Sprawy karne

Więzień powinien mieć możliwość codziennych spacerów poza godzinami jego pracy. Plan spacerów w danym areszcie musi zostać skonstruowany w taki sposób, aby gwarantował realizację prawa do spaceru.

Zakazy są środkami karnymi, które są orzekane w konkretnych sytuacjach. Jakie zatem są przesłanki orzeczenia zakazu zajmowania określonego stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej i na jaki okres są orzekane?

RPO zadał Sądowi Najwyższemu pytanie prawne dotyczące badania skargi więźnia na decyzję: prezesa sądu, sędziego penitencjarnego, dyrektora zakładu karnego i aresztu śledczego, dyrektora okręgowego i generalnego Służby Więziennej, komisji penitencjarnej oraz kuratora sądowego. Czy skargi należy badać wyłącznie pod kątem formalnym, czy także merytorycznym?

W Polsce karalne jest niszczenie roślin i zwierząt w znacznych rozmiarach oraz takie, które wyrządza istotną szkodę. RPO proponuje określenie w sposób ilościowy i jakościowy konkretnych czynów. Przykładem jest zabicie jednego rysia, który należy do rzadkiego gatunku.

Sąd wymierzając środek karny, jakim jest zakaz prowadzenia pojazdów uzależnia jego długość i zakres od różnych okoliczności. W orzecznictwie Sądu Najwyższego postuluje się, by karę dostosować do „narzędzia” Czy reguła ta jest przestrzegana w praktyce?

Odizolowanie więźnia z podejrzeniem gruźlicy od współmieszkańców celi powinno nastąpić już w dniu ujawnienia tych podejrzeń. Są oni bowiem najbardziej narażeni na zakażenie.

Uchylanie się od wykonania kary ograniczenia wolności skutkuje jej zamianą na karę pozbawienia wolności. Wówczas pojawia się pytanie: czy skazany może jeszcze podjąć starania o zmianę decyzji sądu, a jeżeli tak, to w jaki sposób?

Policja nadużywa prewencyjnego stosowania kajdanek w konwojach i podczas przesłuchań. Prawie wszyscy zatrzymani doprowadzani do komisariatu mają ręce skute z tyłu. PRO ma zastrzeżenia także do używania kajdanek zespolonych czyli na ręce i nogi.

RPO interweniował w sprawie skazanego, któremu nie pozwolono odejść od stolika w celu spędzenia czasu z jego dziećmi w kąciku zabaw więziennej sali widzeń. Zgodnie z Kodeksem karnym wykonawczym jest to możliwe za zgodą funkcjonariusza.

Prawa osób wykonujących pracę zarobkową są chronione przez wiele aktów prawnych, m.in. przez przepisy prawa pracy, prawa o ubezpieczeniu społecznym, a skończywszy na przepisach prawa karnego. Jakie zatem zachowania wymierzone przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową ustawodawca spenalizował w prawie karnym?

Od 1 stycznia 2020 r. policja może sprawdzać również stan licznika pojazdu. Zmiana wskazań drogomierza, potocznie nazywana przekręceniem licznika stanowi przestępstwo. Jaka kara za nie grozi?

Przeprowadzenie postępowania mediacyjnego w postępowaniu karnym ustawodawca powierzył osobom uprawnionym. Jednakże postawił przed nimi szereg wymagań, które muszą spełnić.

Definicji mediacji nie znajdziemy w Kodeksie postępowania karnego. Czym zatem jest mediacja? O jakich zasadach warto wiedzieć?

Dane zgromadzone w Karnym Rejestrze Karnym mają istotne znaczenie dla osób, których dotyczą jak również dla organów ścigania i wymiaru sprawiedliwości. W związku z faktem, iż dane te decydują o losie innych, ważne jest aby były aktualne i prawidłowe. Jakie dane gromadzi się w Rejestrze Karnym, jak są usuwane i jak sprawdzić czy figurujemy w Rejestrze Karnym?

Świadek koronny jest tytułem, który można nadać podejrzanemu, jeśli ujawnił konkretne przestępstwo, w którym sam jest podejrzanym. Jakie kryteria należy spełnić aby zostać świadkiem koronnym, w jaki sposób są traktowane zeznania świadka koronnego i kiedy przysługuje ochrona?

Zdaniem RPO projekty pouczeń o uprawnieniach i obowiązkach podejrzanego, pokrzywdzonego i świadka w sprawach karnych zawierają wady. Jakich informacji brakuje w proponowanych wzorach?

Przestępstwa korupcyjne mają swoją specyfikę. W zakresie, w jakim popełniane są bez udziału przemocy, ich karalność nie zawsze jest intuicyjna. Z uwagi okoliczność, iż w odniesieniu do pewnych dziedzin życia publicznego istnieje społeczne przeświadczenie o tym, że „koperta” załatwi sprawę, karygodność tego typu działań tym bardziej się rozmywa. Niezależnie jednak od tego, są to czyny karalne i organy ścigania coraz intensywniej z nimi walczą.

