywy, jak i na wniosek stron.

Wznowienie postępowania karnego jest drugim (obok kasacji) nadzwyczajnym środkiem zaskarżenia prawomocnego orzeczenia kończącego postępowanie. Co do zasady wznowienie postępowania następuje na wniosek strony, ale ustawa przewiduje możliwość podjęcia postępowania również z urzędu.

Kasacja jako nadzwyczajny środek zaskarżenia nie może być traktowana jako środek uruchamiający „trzecią instancję” sądową. Kasacja to środek o charakterze wyjątkowym. Kasacja może być wniesiona tylko z powodu uchybień wymienionych w art. 439 Kodeksu postępowania karnego lub innego rażącego naruszenia prawa, jeśli mogło mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.

Rozpoznanie wniosku o wznowienie postępowania następuje co do zasady w sądzie wyższej instancji nad tym, który orzekał jako ostatni w sprawie. Należy wskazać, iż aby wniosek taki był przyjęty musi on spełniać określone wymogi formalne. Rozpatrzenie wniosku następuje co do zasady na posiedzeniu niejawnym.

Wyrok sądu wydawany w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej jest kluczowym rozstrzygnięciem zapadającym w postępowaniu karnym. Należy wskazać, iż przepisy procedury karnej przewidują kilka sytuacji procesowych, w których zapada wyrok. Różny może być przedmiot wyrokowania. W związku z powyższym należy przedstawić klasyfikację rodzajów wyroków zapadający w postępowaniu karnym.

Przepisy procedury karnej zawierają zamknięty katalog podstaw wznowienia postępowania karnego. Z podstawami wznowienia wiąże się tzw. kierunek wznowienia postępowania.

Oskarżony w stosunku do którego ustawa nie przewiduje obowiązku posiadania obrońcy, (tzw. obrony obligatoryjnej) a którego nie stać na wyznaczenie adwokata z wyboru może wystąpić do sądu o wyznaczenie adwokata z urzędu jeżeli w sposób należyty wykaże, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny. Uwaga ta dotyczy również strony, której nie stać na ustanowienie w sprawie pełnomocnika. Należy podkreślić, iż niezależnie od sposobu jego umocowania obrońca lub pełnomocnika zawsze mają obowiązek dołożenia należytej staranności w prowadzeniu danej sprawy.

W procesie karnym w ramach prawa do obrony mieści się prawo oskarżonego do ustanowienia swojego obrońcy w sprawie. Zasadą jest, iż jest to uprawnienie, z którego oskarżony może dobrowolnie skorzystać (zależnie od swojej woli), nie zaś obowiązek oskarżonego. Wyjątkiem od tej reguły jest występowanie w procedurze karnej sytuacji, w których z mocy samej ustawy oskarżony musi posiadać obrońcę. Takie sytuacje nazywa się sytuacjami obligatoryjnej obrony.

W zależności od etapu postępowania karnego istnieją różne uregulowania dotyczące konieczności sporządzenia przez sąd uzasadnienia wyroku i doręczenia go stronie. Najważniejszą regułą, którą należy znać jest to, iż co do zasady wyrok sądu zapadły w pierwszej instancji będzie uzasadniony i doręczony stronie tylko wówczas, gdy strona złoży o to wniosek w terminie 7 dni od ogłoszenia wyroku. Ostrożność procesowa nakazywałaby stronie zawsze składanie takiego wniosku, co pozwoli uniknięcia przykrych sytuacji procesowych.

Osoba ubiegająca się o przyznanie obrońcy z urzędu musi złożyć odpowiedni wniosek do prezesa sądu właściwego do rozpoznania sprawy. Bardzo ważne jest również, aby w tym wniosku udowodniła, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony ze względu na swoją trudną sytuację rodzinną i majątkową.

Zgodnie z obowiązującymi przepisami oskarżony, który nie ma obrońcy z wyboru, może żądać, aby wyznaczono mu obrońcę z urzędu. Powinien jednak wykazać, że nie jest w stanie ponieść kosztów obrony bez uszczerbku dla niezbędnego utrzymania siebie i rodziny.

