Tematy - Prawo - Postępowanie spadkowe

Zapisz się na newsletter

Wpisz poprawny e-mail

Uznanie za niegodnego dziedziczenia i wydziedziczenie mają podobne skutki i zdarza się, że są mylone. Trzeba jednak wiedzieć, iż to odmienne instytucje prawa spadkowego. Czym się różnią? Jakie są aktualne przepisy?

Chociaż w 2025 r. nie zmieniły się przepisy dotyczące postępowania spadkowego, to warto przypomnieć o najważniejszych terminach. Ich przegapienie może mieć poważne skutki dla spadkobiercy.

Zgodnie z Kodeksem cywilnym prawa i obowiązki majątkowe zmarłego przechodzą z chwilą jego śmierci na jedną lub kilka osób. Jest to zasada, od której przepisy przewidują wyjątki. Jakie? Oto przykładowe sytuacje!

Rozbieżne postanowienia spadkowe uniemożliwiają spadkobiercom podjęcie działań takich jak podział majątku czy sprzedaż. Jakie zmiany proponuje resort sprawiedliwości?

REKLAMA

W odstępie kilkunastu lat ten sam sąd wydał dwa prawomocne postanowienia o nabyciu spadku po tej samej osobie. Odmiennie uregulował jednak kwestie dziedziczenia. Pierwsze postanowienie stwierdziło nabycie spadku w całości przez żonę spadkodawcy na podstawie testamentu, drugie zaś – nabycie spadku z mocy ustawy przez syna, córkę i żonę zmarłego. Skargę nadzwyczajną w tej sprawie złożył Rzecznik Praw Obywatelskich.

Kogo sąd wezwie na rozprawę? Kto zostanie zawiadomiony o odrzuceniu spadku? Jakie nowe kompetencje uzyska sąd spadku? Oto kilka ważnych nowości w postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku.

Skala problemu podwójnych postanowień spadkowych nie zmniejsza się – wynika ze spraw prowadzonych w Biurze RPO. Uniemożliwia to działania prawne spadkobierców wobec nieruchomości, jak wpis w księdze wieczystej, podział majątku, nie mówiąc o jego sprzedaży.

Rząd prowadzi aktualnie prace nad ustawą, której przedmiotem będzie nowelizacja Kodeksu cywilnego. W tej chwili projekt jest na etapie opiniowania, a Ministerstwo Sprawiedliwości zamierza wdrożyć zmiany w życie jeszcze w 2022 roku. Tematem prac są przepisy dotyczące części IV Kodeksu, czyli normujące postępowanie spadkowe. Wyjaśniamy, co ulegnie zmianie w tym zakresie i czy w realny sposób przyczyni się to do usprawnienia postępowań spadkowych.

REKLAMA

Projekt nowelizacji Kodeksu cywilnego przewiduje ważne zmiany w prawie spadkowym. Mają one przeciwdziałać niektórym przeszkodom, które występują w postępowaniach spadkowych.

Ważne zmiany w prawie spadkowym zawiera projekt przygotowany przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Dotyczą one m.in. nowej przesłanki niegodności dziedziczenia.

Jedną z możliwości odrzucenia spadku po osobie bliskiej w Polsce, gdy samemu mieszka się za granicą jest udanie się do konsula Rzeczypospolitej Polskiej we właściwym terytorialnie urzędzie i złożenie oświadczenia o odrzuceniu spadku. Jak wygląda odrzucenie spadku przed konsulem?

Zachowek jest bardzo złożoną instytucją prawa spadkowego. Przepisy go regulujące zawarte są w w kodeksie cywilnym w księdze czwartej dotyczącej spadków, są one dość jasne i klarowne, jednak tylko z pozoru. Prowadząc sprawę o zachowek adwokat musi być bardzo ostrożny i przewidzieć, a przede wszystkim sprawdzić wszystkie możliwe sytuacje prawne związane ze spadkiem m.in. możliwość wydziedziczenia jednego z uprawnionych do zachowku, odrzucenie spadku, niegodność dziedziczenia, rozwód, wcześniejsza darowizna itp. Każda taka sprawa wymaga indywidualnego podejścia i dogłębnej analizy.

Ważne zmiany dotyczące opłat w sprawach cywilnych m.in. spadkowych i rodzinnych przewiduje uchwalona w lipcu 2019 r. nowelizacja Kodeksu postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Wiele stawek opłat ulegnie podwyższeniu.

