Czynne prawo wyborcze

Zgodnie z Konstytucją RP prawo głosu w wyborach samorządowych ma każdy obywatel Polski, który najpóźniej w ich dniu ukończył 18 lat.

Postanowienia Konstytucji mają również swój oddźwięk w ustawie z dnia 16 lipca 1998 r. Ordynacja wyborcza do rad gmin, rad powiatów i sejmików województw, która stanowi, że prawo wybierania do danej rady ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz stale zamieszkuje na obszarze działania tej rady.

W związku z instytucją obywatelstwa Unii Europejskiej do ordynacji wprowadzono ograniczoną możliwość głosowania dla tych obywateli Unii, którzy nie mają obywatelstwa polskiego, ale na stałe zamieszkają w Polsce. Mogą oni wybierać wyłącznie radnych gmin i wójtów albo burmistrzów, prezydentów miast. Nie mają natomiast prawa głosować w wyborach do rad powiatów i sejmików wojewódzkich.

Zobacz również serwis: Gmina

Prawa głosu nie mają osoby:

• pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym – są to osoby skazane wobec których sądy stosują jako dodatkowy środek karny pozbawienie praw publicznych, w tym pozbawienie czynnego prawa wyborczego;

• pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu – przed Trybunał Stanu mogą być postawione osoby pełniące najwyższe funkcje w państwie tzn. Prezydent RP, Prezes Rady Ministrów, ministrowie, Prezes Narodowego Banku Polskiego, Prezes Najwyższej Izby Kontroli, członkowie Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, posłowie i senatorowie w związku z naruszeniem przez nie Konstytucji lub ustaw;

• ubezwłasnowolnione prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Prawa wybierania nie ma obywatel Unii Europejskiej niebędący obywatelem polskim pozbawiony prawa wybierania w państwie członkowskim Unii Europejskiej, którego jest obywatelem.