Obrońca ustanowiony z urzędu ma obowiązek podejmowania czynności procesowych na rzecz swojego klienta aż do prawomocnego zakończenia postępowania. Może on przedsiębrać czynności procesowe jedynie na korzyść oskarżonego, a jego udział w postępowaniu nie wyłącza osobistego działania w nim oskarżonego.

Warunkowe zawieszenie kary to także pewna uciążliwość dla skazanego. Sąd bowiem zawieszając wykonanie kary może nałożyć na sprawcę wiele obowiązków oraz grzywnę. Sprawca natomiast musi stosować się do wyznaczonych przez sąd reguł inaczej może być orzeczone wobec niego wykonanie kary.

Zgodnie z przepisami prawa pociągnięcie do odpowiedzialności karnej oraz wymiar kary dla małoletniego kształtuje się w sposób odmienny niż wobec „dorosłych” sprawców. Odpowiedzialność ta jest z reguły łagodniejsza.

Prowokator to specyficzna odmiana podżegacza. Kodeks karny przewiduje jednak surowszą odpowiedzialność karną dla prowokatora. Nie może on bowiem korzystać ze wszystkich dobrodziejstw jakie ustawa przewiduje dla podżegacza.

Postępowanie przyspieszone to szczególny tryb postępowania w kodeksie postępowania w sprawach o wykroczenia, który posiada swoje odrębne uregulowania procesowe. Stosuje się go do sprawców ujętych na gorącym uczynku lub bezpośrednio po popełnieniu wykroczenia i niezwłocznie doprowadzonych do sądu.

Prawo do obrony jest jednym z fundamentalnych praw obwinionego. W ramach realizacji tego prawa może on korzystać z pomocy jednego obrońcy w postępowaniu wykroczeniowym. Zgodnie z obowiązującymi przepisami obrońcą może być adwokat albo radca prawny. W ramach prawa do obrony obwiniony może ustanowić obrońcę z wyboru lub może posiadać obrońcę z urzędu.

Obwinionym jest osoba, przeciwko której wniesiono wniosek o ukaranie w sprawie o wykroczenie. Wraz z wniesieniem tego wniosku do sądu i wstąpieniem danej osoby w rolę obwinionego uruchamia się (uaktywnia) jego prawo do obrony, które jest jednym z naczelnych i konstytucyjnie zagwarantowanych uprawnień.

Pod pojęciem obligatoryjnej obrony należy rozumieć sytuacje, w których dana osoba musi mieć obrońcę przed sądem w toku postępowania. Może to być obrońca ustanowiony z wyboru, ale w sytuacjach, w których ustanowienie tego obrońcy nie następuje, sąd wyznacza obwinionemu obrońcę z urzędu.

Zgodnie z art. 180 k.p.k osoby, które z racji wykonywania swojego zawodu zobowiązane są do zachowania tajemnicy służbowej, albo też tajemnicy zawodowej mogą odmówić zeznań co do faktów, na które rozciąga się ten obowiązek. Zwolnić z tajemnicy czy to służbowej, czy zawodowej może jedynie sąd, a postępowaniu przygotowawczym prokurator wydając stosowne postanowienie o zwolnieniu z tajemnicy służbowej lub zawodowej.

Błąd co do faktu jest jedną z okoliczności wyłączających winę oskarżonego.

Nie zawsze sprawca przestępstwa będzie odpowiadał za popełniony czyn. Zdarza się bowiem, że nie można przypisać mu winy lub wina z mocy przepisów prawa jest wyłączona.

Jednym z podstawowych praw oskarżonego w procesie karnym jest prawo do obrony, w tym prawo do korzystania z pomocy obrońcy. Każdy ma możliwość ustanowienia adwokata na własną rękę i korzystania z jego pomocy we wszystkich stadiach procesu karnego. Istnieją jednak szczególne wypadki, kiedy sąd powinien wyznaczyć oskarżonemu obrońcę z urzędu, w przeciwnym razie wydane w sprawie orzeczenie będzie wadliwe.