Sąd Najwyższy rozpatrzył pierwszą skargę nadzwyczajną. Wyrok uchylił orzeczenie spadkowe, wydane przez jeden z sądów rejonowych w 2000 r.

Spadkobierca, wedle własnej woli, może spadek przyjąć bez ograniczenia odpowiedzialności za długi (przyjęcie proste), z ograniczeniem tej odpowiedzialności (przyjęcie z dobrodziejstwem inwentarza), bądź też ten spadek odrzucić. Na złożenie stosownego oświadczenia spadkobierca ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o tytule swego powołania.

Nic nie jest wieczne, również sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku, które w pewnych okolicznościach może zostać zmienione przez sąd. Aby jednak doszło do zmiany postanowienia, musi zaistnieć uzasadnione przypuszczenie, że osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub że jej udział w spadku jest inny niż stwierdzony.

Postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku ma na celu rozwianie wątpliwości co do statusu spadku i osób uczestniczących w tym postępowaniu. Prawo do złożenia wniosku do sądu o wszczęcie postępowania ma każda osoba mająca interes prawny w stwierdzeniu nabycia spadku. Jak powinien wyglądać taki wniosek?

Spadkobiercy dziedziczą cały majątek po spadkodawcy, w tym konieczność spłaty zaległych rat alimentów. Jeżeli zaległości były wyższe, niż 500 zł, które regulował Fundusz Alimentacyjny, to różnica między zasądzonym świadczeniem, a wypłacanym, wchodzi w skład spadku jako dług. Istnieje jednak pewien sposób na to by uniknąć tego zobowiązania - jak to zrobić?

Spadek to ogół praw i obowiązków majątkowych zmarłego przechodzących na spadkobierców z chwilą śmierci spadkodawcy. Przedstawiamy najważniejsze informacje odnośnie dziedziczenia.

W pierwszej kolejności roszczenie o zachowek powinniśmy kierować przeciwko spadkobiercom zmarłego. Co możemy zrobić w sytuacji, gdy od nich nie możemy otrzymać należnego nam zachowku?

Nowelizacja prawa spadkowego weszła w życie w niedzielę. Wprowadza zasadę dziedziczenia długów tylko do wysokości odziedziczonego majątku. Przyczynia się również do większej ochrony spadkobierców.

Ulga mieszkaniowa na gruncie znowelizowanej 27 grudnia 2013 roku ustawy o podatku od spadków i darowizn rozumiana jest jako konstrukcja umożliwiająca uniknięcie zapłaty podatku od nabytej nieodpłatnie nieruchomości. Kto i na jakich warunkach może skorzystać z ulgi mieszkaniowej?

W sytuacji, gdy długi spadkowe są znaczne i mogą przewyższyć wartość spadku, należy rozważyć odrzucenie spadku, ewentualnie przyjęcie spadku z dobrodziejstwem inwentarza. W sytuacji gdy decydujemy się na odrzucenie spadku, pamiętajmy o swoich dzieciach. Jak wygląda procedura odrzucenia spadku?

Testament ustny to szczególna forma sporządzenia ostatniej woli. Dotyczy osób, wobec których zachodzi obawa rychłej śmierci. Komisja Kodyfikacyjna Prawa Cywilnego zapowiada reformę prawa spadkowego w zakresie testamentu ustnego oraz prawa do zachowku.

Oświadczenie o przyjęciu bądź odrzuceniu spadku jest bezwarunkowe, bezterminowe i nieodwołalne. Jeżeli będzie dotknięte wadami oświadczenia woli, może być objęte bezwzględną nieważnością. W jaki sposób złożyć ważne oświadczenie?

Testament jest wyrazem swobody w decydowaniu o tym, komu chce się przekazać majątek. Testament może być w każdej chwili odwołany przez spadkodawcę, w całości lub częściowo. Bliscy spadkodawcy mogą uniknąć zapłacenia podatku od nabycia spadku. Spadek z długami można odrzucić, ale nie w każdym wypadku jest to możliwe. Kwestie te wyjaśnione zostały poniżej.

Osobom, które byłyby powołane do spadku w drodze ustawy należy się zachowek. Uprawnieni stale niezdolni do pracy bądź małoletni mają prawo do wyższego zachowku w wysokości dwóch trzecich wartości udziału spadkowego, który by im przypadał w drodze dziedziczenia ustawowego.

Testament notarialny jest jedną z najbezpieczniejszych form testamentów zwykłych, który jest traktowany jako dokument urzędowy i musi spełniać określone wymagania ustawowe. W jaki sposób można zatem unieważnić testament notarialny?