Ciągłe wyzwiska, bicie, pozbawianie środków niezbędnych do codziennego funkcjonowania, wyrzucanie osobistych rzeczy czy niesprawiedliwe ocenianie - to tylko niektóre z metod znęcania się nad inną osobą. Co grozi za znęcanie się i kto może być ofiarą niniejszego przestępstwa?

Przestępstwo oszustwa jest ciągle jednym z najczęściej popełnianych przestępstw w obrocie gospodarczym. Nie każde jednak niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania będzie mogło być zakwalifikowane jako oszustwo w świetle prawa karnego.

Aukcje internetowe, zaciąganie kredytów lub pożyczek czy udział w przetargach to jedne z najpopularniejszych metod oszustw. Niestety sprawcy są coraz bardziej pomysłowi i wymyślają coraz sprytniejsze metody. Czym jest oszustwo, co za nie grozi i kto może być potencjalnym pokrzywdzonym?

Rzecznik Praw Obywatelskich interweniował w sprawie bielizny przysługującej kobiecie będącej w więzieniu. Dotychczas skazana lub aresztowana nie otrzymywała biustonosza.

Więzień pokrzywdzony działaniami swojego adwokata nie ma dostępu do akt postępowania dyscyplinarnego. Prawo takie przysługuje każdemu pokrzywdzonemu będącemu na wolności. Zdaniem RPO jest to niedopuszczalne różnicowanie praw pokrzywdzonych i stanowi naruszenie prawa do sądu.

Po uproszczeniu przepisów w 2019 r. skazanie za przestępstwo niealimentacji jest łatwiejsze. W ciągu roku liczba skazań wzrosła o ponad 500 procent. Policja została zaś zasypana wnioskami o wszczęcie postępowania.

Polska nie przestrzega dyrektywy 2013/48/UE. Nie istnieje system zapewniający prawa do obrony już od momentu zatrzymania. Wskazał na to Komitet ONZ Przeciwko Torturom.

Sąd Najwyższy orzekł, że nie można odebrać samochodu nietrzeźwemu kierowcy. Nie ma podstaw prawnych do orzeczenia przepadku auta na rzecz państwa.

Podżeganie jest jedną z form popełnienia przestępstwa i razem ze sprawstwem oraz pomocnictwem tworzy tzw. formy zjawiskowe. Jak zatem odróżnić podżeganie od sprawstwa lub pomocnictwa i jakie konsekwencje z tego tytułu przewidział ustawodawca?

Często zdarza się, iż strona składa pismo procesowe ostatniego dnia określonego terminu. Co jeśli termin ten upływa w sobotę? Czy Kodeks postępowania karnego reguluje tę kwestię tak samo jak w przypadku niedziel i świąt?

Dozór elektroniczny (SDE) jest pewnego rodzaju metodą wykonania kary przy jednoczesnym uwzględnieniu życia zawodowego jak i prywatnego skazanego. Innymi słowy pozwala osobom skazanym prawomocnym wyrokiem na odbycie kary poza zakładem karnym pod pewnymi warunkami. Jakie wymagania i obowiązki przewidział ustawodawca?

Przestępstwa karuzelowe stały się w ostatnim czasie przedmiotem szczególnego zainteresowania polskich organów ścigania. Zaostrzono również przepisy, a prokuratorzy zaczęli domagać się wymierzenia coraz bardziej surowych kar. Wszystko to sprawia, że zasadnym jest pytanie o wymiar represji karnej, która może zostać zastosowana w związku ze skazaniem uczestników obrotu karuzelowego.

Nowelizacja procedury karnej zbliża się wielkimi krokami. Ustawa z dnia 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw została podpisana przez Prezydenta RP w dniu 14 sierpnia 2019 r. Dnia 4 września 2019 r. ogłoszono ją z kolei w Dzienniku Ustaw. Większość przepisów wchodzi w życie po 30 dniach, wobec czego już w początkach października sądy karne będą procedować na nowych zasadach. Jedną z istotniejszych zmian, które budzić mogą wątpliwości z punktu widzenia prawa oskarżonego do obrony, jest możliwość prowadzania postępowania dowodowego pod usprawiedliwioną nieobecność oskarżonego, a niekiedy także jego obrońcy. Podstawowym celem jest tu rzecz jasna przyśpieszenie postępowania.

Cele więzienne powinny być maksymalnie 10-osobowe. RPO wystąpił do Dyrektora Generalnego Służby Więziennej, który podzielił to stanowisko. Cele z większą liczbą osadzonych mają zostać zlikwidowane.

