Zastrzeż PESEL i śpij spokojnie: Jak ochronić się przed wyłudzeniami kredytów i zawieraniem nieautoryzowanych umów?

REKLAMA
REKLAMA
- Jak zastrzec PESEL? Można też cofnąć zastrzeżenie
- Zastrzeżenie PESEL to nie wszystko: Sprawdź, jak wzmocnić swoją ochronę przed oszustami
- PESEL na straży cyfrowej tożsamości – co dalej z bezpieczeństwem danych w Polsce i UE
Zastrzeżenie swojego PESEL zwiększa ochronę przed przestępstwami tożsamościowymi, w szczególności wyłudzeniami kredytów i zawieraniem nieautoryzowanych umów cywilnoprawnych. Rozwiązanie to stanowi odpowiedź na rosnące zagrożenia związane z kradzieżą tożsamości w środowisku cyfrowym i ma na celu ograniczenie ryzyka nieuprawnionego wykorzystania danych osobowych przez podmioty trzecie.
REKLAMA
Jak zastrzec PESEL? Można też cofnąć zastrzeżenie
REKLAMA
Możliwość zastrzeżenia numeru PESEL dostępna jest dla każdej osoby fizycznej posiadającej numer PESEL. Operację można przeprowadzić za pośrednictwem aplikacji mObywatel, a także w urzędzie gminy lub listownie. Zastrzeżenie jest nieodpłatne, a jego skutkiem jest ograniczenie możliwości wykorzystania numeru PESEL do czynności prawnych, takich jak zawieranie umów kredytowych, pożyczkowych czy związanych z zakupami na raty. Ważnym elementem systemu jest również możliwość cofnięcia zastrzeżenia, co pozwala na elastyczne zarządzanie dostępnością swoich danych w sytuacjach, w których konieczne jest ich czasowe udostępnienie.
Zgodnie z przepisami, instytucje finansowe, notariusze oraz operatorzy telekomunikacyjni mają obowiązek weryfikować status zastrzeżenia numeru PESEL przed zawarciem umowy, która wiąże się z potencjalnym zobowiązaniem finansowym. W praktyce oznacza to, że próba dokonania czynności prawnej z wykorzystaniem zastrzeżonego numeru PESEL zostaje automatycznie zablokowana. Wyjątek stanowi sytuacja, w której osoba zastrzegająca swój PESEL uprzednio odblokuje go na czas trwania konkretnej czynności. Ograniczenie to nie dotyczy zawierania umów o pracę, świadczeń socjalnych ani korzystania z usług medycznych.
Procedurę zastrzeżenia PESEL można przejść za pośrednictwem aplikacji mObywatel, jak również w urzędzie gminy lub listownie.
Zastrzeżenie PESEL to nie wszystko: Sprawdź, jak wzmocnić swoją ochronę przed oszustami
REKLAMA
Zastrzeżenie PESEL jest narzędziem zwiększającym kontrolę obywatela nad wykorzystaniem jego danych osobowych, ale nie gwarantuje pełnej ochrony przed wszystkimi rodzajami oszustw. Mechanizm ten ogranicza możliwość zaciągnięcia zobowiązań finansowych bez zgody właściciela numeru PESEL, jednak nie zabezpiecza w pełni przed wykorzystaniem innych danych osobowych w celach przestępczych, takich jak phishing czy manipulacje socjotechniczne. Istotne jest zatem, aby równolegle z zastrzeżeniem PESEL stosować dodatkowe środki ochrony, w tym regularne monitorowanie swojej sytuacji kredytowej, ostrożność podczas udostępniania danych w sieci oraz korzystanie z usług oferujących monitorowanie wycieków danych.
Wprowadzenie możliwości zastrzeżenia numeru PESEL to krok milowy w kierunku zwiększenia bezpieczeństwa tożsamości w erze cyfrowej. Rozwiązanie jest z nami już prawie dwa lata, dlatego warto dokładniej mu się przyjrzeć. Obywatele zyskali narzędzie, które pozwala na realne ograniczenie ryzyka wykorzystania danych wbrew ich woli. Należy jednak pamiętać, że skuteczność tego rozwiązania zależy od poziomu świadomości społecznej i odpowiedzialnego korzystania z funkcji systemu mObywatel. Sama blokada numeru PESEL nie zastąpi podstawowych zasad cyberhigieny ani nie zwolni z konieczności ostrożności w codziennym zarządzaniu danymi osobowymi. Z naszej perspektywy, kluczowe jest łączenie różnych narzędzi ochrony, tak aby zapewnić sobie możliwie najszerszą i najskuteczniejszą ochronę przed nieautoryzowanym dostępem do danych – mówi Marta Fila, członek zarządu AIQLabs, właściciela marki SuperGrosz.