Europejskie Poświadczenie Spadkowe ma ułatwić wykazywanie praw do spadku we wszystkich państwach członkowskich Unii.

Gdy oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku zostało złożone pod wpływem błędu lub groźby, możliwe jest uchylenie się od jego skutków prawnych. Dotyczy to również osób, które nie złożyły w terminie wymaganego oświadczenia.

Jakie są warunki dziedziczenia dzieci poczętych lecz jeszcze nie narodzonych? Czy dziecko poczęte dziedziczy długi spadkodawcy?

Po śmierci spadkodawcy należy doprowadzić do nabycia spadku przez spadkobierców zmarłego. Jednym ze sposobów na dokonanie tego jest złożenie wniosku do sądu o stwierdzenie nabycia spadku. Do jakiego sądu należy wnieść taki wniosek?

Wniosek o stwierdzenie nabycia podlega określonej opłacie sądowej. Uczestnikami postępowania sądowego w sprawie stwierdzenia nabycia spadku nie tylko spadkobiercy, ale także każda inna osoba, które prawa będzie dotyczył wynik postępowania.

W jaki sposób przeprowadzić postępowanie spadkowe? Jak napisać wniosek o stwierdzenie nabycia spadku? Kiedy przyjąć, a kiedy odrzucić spadek? Odpowiedzi w naszym krótkim poradniku.

Jaki rodzaj testamentu wybrać, jak wykorzystać polecenie, zapis i podstawienie oraz jak go skutecznie odwołać.

Spadkobiercy mogą potwierdzić swoje prawa do spadku w sądzie (prawomocnym postanowieniem sądu stwierdzającym nabycie spadku) lub u notariusza (zarejestrowanym akt poświadczenia dziedziczenia). Są jednak pewne sytuacje, kiedy notariusz nie sporządzi tego aktu. Jakie to sytuacje?

Niezależnie od tego czy dziedziczenie odbywa się na podstawie ustawy czy na podstawie testamentu, aby spadkobierca mógł udowodnić, że ma prawo do określonej części spadku, konieczne jest postanowienie sądu stwierdzające nabycie spadku. Uzyskanie takiego postanowienia wiąże się z pewnymi kosztami.

Po złożeniu oświadczenia o odrzuceniu lub przyjęciu spadku można je zmienić, ale... jak to zwykle bywa, problem nie jest tak jednoznaczny.

W postępowaniu o stwierdzenie nabycia spadku za dowód pewnych okoliczności może zostać przyjęte zapewnienie złożone przez spadkobiercę. Takie oświadczenie spadkobierca składa pod rygorem odpowiedzialności karnej.

Po śmierci kredytobiorcy pozostają obowiązki majątkowe, które nie wygasają wraz z jego śmiercią i przechodząc na spadkobierców. Oznacza to, że kredyty będą musieli spłacić spadkobiercy.

Ustalania sched spadkowych dokonuje sąd w przypadku działu spadku, gdy nie ma zgodnego wniosku uczestników co do sposobu podziału majątku spadkowego.

Artykuł ten jest kontynuacją innego artykułu w zakresie złożenia oświadczenia w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku, ale z opóźnieniem (w przypadku dziedziczenia ustawowego). Będę się starała tu nie powtarzać się, ale poruszyć również inne problemy związane ze złożeniem oświadczeniem w zakresie trybu i sposobu przyjęcia spadku, ale w przypadku dziedziczenia z testamentu.

Jeśli w trakcie toczącego się postępowania cywilnego strona umrze, sąd z urzędu zawiesi postępowanie w sprawie. Jest to czynność obligatoryjna, to znaczy musi zostać wykonana.

Dzięki projektowi nowelizacji kodeksu cywilnego przygotowanemu przez Ministerstwo Sprawiedliwości spadkodawca będzie mógł przekazać dziedziczącemu konkretne przedmioty na mocy zapisu windykacyjnego. Z chwilą śmierci staną się jego własnością i spowodują odpowiedzialność za długi spadkowe w takim samym stopniu jak pozostali spadkobiercy.

W sprawach spadkowych często spotykamy się z pojęciem przyjęcia spadku z dobrodziejstwem inwentarza. Co w praktyce oznacza ten zwrot?

