Sytuacja kobiet w ciąży w pracy

Zakaz wypowiedzenia umowy – wyjątki

Na wstępie podkreślić należy, że kobieta ciężarna korzysta z ochrony prawnej zasadniczo od chwili zawiadomienia pracodawcy o ciąży, który w takim wypadku może zażądać zaświadczenia o ciąży.

Ochrona taka trwa aż do zakończenia urlopu macierzyńskiego. Zatem zasadą jest, że pracodawca nie może rozwiązać stosunku pracy z pracownicą będącą w ciąży przez okres trwania tej ciąży, a także przez okres urlopu macierzyńskiego. Od zasady tej istnieją jednak trzy wyjątki:

• umowa zawarta była na okres próbny, krótszy niż miesiąc,
• zachodzą przyczyny uzasadniające zwolnienie kobiety bez wypowiedzenia z jej winy (zwolnienie dyscyplinarne), a reprezentująca ją organizacja związkowa wyrazi zgodę na takie zwolnienie,
• ogłoszenie likwidacji lub upadłości zakładu pracy.

W przypadku zaistnienia jednej z wyżej wymienionych sytuacji, ochrona prawna kobiet ciężarnych nie działa i możliwe jest wypowiedzenie umowy o pracę.

Zobacz: Prawa ciężarnej w pracy - wyjaśnia prawnik

Pora nocna i godziny nadliczbowe

Pracodawca nie może zatrudniać kobiety w ciąży w porze nocnej lub w godzinach nadliczbowych. Są to zakazy bezwzględne, a zatem nawet jeśli kobieta na takie zatrudnianie wyrazi zgodę, to i tak wykonywanie pracy w takich godzinach jest sprzeczne z prawem.

Pora nocna trwa od godziny 21 do 7.

Ponadto, kobieta w ciąży nie może pracować dłużej niż 8 godzin. Jeżeli zatem kobieta jest zatrudniona np. w porze nocnej, pracodawca ma obowiązek zmienić jej rozkład pracy na taki, aby nie musiała pracować w nocy.

Jeżeli jest to niemożliwe, musi przenieść ją na inne stanowisko, a jeśli i to jest niemożliwe, zwolnić z obowiązku świadczenia pracy z prawem do zachowania dotychczasowego wynagrodzenia.

Praca uciążliwa lub szkodliwa

W rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia z dnia 10 września 1996 r. w sprawie wykazu prac szczególnie uciążliwych lub szkodliwych dla zdrowia kobiet wymienione są prace, których kobieta w ciąży lub karmiąca piersią wykonywać nie może. Jeżeli zatem pracodawca zatrudnia kobietę na wskazanym w rozporządzeniu stanowisku pracy jest zobowiązany przenieść pracownicę do innej pracy, a jeżeli jest to niemożliwe, zwolnić ją na czas niezbędny z obowiązku świadczenia pracy z zachowaniem wynagrodzenia. Warto podkreślić, że rozporządzenie to zawiera prace szkodliwe ogólnie dla kobiet, a także osobno dla kobiet w ciąży.

Podróż służbowa

Pracownicy w ciąży nie wolno bez jej zgody delegować poza stałe miejsce pracy ani zatrudniać w systemie przerywanego czasu pracy. Ochrona ta ma jednak charakter względny, bo o ile zatrudnianie w godzinach nadliczbowych czy porze nocnej jest zabronione, o tyle wyjazd służbowy może się odbyć za zgodą pracownicy