Mops

Problem 1. Przekraczające 4000 zł (od marca 2025 r.) świadczenie wspierające wlicza się do dochodu osoby niepełnosprawnej. Powoduje to utratę preferencji w MOPS co do możliwości otrzymania tańszych usług i świadczeń. Problem 2 to pozbawienie świadczenia wspierającego osoby niepełnosprawne jako sankcja za pobyt w całodobowym domu opieki, za który np. rodzina starszej, schorowanej osoby musi zapłacić np. 5000 zł za miesiąc. Osoba niepełnosprawna jest wykluczona ze świadczenia wspierającego, a rodzina płaci wspomniane 5000 zł bez szans refundacji. 

Nie wszystkie świadczenia można łączyć. Jest to ważne zagadnienie dla osób z niepełnosprawnościami ich opiekunów. Spróbujemy pokazać je na kilku wybranych przykładach. W rzeczywistości jest ich znacznie więcej.

Wiele osób z niepełnosprawnościami nie jest świadomych co do tego, że często organ postępuje wadliwie w ich sprawie. Organ zamiast wydać decyzję administracyjną o prawie lub braku prawa do świadczenia, wydaje informację o sposobie rozpatrzenia wniosku bez uzasadnienia. To nie jest to samo co decyzja administracyjna, która zawiera ściśle określone elementy. Jednostka powinna mieć gwarancję rozpoznania jej wniosku w formie decyzji, wydawanej w odpowiedniej procedurze, która następnie podlega kontroli. Odnosi się to zwłaszcza do rozstrzygnięć opartych na uznaniu, czy na ocenie nieostrych przesłanek - w stosunku do osób z niepełnosprawnościami.

Powiązanie zasiłku pielęgnacyjnego i dodatku pielęgnacyjnego. W ten sposób podwyżka wartości zasiłku pielęgnacyjnego, który, jak wiadomo, nie jest podwyższany od 2019 r. Jego wartość wciąż wynosi 215,84 zł. Z uwagi na kłopoty budżetowe (procedura nadmiernego deficytu – UE, powódź, zbrojenia, deficyt – polski budżet) jest prawdopodobny brak podwyżki także w 2026 r. Dlaczego dodatek pielęgnacyjny miałby pomóc w podwyżce zasiłku pielęgnacyjnego?

MOPS (ściślej prezydent miasta) określił kwotę zwrotu do MOPS na 66 000 zł. To zwrot w związku z specjalistycznymi usługami opiekuńczymi. WSA nie mógł jednak rozstrzygnąć sporu - sędziowie nie dowiedzieli się, czy MOPS pouczył niesamodzielnego mężczyznę w sprawie 66 000 zł o tym, że jako beneficjent ma poinformować o zmianach w swojej dochodowości. Jak się polepszy, to nie można oczywiście korzystać z MOPS. W tej sprawie mężczyzna nie zawiadomił. WSA uważał, że jak MOPS pouczył, to świadczenia opiekuńcze są świadczeniami nienależnie pobranymi, (wtedy niestety 66 000 zł do zwrotu). Ale jak MOPS nie pouczył, to tych 66 000 zł nie może żądać teraz.

Artykuł dotyczy sytuacji, gdy WZON stwierdza, że nie ma niepełnosprawności, a wcześniej była (i było świadczenie pielęgnacyjne. Luka w przepisach polega na tym, że nie wiemy, czy MOPS słusznie kończą wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego (stare świadczenie) w momencie niekorzystnej decyzji WZON (wojewódzki zespół ds orzekania o niepełnosprawności). Czy jednak MOPS powinny poczekać na wyrok sądu w tej sprawie. Niepewność prawa jest niszcząca dla rodzin osób niepełnosprawnych. Jeżeli MOPS wstrzyma wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego od razu po decyzji WZON, to rodzina osoby niepełnosprawnej traci dochód w postaci 3287 zł (miesięcznie). Jeżeli tych wypłat nie będzie dopiero od wyroku sądu, to rodzina ta będzie miała kłopot z koniecznością zwrotu np. rocznego świadczenia pielęgnacyjnego 39 444 zł (12 miesięcy x 3287 zł) do MOPS.

Niewiele osób wie, że MOPSy i OPSy mają narzędzia do wypłaty zasiłku dla osoby, która wczoraj była dobrze sytuowana (w znaczeniu np. dobrej pracy), ale nagle utraciła dochody i znalazła się na tzw. zakręcie. Są specjalne przepisy i zasiłki dla „osób tracących nagle dochód” (w znaczeniu źródło dochodu). Taką sytuacją jest zwolnienie z pracy.

