Niepełnosprawni

Od czego zależy okres ważności orzeczenia o stopniu niepełnosprawności? Na jaki czas orzeka się o niepełnosprawności dziecka? Kogo dotyczą najnowsze zmiany? Odpowiadamy na kluczowe pytania.

Orzeczenie o niepełnosprawności jest kluczowym dokumentem uprawniającym do wielu ulg i świadczeń. Czy mogą je uzyskać również osoby, chorujące na cukrzycę? To temat dość obszerny i w praktyce trudny. W artykule zebraliśmy najważniejsze informacje.

Legitymacja jest ważnym dokumentem osoby z niepełnosprawnością. Kto może ją uzyskać i na jak długo? Jak wygląda taki dokument i co daje w 2025 roku?

Jeszcze na przełomie 2023 r. i 2024 r. obiecywano podwyżkę renty socjalnej – każdy rencista (socjalny) miał mieć 4666 zł brutto (w 2025 r.). Od samego początku było to nierealne z uwagi na brak środków w budżecie. Zamiast tej ogromnej podwyżki wprowadzono więc dodatek dopełniający, ale tylko dla rencistów mających dodatkowo orzeczenie o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Po tym ruchu rządu renciści z innych grup niż socjalni domagają się takiego samego dodatku do renty. Wszystko wskazuje na to, że …. będzie ten dodatek. Będzie to wielkie wsparcie dla rencistów. Trwają prace nad projektem ustawy – hamuje je jednak prawdopodobnie Ministerstwo Finansów chyba podnosząc problem braku odpowiednich środków (opinia publiczna nie jest informowana o stanowisku MF w tej sprawie.

Maksymalnie 347 zł miesięcznie mogą uzyskać osoby z umiarkowanym lub znacznym stopniem niepełnosprawności. Trwa jeszcze nabór wniosków. Kto może ubiegać się o taką pomoc?

Idea była taka. Osoba niepełnosprawna otrzymuje świadczenie wspierające w wysokości np. 30 000 zł. Za okres np. 10 miesięcy. Po otrzymaniu tych pieniędzy opiekun osoby niepełnosprawnej oddaje (do MOPS) równoważne 30 000 zł (świadczenie pielęgnacyjne). Chodziło o to, aby w okresie rozpatrywania wniosku o przyznanie świadczenia wspierającego, rodzina osoby niepełnosprawnej (najczęściej stopień znaczny) miała środki na utrzymanie osoby niepełnosprawnej. Finansować to miało świadczenie pielęgnacyjne, które następnie (jako pewien kredyt społeczny) trzeba zwrócić do MOPS. Taki miał być model rozliczenia między świadczeniem wspierającym a pielęgnacyjnym. W praktyce nie mamy z obu stron po 30 000 zł. Dla 2024 r. za okres 10 miesięcy otrzymywało się 29 880 zł świadczenia pielęgnacyjnego (miesięcznie 2988 zł), a maksymalna wysokość świadczenia wspierającego to za 10 miesięcy 39 180 zł (miesięcznie 3918 zł). W zależności od tempa przyznawania świadczenia wspierającego można było tak rozliczać okresy 5 miesięcy jak i np. 14 miesięcy.

Kłopotem są świadczenia konkurencyjne do świadczenia pielęgnacyjnego. Zdaniem MOPS jeżeli opiekun osoby niepełnosprawnej miał jakieś świadczenie (np. renta) przed 2024 r. i nie zrezygnował z niego przed tą datą, to opiekun nie może otrzymać starego świadczenia pielęgnacyjnego w 2024 r. albo 2025 r. Opiekunowie liczyli na interpretację przepisów polegającą na tym, że mogą wybrać jedno ze świadczeń (także w 2024 r. albo 2025 r.). Jeżeli jednak pielęgnacyjne zostanie przyznane w 2024 r., to czy to jest możliwe skoro od 1 stycznia 2024 r. weszło świadczenie wspierające?

Renta socjalna jest świadczeniem przeznaczonym dla osób, które z powodu trwałego lub czasowego uszczerbku na zdrowiu nie są zdolne do podjęcia pracy zarobkowej. Przyznawana jest na podstawie określonych kryteriów, które muszą zostać spełnione zarówno pod względem wieku, jak i stanu zdrowia.

W połowie zeszłego roku posłowie w interpelacji zapytali Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej, dlaczego opłata za pobyt w domu opieki społecznej (tzw. DPS-ie) zależy tylko od dochodów osób zobowiązanych do jej wnoszenia a nie zgromadzonego majątku (czyli zamożności tych osób). W odpowiedzi minister wskazał, że postulat wprowadzenia do ustawy o pomocy społecznej możliwości uwzględniania w odpłatności za pobyt w DPS majątku mieszkańca, budzi poważne wątpliwości w zakresie zgodności z Konstytucją RP. Zdaniem Ministra obecne przepisy w tym zakresie wydają się być optymalne ale będą jeszcze analizowane.

