Dziedziczenie ustawowe a testament

Zgodnie z art. 941 Kodeksu cywilnego rozrządzić majątkiem na wypadek śmierci można jedynie przez testament. Jeżeli spadkodawca sporządził ważny testament co do całości spadku, to ma on pierwszeństwo, a przepisy, dotyczące dziedziczenia ustawowego nie znajdą zastosowania.

W sytuacji, gdy spadkodawca nie powołał spadkobiercy albo żadna z osób, które powołał nie chce lub nie może być spadkobiercą, dochodzi do dziedziczenia ustawowego co do całości spadku.

Spadkobierca nie chce spadku

Spadkobierca testamentowy może spadek odrzucić. Wówczas jego udział przypadnie pozostałym spadkobiercom testamentowym. Jeżeli spadkodawca wskazał w testamencie inną osobę, która powinna odziedziczyć spadek w przypadku odrzucenia go przez pierwszego spadkobiercę, to ta „podstawiona” osoba zostanie spadkobiercą. W sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił spadkobierców „podstawionych” lub wszyscy spadkobiercy testamentowi odrzucili spadek, dojdzie do dziedziczenia ustawowego.

Polecamy: Darowizny, testamenty, spadki (PDF)

Kto nie może być spadkobiercą?

Spadkobiercą nie może być osoba fizyczna, która nie żyje w chwili otwarcia spadku ani osoba prawna, która w tym czasie nie istnieje.

Wyjątkiem jest tu dziecko w chwili otwarcia spadku już poczęte, które może być spadkobiercą, jeżeli urodzi się żywe.

Fundacja ustanowiona w testamencie przez spadkodawcę może być spadkobiercą, jeżeli zostanie wpisana do rejestru w ciągu dwóch lat od ogłoszenia testamentu.

Prawo określa przypadki, gdy spadkodawca może zostać uznany przez sąd za niegodnego. Ma to miejsce m.in. w sytuacji, gdy osoba taka podrobiła testament.

Spadkobierca może być uznany przez sąd za niegodnego, jeżeli:

1) dopuścił się umyślnie ciężkiego przestępstwa przeciwko spadkodawcy;

2) podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności;

3) umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego.

Spadkobierca niegodny zostaje wyłączony od dziedziczenia, tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Spadkobierca nie może jednak być uznany za niegodnego, jeżeli spadkodawca mu przebaczył. Jeżeli w chwili przebaczenia spadkodawca nie miał zdolności do czynności prawnych, przebaczenie jest skuteczne, gdy nastąpiło z dostatecznym rozeznaniem.

Ważny testament

Należy pamiętać, iż aby mogło dojść do dziedziczenia na podstawie testamentu, powinien on zostać ważnie sporządzony. Przepisy Kodeksu cywilnego określają formę, jaką powinien mieć testament.