Zasiłek stały okresowy i celowy to ważne świadczenia, o które mogą ubiegać się m.in. osoby z niepełnosprawnościami. Ośrodki pomocy społecznej wypłacają też świadczenia rodzinne, w tym zasiłek pielęgnacyjny. Na jakich zasadach można otrzymywać takie wsparcie? Oto najważniejsze kryteria na 2025 rok i odpowiedzi na najważniejsze pytania!

W przytoczonym wyroku NSA nie udało się otrzymać zasiłku 6000 zł przy dochodzie 2700 zł. Ale próba była. Rolnik chciał z MOPSu nowy dach sobie sprawić. MOPS I WSA odmówili, ale NSA wskazał w jakich sytuacjach taki zasiłek mógłby zostać wypłacony. W kilku sytuacjach MOPS może (ale nie musi) odstąpić od progów dochodowych.

Przepisy przez dekadę mówiły, że świadczenie pielęgnacyjne wiąże się z niepełnosprawnością powstałą w wieku do 18 lat (albo do 25 lat w przypadku studentów). Jednocześnie w 2014 r. Trybunał Konstytucyjny orzekł, że to niezgodne z Konstytucją RP, ale Sejm nie wdrożył tego wyroku. Jeżeli MOPS stosowały wyrok TK, to kolejne rządy (ściślej wojewodowie) nie chciały płacić MOPS za świadczenia pielęgnacyjne, gdy niepełnosprawność powstała np. u staruszka 80 lat. Minister Finansów mógł 25 stycznia 2025 r. wyjaśnić spór w tej sprawie, ale skierował ją do ponownego rozpatrzenia przez wojewodę.

Niezwykłą historię rozstrzygnął Wojewódzki Sąd Administracyjny w Gliwicach. Staruszek starał się o świadczenia z MOPS. I postawił niezwykły warunek. Zażyczył sobie, aby pracownicy MOPS ubrali ochraniacze na buty pracowników. I dopiero wtedy mogli wejść do jego mieszkania i przeprowadzić rodzinny wywiad środowiskowy.

Sprawa jest skomplikowana. Bardzo. W 2014 r. Trybunał Konstytucyjny uznał jeden z przepisów o świadczeniu pielęgnacyjnym za niezgodny z Konstytucją (bo dyskryminacja, gdy niepełnosprawność powstała powyżej 18 roku życia). Zmiana miała poważne konsekwencje budżetowe (dziś około 5 mld zł rocznie). Sejm nie dostosował przepisu do wyroku TK i nie stosowały go (poza wyjątkami) MOPS - odmawiały świadczenia, gdy niepełnosprawność powstała później niż 18 rok życia. Ale stosowały go sądy (WSA I NSA). Jeżeli uparty (z większą siłą przebicia) opiekun poszedł do sądu po odmowie przyznania świadczenia pielęgnacyjnego, to MOPS i gmina przegrywali.

Sposób wyliczania zasiłków z pomocy społecznej rodzi szereg wątpliwości. Ile aktualnie wynoszą świadczenia? Prezentujemy proste przykłady i kwoty na 2025 rok.

Sąd porównał opiekę nad staruszkiem do opieki nad dzieckiem. To, że dziecko może wykonać samodzielnie niektóre czynności, nie oznacza, że matka może zostawić dziecko bez opieki. Podobnie jest z opieką nad nieporadną, starszą osobą. Nikt nie kwestionuje obowiązku stałej obecności matki przy małym dziecku, które umie sobie zawiązać buty, skorzystać z toalety, ubrać się, zrobić samodzielnie herbatę. Tymczasem gminy kwestionują konieczność stałej opieki nad niedołężnym staruszkiem poprzez wykazanie, że staruszek 86 lata może sam zrobić te wszystkie czynności. Nie wymaga więc pomocy uzasadniającej świadczenie.

Samotna matka w 2025 roku może wnioskować o zasiłek rodzinny i dodatek z tytułu samotnego wychowywania dziecka z MOPS. Jaka jest ich wysokość? Wszystko zależy od wieku i liczby dzieci. Jakie jest kryterium dochodowe? Jak złożyć wniosek i jakie dokumenty załączyć? Czy alimenty mają wpływ na przyznanie dodatku?