Strony mogą być reprezentowane przed sądami przez uprawnione podmioty. Przedstawicielami procesowymi stron w procesie karnym są obrońca, pełnomocnik oraz przedstawiciel ustawowy.

W postępowaniu karnym strony zabierają głos w ściśle określonej kolejności. Kolejność te reguluje kodeks postępowania karnego.

Strony mogą być reprezentowane przed sądami przez uprawnione podmioty. Przedstawicielami procesowymi stron w procesie karnym są obrońca, pełnomocnik oraz przedstawiciel ustawowy.

Każda sprawa musi być rozpatrzona przez właściwy sąd. Sąd musi być właściwy rzeczowo oraz miejscowo. Wszystkie te kwestie reguluje kodeks postępowania karnego.

Mam takie pytanie jestem oskarżony o włamanie czy moim obrońcą musi być adwokat czy może to być jakiś kolega po prawie?

Każda osoba mająca wiadomości pozwalające ustalić prawdę w danej sprawie może być przesłuchana jako świadek. Kodeks postępowania karnego przewiduje jednak pewne grupy osób, które nie muszą się stosować do tego nakazu.

Podstawowym warunkiem zastosowania tymczasowego aresztowania jest istnienie niemal pewności, że oskarżony popełnił przestępstwo.

Obrońca, Oskarżony

Czym charakteryzuje się postępowanie karne?

Jak mogę bronić swoich interesów w postępowaniu sądowoadministracyjnym?

Czym jest zawiadomienie o terminie rozprawy?

Kodeks postępowania karnego

Jakie są skutki ukarania za granicą (art. 114)

Zasada represji wszechświatowej (art. 113)

Tymczasowe aresztowanie

Wyjaśnienia oskarżonego

Oskarżyciel posiłkowy

Oskarżony

Obrońca

Obrona obligatoryjna

List gończy

Przestępstwo popełnione za granicą (art. 109)

Prawa i obowiązki podejrzanego

Co warto wiedzieć o przesłuchaniu świadka?

Czy niezawiadomienie o przestępstwie jest karalne?

Komu przysługuje obrońca z urzędu?

Kiedy nie możemy wnieść kasacji?

Procedura wniesienia kasacji

Czym charakteryzuje się kasacja nadzwyczajna?

Wznowienie postępowania – ogólna charakterystyka

Kiedy można wnieść kasację?

Kto rozpoznaje wniosek o wznowienie postępowania?

Rodzaje wyroków

Jakie są podstawy wznowienia postępowania karnego?

Kiedy należy mi się obrońca z urzędu?

Jak ustanowić obrońcę w sprawie?

Kiedy oskarżony otrzyma wyrok z uzasadnieniem?

Jak złożyć wniosek o obrońcę z urzędu?

Komu przysługuje prawo do obrońcy z urzędu?

Jakie są kompetencje obrońcy z urzędu?

Obowiązki przy warunkowym zawieszeniu kary

Jak za przestępstwa odpowiada małoletni?

Jak wygląda odpowiedzialność karna prowokatora?

Postępowanie przyspieszone

Jak ustanowić obrońcę z urzędu?

Prawo do obrony obwinionego

Obrona obligatoryjna

Tajemnica służbowa i zawodowa a zeznania świadka

Co to jest błąd co do faktu?

Kiedy może dojść do wyłączenia winy oskarżonego?

Adwokat z urzędu w postępowaniu karnym

Przedstawiciele procesowi stron w procesie karnym

Głosy stron

Przedstawiciele procesowi stron w procesie karnym

Właściwość sądu w sprawach karnych

Obrońca w sprawie karnej

Kto nie może być świadkiem w sprawach karnych?

Tymczasowe aresztowanie oskarżonego