Zgodnie z treścią przepisu
art. 9 § 1 Kodeksu postępowania karnego organy procesowe prowadzą postępowanie i dokonują czynności z
urzędu, chyba że ustawa uzależnia je od wniosku określonej osoby, instytucji
lub organu albo od zezwolenia władzy. Zasada ta dotyczy nie tylko postępowania
przygotowawczego, ale również niektórych czynności sądowych. Ustawodawca
przewidział jednak w art. 9 § 2 Kodeksu postępowania karnego możliwość, iż strony i inne osoby bezpośrednio
zainteresowane mogą składać wnioski o dokonanie również tych czynności, które
organ może lub ma obowiązek podejmować z urzędu. Są to właśnie tzw. wnioski o
działanie (przez dany organ) z urzędu.