Władza rodzicielska, Opieka naprzemienna

Na podstawie ustawy o pomocy państwa w wychowaniu dzieci (art. 5 ust. 2a), w przypadku gdy dziecko, zgodnie z orzeczeniem sądu, jest pod opieką naprzemienną obydwojga rodziców rozwiedzionych, sprawowaną w porównywalnych i powtarzających się okresach, kwotę świadczenia wychowawczego (tzw. 800 plus) ustala się każdemu z rodziców w wysokości połowy kwoty przysługującego za dany miesiąc świadczenia wychowawczego. W praktyce jednak przed orzeczeniem rozwodu świadczenie przyznawane jest jednemu z rodziców w pełnej wysokości. Czy zatem ZUS ma podstawy do żądania w takiej sytuacji zwrotu połowy wypłaconych świadczeń? - odpowiedź na to pytanie zawiera uzasadnienie wyroku Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego (WSA) we Wrocławiu wydanego 18 lipca 2024 r., sygn. akt: IV SA/Wr 768/23.

Pomimo formalnego orzeczenia o opiece naprzemiennej, dziecko faktycznie przebywa wyłącznie pod opieką jednej osoby, która ponosi koszty jego utrzymania i wychowania. Jest również oświadczenie matki dziecka, potwierdzające ten stan rzeczy. Co w takim przypadku z ulgą dla samotnie wychowujących?

Warunkiem niezbędnym do zastosowania ulgi na dzieci w stosunku do małoletniego dziecka jest wykonywanie władzy rodzicielskiej, a nie samo jej posiadanie. Nie można utożsamiać pojęcia „wykonywanie władzy rodzicielskiej” z pojęciem „przysługiwanie władzy rodzicielskiej”.

Samo płacenie alimentów na dziecko oraz sporadyczne spotkania z małoletnim dzieckiem nie są rozstrzygające dla uznania, że rodzic wykonuje władzę rodzicielską. Jeżeli władza rodzicielska przysługuje formalnie obojgu rodzicom, a tylko jeden z rodziców faktycznie ją wykonuje, to z odliczenia w PIT całości kwoty ulgi na dziecko może skorzystać tylko ten rodzic.

Krajowa Informacja Skarbowa w swojej interpretacji wyjaśniła, że wnioskodawczyni, będąca matką trzech synów i w trakcie rozwodu, ma prawo do pełnego odliczenia ulgi prorodzinnej za lata 2021, 2022, 2023 oraz kolejne, zgodnie z art. 27f ustawy o PIT.

Dyrektor KIS potwierdził, że ulga prorodzinna przysługiwała rodzicowi, który posiadał władzę rodzicielską i wyłącznie faktycznie ją wykonywał.

Krajowa Informacja Skarbowa (KIS) wydała interpretację dotyczącą prawa do ulgi prorodzinnej dla samotnie wychowującego rodzica. Według KIS, jeśli tylko jeden z rodziców faktycznie wykonuje władzę rodzicielską, to tylko temu rodzicowi przysługuje prawo do pełnej ulgi prorodzinnej.

Od wielu lat obserwowana jest tendencja wzrostowa rozwiązywanych małżeństw w Polsce i Europie. Niestety zdarza się, że skutki rozstań najbardziej odczuwają małoletnie dzieci. Widać jednak światełko w tunelu. Od kilku lat w Polsce coraz więcej ojców ubiega się o opiekę naprzemienną, walcząc w sądzie o prawo do równego podziału czasu spędzonego z dzieckiem.