Mechanizm zastrzeżenia numeru PESEL może być skutecznie wykorzystywany zarówno przez osoby fizyczne, jak i przedsiębiorców prowadzących jednoosobową działalność gospodarczą. W ich przypadku istotne jest, aby proces zastrzeżenia PESEL został wkomponowany w szerszą strategię zarządzania bezpieczeństwem informacji. Przedsiębiorcy, którzy często udostępniają swoje dane w różnych relacjach biznesowych, powinni dodatkowo rozważyć wdrożenie narzędzi umożliwiających monitorowanie aktywności kredytowej oraz regularne audyty ochrony danych osobowych.
PESEL na straży cyfrowej tożsamości – co dalej z bezpieczeństwem danych w Polsce i UE
System zastrzeżeń PESEL wpisuje się w szerszy kontekst działań podejmowanych na rzecz bezpieczeństwa cyfrowego w Polsce i Unii Europejskiej. Inicjatywa ta ma za zadanie nie tylko chronić dane osobowe, ale także zwiększać zaufanie obywateli do instytucji publicznych i podmiotów komercyjnych, które odpowiadają za weryfikację tożsamości w procesach zawierania umów. W najbliższych latach przewidywany jest dalszy rozwój tego typu rozwiązań, w tym integracja z innymi systemami służącymi weryfikacji tożsamości oraz monitorowaniu aktywności podejrzanej w sieci.
Zastrzeżenie numeru PESEL należy traktować jako jeden z elementów kompleksowego podejścia do ochrony tożsamości. Rozwiązanie to powinno być wspierane przez edukację użytkowników oraz ciągłe podnoszenie standardów ochrony danych w sektorze publicznym i prywatnym. Przeciwdziałanie wyłudzeniom wymaga nie tylko skutecznych narzędzi technicznych, ale również świadomości zagrożeń oraz odpowiedzialnych decyzji ze strony każdego użytkownika danych cyfrowych.
Zobacz również artykuł na stronie rządowej: Zastrzeż swój numer PESEL lub cofnij zastrzeżenie
Obwieszczenie Marszałka Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 14 lutego 2025 r. w sprawie ogłoszenia jednolitego tekstu ustawy o ewidencji ludności (Dz.U. 2025 poz. 274).
Ustawa z dnia 7 lipca 2023 r. o zmianie niektórych ustaw w celu ograniczania niektórych skutków kradzieży tożsamości (Dz.U. 2023 poz. 1394).
Jak zastrzeżenie numeru PESEL zwiększa Twoje bezpieczeństwo? Oto najważniejsze informacje:
- Zabezpieczenie przed wyłudzeniami – zastrzeżenie PESEL chroni przed zaciąganiem kredytów i podpisywaniem nieautoryzowanych umów na Twoje dane.
- Dostępne dla każdego – każda osoba fizyczna posiadająca PESEL może skorzystać z tej funkcji.
- Prosty sposób zastrzeżenia – operację można przeprowadzić przez aplikację mObywatel, w urzędzie gminy lub listownie.
- Bez opłat – zastrzeżenie i cofnięcie zastrzeżenia są całkowicie darmowe.
- Elastyczność działania – możesz czasowo cofnąć zastrzeżenie, jeśli np. chcesz zawrzeć umowę kredytową.
- Obowiązkowa weryfikacja – banki, notariusze i operatorzy telekomunikacyjni muszą sprawdzić status PESEL przed podpisaniem umowy.
- Brak wpływu na inne usługi – zastrzeżenie nie ogranicza dostępu do usług medycznych, świadczeń socjalnych czy podpisywania umowy o pracę.
- Nie pełna ochrona – zastrzeżenie PESEL nie zabezpiecza przed innymi formami oszustw, np. phishingiem czy atakami socjotechnicznymi.
- Warto stosować dodatkowe środki – m.in. monitorowanie sytuacji kredytowej, ostrożność w sieci i korzystanie z usług śledzenia wycieków danych.
- Dobre również dla przedsiębiorców – osoby prowadzące działalność gospodarczą powinny uwzględnić zastrzeżenie PESEL w strategii ochrony danych.
- Element większego systemu – zastrzeżenie PESEL to część ogólnokrajowych i unijnych działań na rzecz bezpieczeństwa cyfrowego.
Źródło: Na podstawie informacji prasowej AIQLABS Sp. z o.o.

aplikacja mObywatel
Shutterstock
REKLAMA
© Materiał chroniony prawem autorskim - wszelkie prawa zastrzeżone. Dalsze rozpowszechnianie artykułu za zgodą wydawcy INFOR PL S.A.
REKLAMA