„Stare” świadczenie pielęgnacyjne może otrzymać osoba niepełnosprawna ze stopniem umiarkowanym niepełnosprawności (oczywiście jako opiekun). Osoba ta może bowiem podjąć pracę, a warunkiem otrzymania tego świadczenia była sytuacja, kiedy opiekun dokonywał wyboru: 1) będę pracował albo 2) będą opiekunem osoby niepełnosprawnej. Wniosek? Opiekunem osoby niepełnosprawnej ze znacznym stopień niepełnosprawności, nie może być inna osoba niepełnosprawna (stopień umiarkowany albo lekki), która nie może pracować (potencjalnie). Jeżeli jednak osoba niepełnosprawna może pracować, to hipotetycznie może otrzymać status opiekuna i świadczenie pielęgnacyjne (stare).

Sądy administracyjne bronią staruszków i staruszek pozbawianych starego świadczenia pielęgnacyjnego. MOPS od 11 lat nie wykonują korzystnego wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 2014 r. Postępowanie urzędników w MOPS jest niezrozumiałe biorąc pod uwagę stanowisko WSA i NSA - sędziowie w dziesiątkach wyroków uznają moc wyroku TK z 2014 r. Wszystko staje się jasne, gdy się zrozumie, że za wykonanie wyroku TK, gmina nie otrzyma środków od wojewodów na wypłatę świadczenia pielęgnacyjnego. Dlatego MOPS muszą łamać prawo. Od 11 lat.

To zła wiadomość dla osób niepełnosprawnych oraz ich opiekunów. NSA wydał niekorzystny dla nich wyrok w sprawie roszczeń MOPS o zwrot zasiłków pielęgnacyjnych, świadczeń pielęgnacyjnych i innych świadczeń. Osoby niepełnosprawne i opiekunowie mogą stracić od 3500 zł do nawet 90 000 zł. Bo w czasie pandemii nie zanieśli nowego orzeczenia o niepełnosprawności do MOPS. Często bali się tam iść. Orzeczenia te najczęściej były kontynuacją poprzednich. Rząd przedłużył ważność "starych" orzeczeń o niepełnosprawności. Ale jeżeli ktoś jednak uzyskał "nowe" orzeczenie, to powinien je donieść do MOPS. Wyszło to dopiero teraz i dało MOPS pretekst do żądania zwrotu od opiekunów nawet 90 000 zł. Podstawa roszczenia: "Orzeczenie "nowe" było, ale w MOPS go nie okazano."

Do redakcji wpłynął list od osoby niepełnosprawnej, która ma przerwany rdzeń kręgowy od 25 lat. Stopień znaczny niepełnosprawności. Orzeczenie stałe. Otrzymała niezwykle niską liczbę punktów w WZON od komisji ustalającej poziom potrzeby wsparcia. Nie ma żadnej szansy na świadczenie wspierające (co do zasady 70 punktów, w okresie przejściowym dla 2025 r. 78 punkty). Nie ma też starego świadczenia pielęgnacyjnego. Jest to kolejny list od czytelników z informacją o bardzo niskich wartościach punktów dla ciężko doświadczonych. Kilka dni temu opublikowaliśmy list czytelniczki, która jako osoba niewidoma otrzymała 61 punktów (czyli nie będzie świadczenia wspierającego.

Czy choroby serca umożliwiają uzyskanie orzeczenia o niepełnosprawności albo stopu niepełnosprawności? Na jakie ulgi i przywileje może liczyć osoba z niepełnosprawnością w 2025 r.?

Jestem mamą dziecka, u którego w badaniach przesiewowych zdiagnozowano rdzeniowy zanik mięśni (SMA). Córka ma orzeczenie o niepełnosprawności wydane na 3 lata, prawomocne. Według nowych wytycznych wprowadzonych przez Ministerstwo Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej choroba córki jest na liście chorób, które kwalifikują do orzeczenia o niepełnosprawności do ukończenia 16 lat oraz przyznania 7 i 8 punktu orzeczenia. W związku z tymi zmianami pojawia się pytanie: czy mogę złożyć ponownie wniosek o orzeczenie o niepełnosprawności, czy kolejne rozpatrzenie będzie możliwe dopiero pod koniec ustalonego okresu orzeczenia?