Dnia 18.09.2009 r. odbyło się spotkanie prasowe Krajowej Rady Notarialnej, na której głównym tematem była budowa systemu umożliwiającego odszukanie sporządzonych notarialnie testamentów w całej Europie. W Polsce niestety nie istnieje jeszcze system rejestracji testamentów, lecz Krajowa Rada już poczyniła duże kroki ku zmianie obecnej sytuacji. Do Polski przybyli założyciele i członkowie stowarzyszenia ARERT, którzy przybliżyli ideę stworzenia systemu dla całej Unii Europejskiej.

Spadkobiercy przysługuje zawsze 6 miesięcy na złożenie oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku. Termin ten liczony jest od dnia, w którym spadkobierca dowiedział się o powołaniu do dziedziczenia.

Spadkobierca posiadający postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku lub notarialne poświadczenie dziedziczenia może dokonywać czynności prawnych dotyczących przedmiotów spadkowych.

Notarialne poświadczenie dziedziczenia, podobnie jak sądowe postanowienie o stwierdzeniu nabyciu spadku nie jest niepodważalne i w zależności od okoliczności może być zmienione lub uchylone.

1 - 50 z 87 artykułów

1 2

pokaż więcej

Postępowanie spadkowe

Niegodny czy wydziedziczony? Prawo spadkowe po zmianach

5 ważnych terminów w postępowaniu spadkowym w 2025 roku [LISTA]

Nie wszystko dziedziczymy. Co nie wchodzi w skład spadku? [5 przykładów]

MS przygotowuje zmiany w postępowaniu spadkowym. Mają zapobiegać rozbieżnym decyzjom sądów

Jeden spadkodawca, ale dwie odmienne decyzje sądu. RPO składa skargę nadzwyczajną

Postępowanie spadkowe ma być szybsze. Co się zmieni i od kiedy?

RPO interweniuje w sprawie podwójnych postanowień spadkowych

Postępowanie spadkowe – zmiany Kodeksu cywilnego w 2022 roku

Prawo spadkowe do zmiany, czyli zapowiadana nowelizacja KC

Prawo spadkowe - planowane zmiany

Odrzucenie spadku przed konsulem - jak i kiedy?

Zachowek - czym jest, kiedy i komu przysługuje i jak go obliczyć?

Opłaty w sprawach rodzinnych i spadkowych 2019 – ważne zmiany

Pierwsza skarga nadzwyczajna w SN zakończona uchyleniem orzeczenia spadkowego

Oświadczenie o przyjęciu spadku z mocy ustawy 2019 – WZÓR

Jak zmienić postanowienie o stwierdzeniu nabycia spadku?

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z testamentu 2018/2019 – WZÓR

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku z ustawy 2018/2019 – WZÓR

Spadkodawca zalegał z alimentami? Możesz odziedziczyć spory dług - jak tego uniknąć?

Spadek 2018 – wszystko co musisz wiedzieć

Przeciwko komu kierować roszczenie o zachowek?

Zmiany w prawie spadkowym

Ulga mieszkaniowa

Odrzucenie spadku w polskim prawie

Testament ustny – zmiany w prawie spadkowym

Kiedy oświadczenie o przyjęciu lub odrzuceniu spadku jest nieważne?

Odrzucenie obciążonego długami spadku

Kto ma prawo do wyższego zachowku?

Unieważnienie testamentu notarialnego

Poświadczenia spadkowego dokonamy w całej Europie

Zmiana oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

Jak dziedziczy dziecko nienarodzone?

Wniosek o stwierdzenie nabycia spadku – do jakiego wnieść sądu?

Sądowe stwierdzenie nabycia spadku – cz. 2

Postępowanie spadkowe - vademecum

Testament - vademecum

Notarialne poświadczenie dziedziczenia a data śmierci spadkodawcy

Ile kosztuje wniosek o stwierdzenie nabycia spadku?

Czy można zmienić oświadczenie o odrzuceniu lub przyjęciu spadku

Zapewnienie spadkobiercy jako dowód w postępowaniu spadkowym

Spłata kredytu przez spadkobierców

Okoliczności mające wpływ na ustalenie sched spadkowych

Złożenie oświadczenia w zakresie przyjęcia lub odrzucenia spadku z opóźnieniem w przypadku dziedziczenia testamentowego

Skutek śmierci strony w trakcie postępowania cywilnego

Zmiany w prawie spadkowym

Dobrodziejstwo inwentarza i jego spis

Nowy pomysł w prawie spadkowym – rejestr testamentów

Transmisja uprawnienia do złożenia oświadczenia o przyjęciu lub odrzuceniu spadku

Problem rzekomego spadkobiercy

Procedura zmiany notarialnego poświadczenia dziedziczenia