Decydował będzie Minister Finansów rozstrzygając spór o zasady wypłaty świadczenia pielęgnacyjnego. Sopot przyznawał świadczenie pielęgnacyjne osobom niepełnosprawnym kierując się wskazówkami Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Np. gdy niepełnosprawność powstała, gdy osoba miała 30 lat. Wojewoda pomorski w 2018 r. uznał, że tak nie można (bo niepełnosprawność musi powstać przed 18 rokiem życia) i nakazał miastu zwrot prawie 2,5 mln zł (zwrot dotacji na świadczenie pielęgnacyjnie zdaniem wojewody wypłacone niesłusznie osobom niepełnosprawnym).

Zasiłek okresowy i celowy są ważnymi świadczeniami wypłacanymi przez ośrodki pomocy społecznej. Ile wynoszą i jakie kryteria trzeba spełnić? Co zmieniło się w 2025 roku? Oto aktualne zasady i kryteria!

Kwestie obliczania dochodu dla świadczeń z pomocy społecznej nie należą do najprostszych. W każdym przypadku obliczenia będą wyglądały inaczej. Najważniejsze zasady znajdują się w ustawie o pomocy społecznej.

Ile świadczeń pielęgnacyjnych z MOPS, gdy jedna osoba opiekuje się dwoma osobami niepełnosprawnymi? Jedno czy dwa? Pytanie ma w założeniu błąd. Zawsze jest jedno świadczenie pielęgnacyjne. Jednak można otrzymać dwa razy więcej pieniędzy ze świadczenia pielęgnacyjnego (albo i trzy razy). Od 1 stycznia 2024 r. w przypadku dwóch osób niepełnosprawnych świadczenie jest podwajane. Dotyczy to jednak wyłącznie niepełnosprawnych dzieci - przy dwójce dzieci np. jest to według stawek na 2024 r. 2 razy 2988 zł (według stawek na 2025 r. dwa razy aż 3287 zł w 2025 r.). Dorosłe osoby niepełnosprawne nie mają takiego przywileju. Syn opiekujący się mamą i tatą otrzyma 3287 zł.

MOPS na stronach internetowych informują o aktualnej procedurze załatwienia przedłużenia ważności orzeczenia o niepełnosprawności. Załatwić to można poprzez wniosek do powiatowego (miejskiego) zespołu z wnioskiem o wydanie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności. Z końcowej daty ważności 30 września 2024 r. możliwe jest przedłużenie orzeczenia do 30 marca 2025 r.

Naczelny Sąd Administracyjny w jednym z ostatnich wyroków podkreślił, iż pomoc społeczna zależy nie tylko od potrzeb osoby ubiegającej się o świadczenie, ale także od aktualnej sytuacji finansowej ośrodka pomocy społecznej. 

Czy zasiłek pielęgnacyjny przysługuje osobie z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności? Jeśli tak, to jakie są wymagania?

Jak podkreślił Naczelny Sąd Administracyjny, zasiłek stały z pomocy społecznej nie może objąć okresu przed złożeniem wniosku o to świadczenie. Sąd przypomniał też o ważnej zasadzie, dotyczącej osoby z niepełnosprawnością, która ubiegając się o zasiłek, nie posiada jeszcze wymaganego orzeczenia.

Gminy przyznają kilka rodzajów świadczeń pieniężnych dedykowanych osobom z niepełnosprawnościami. W zależności od posiadanego stopnia niepełnosprawności pomoc może się różnić. W 2025 r. wzrosły kryteria dochodowe w pomocy społecznej, co ma wpływ na możliwości otrzymania oraz wysokość zasiłku stałego i okresowego. Nie zmieniła się wysokość zasiłku pielęgnacyjnego.

Dawna poprawka Senatu do ustawy o świadczeniu wspierającym dotyczyła tego, aby świadczenie to (3919 zł w 2024 r.) nie było wliczane do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. Jeżeli wliczymy, to osoba niepełnosprawna traci prawo do szeregu ulg przyznawanych przez ustawę o pomocy społecznej (i finalnie) MOPS. Teraz przypomniał o tej poprawce Rzecznik Praw Obywatelskich - trafiają do niego skargi osób niepełnosprawnych, które nagle muszą płacić w MOPS blisko 4000 zł. Niedługo ten sam problem będą mieli prawdopodobnie beneficjenci dodatku dopełniającego (2520 zł). Dodatek ten będzie doliczany do dochodu w rozumieniu ustawy o pomocy społecznej. W tym wariancie (czekamy na ostateczną wersję ustawy) otrzymanie tego dodatku też spowoduje utratę wielu ulg w MOPS.