Redakcja otrzymała list od czytelniczki, która jako niewidoma osoba niepełnosprawna (stopień znaczny) otrzymała 61 punkty w WZON. Punkty oceniają jej niesamodzielność. Dla 100 punktów poziomu potrzeby wsparcia mamy całkowitą niesamodzielność. 61 punktów to osoba niepełnosprawna całkiem nieźle sobie radząca sama (pamiętajmy, że chodzi o stałe orzeczenie i niepełnosprawność znaczną). Jeżeli "radząca sobie sama", to "niezasługująca" na świadczenie wspierające (w 2025 r. maksymalnie wynosi powyżej 4100 zł). Oznacza to, że osoba niewidoma z 61 punktami jest dramatycznie poza systemem świadczenia wspierającego. No bo choć nie widzi, to może chodzić, ma sprawne ręce.

Nawet 3 870 zł dofinansowania w II kwartale 2025 r. Pieniądze w ramach Programu „Samodzielność-Aktywność-Mobilność” Mieszkanie dla absolwenta. PFRON wydał komunikat. Publikujemy zestawienie tabelaryczne.

Osoby z umiarkowanym stopniem niepełnosprawności często zastanawiają się nad tym, z jakiego rodzaju form wsparcia mogą korzystać. Na jakie przywileje w pracy można liczyć? Ile wynosi dofinansowanie z PFRON? Czy z orzeczeniem przysługują jakieś zasiłki w MOPS? Oto najważniejsze świadczenia w 2025 r. i aktualne kwoty!

Rzeczniczka Praw Dziecka Monika Horna-Cieślak interweniowała w sprawie systemu orzekania o niepełnosprawności w odniesieniu do dzieci nieuleczalnie chorych. RPD podkreślała, iż dalszy brak regulacji w tym przedmiocie łamie koncepcję „najlepiej pojętego interesu dziecka”.

Osoby z niepełnosprawnościami często zastanawiają się na jak długo można otrzymać orzeczenie. Podajemy aktualne przepisy dotyczące orzeczeń o niepełnosprawności i o stopniu niepełnosprawności.

Nawet najciężej poszkodowane osoby niepełnosprawne (najcięższy stopień znaczny) świadczenie wspierające otrzymują na maksymalnie 7 lat. W Sejmie toczy się debata o wyjątku od zasady "Co 7 lat w WZON". Wyjątek to świadczenie wspierające stałe (dożywotnie) albo na dłuższe okresy niż siedem lat. Dotyczy to osób niepełnosprawnych, które nigdy nie odzyskają zdrowia. Sejm wysłał w tej sprawie zapytanie do strony rządowej.

Od dwóch lat można otrzymać do około 100 000 zł dofinansowania z PFRON do samochodu, którym: Wariant 1) kieruje osoba niepełnosprawna i Wariant 2): osoba niepełnosprawna jest pasażerem. W obu wariantach dofinansowanie z PFRON jest tylko dla osób niepełnosprawnych ze znacznym stopniem niepełnosprawności. 

Luka polega na utracie przez opiekuna osoby niepełnosprawnej ubezpieczenia zdrowotnego oraz składek emerytalnych za okres od pół roku do roku (w zależności jak bardzo jest opóźniona wypłata świadczenia wspierającego). Utrata odbywa się wstecznie. Np. w grudniu 2024 r. opiekun dowiedział się, że nie ma ubezpieczenia od stycznia 2024 r. Co jeżeli w tym okresie leżał w szpitalu i przeszedł operację w lipcu 2024 r. (sądził, że ma ubezpieczenie)? Czy szpital będzie domagał się pieniędzy za leczenie bez ubezpieczenia?

Orzeczenie o niepełnosprawności składa się z kilku ważnych elementów. Niektóre z nich mają istotny wpływ na zakres możliwej pomocy. Na zatem zwrócić szczególną uwagę?

Chyba niewiele osób niepełnosprawnych wie, że za złożenie pierwszy raz wniosku o dofinansowanie w PFRON otrzymają 10 punktów preferencyjnych, jeżeli złożą wniosek w formie elektronicznej. To udogodnienie dzisiaj ma coraz mniejsze znaczenie bo prawie wszystkie wnioski do PFRON są składane przy pomocy ePUAP i profilu zaufanego albo klasycznego podpisu elektronicznego. Niemniej wciąż są osoby, które mogą z niego skorzystać np. starając się o dopłatę 100 000 zł do samochodu. Przykład: w programie o dofinansowania do zakupu samochodu przez osoby niepełnosprawne (link na końcu artykułu) może wystąpić sytuacja, kiedy istotne jest kiedy został zgłoszony wniosek. I wygrywa wtedy wniosek z większą liczbą punktów.