Czy powoływanie się na wpływy w instytucji państwowej lub samorządowej jest karalne? W zakresie, w jakim podejmujemy się pośrednictwa w załatwieniu sprawy w urzędzie w zamian za korzyść majątkową – jak najbardziej. Na gruncie Kodeksu karnego jest to tzw. płatna protekcja. Za czyn ten przewidziana jest zasadniczo kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 8. Co jednak w sytuacji, gdy korzyść majątkowa nie ma być dla nas? Czy w dalszym ciągu jest to zachowanie karalne?

Sąd Rejonowy w Sokółce skierował do Trybunału Konstytucyjnego pytanie o art. 89 Kodeksu wykroczeń. Zdaniem sądu z konstrukcji tego przepisu wynika, iż nawet prowadzenie dziecka chodnikiem za rękę jest wykroczeniem.

W polskim porządku prawnym przestępstwa są ścigane z urzędu, na wniosek pokrzywdzonego lub z oskarżenia prywatnego. Często zdarza się, że sprawcy unikają odpowiedzialności karnej z uwagi na brak wiedzy pokrzywdzonych odnośnie swoich praw. W związku z powyższym pojawia się pytanie, jakie przestępstwa wymagają złożenia wniosku przez pokrzywdzonego.

Zeznania są jednym z głównych dowodów w procesie karnym, przez co należy dołożyć wszelkich starań, aby były one złożone w oparciu o posiadaną wiedzę. Niestety zdarzają się sytuacje, że zeznania są składane fałszywie i w konsekwencji mogą one doprowadzić do skazania jak również do uniewinnienia podejrzanego. W związku z powyższym ustawodawca postanowił zakwalifikować składanie fałszywych zeznań oraz zatajenie prawdy jako przestępstwo.

Kontrola osobista więźnia stanowi przedmiot zmian w Kodeksie karnym wykonawczym. Przepisy regulujące kontrolę osobistą przeprowadzaną przez Policję, Straż Graniczną, straż gminną, ABW i CBA powinny odnosić się także do Straży Więziennej. Muszą określać granice tej kontroli oraz przewidywać możliwości zaskarżenia jej do sądu.

Czekoladki, butelka dobrego wina czy koniaku, zestaw porcelany – prezenty dawane w podzięce lekarzowi bądź nauczycielowi akademickiemu przyjmują różną postać. Ich wartość jest różna, zależna od okoliczności sprawy, zwłaszcza zaś przyczyny naszej wdzięczności. Na ogół nie zdajemy sobie sprawy, iż taki dowód wdzięczności rodzić może odpowiedzialność karną za czyn przekupstwa lub sprzedajności. Zadać należy sobie zatem pytanie, kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Szalbierstwo jest mało znanym określeniem wśród społeczeństwa, podczas, gdy praktycznie każdy słyszał określenie "wyłudzenie". W rzeczywistości szalbierstwo jest wyłudzeniem, które dotyczy określonych sytuacji i najczęściej występuje w środkach transportu, a dokładniej w środkach komunikacji.

Regulaminy więzień często są sprzeczne z prawem. RPO zwraca uwagę Dyrektora Generalnego Służby Więziennej na odzież nieadekwatną do temperatury otoczenia, brak napojów w trakcie spaceru w upały, uniemożliwienie zabawy z dzieckiem podczas widzenia i brak możliwości korzystania z komputera tymczasowo aresztowanych.

Zdaniem Rzecznika Praw Obywatelskich zwolnienie z aresztu po wpłacie kaucji powinno odbywać się decyzją sądu, a nie prokuratora. Taki przepis przyjęty przez Sejm może wpłynąć na wydłużenie aresztu.

Zdaniem Rzecznika Paw Obywatelskich wydawanie więźniom posiłków przez otwór w drzwiach cel mieszkalnych narusza ich godność. Nie może stanowić to zasady. Taka procedura powinna być stosowana wyłącznie wówczas, gdy przemawiają za tym szczególne względy ochronne.

Nowelizacja Kodeksu postępowania karnego ma na celu przyspieszenie procesu. Jakie zmiany znajdziemy w uchwalonej przez Sejm ustawie?

Celem ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw uchwalonej przez Sejm w dniu 19 lipca 2019 r. jest przyśpieszenie procesu karnego. Na co od dłuższego czasu eksperci zwracali uwagę, w tym przypadku zasada szybkości postępowania przeważa niestety nad prawem oskarżonego do obrony. Mankamentów jest dużo, w miejscu tym chciałabym się odnieść do jednego – prekluzji dowodowej. Niezależnie od tego, czy ustawa ta stanie się prawem obowiązującym, pełnomocnicy procesowi – zwłaszcza zaś obrońcy, muszą być gotowi na zmiany.

Zatrzymany, który następnie zostaje zwolniony bez zarzutu, nie ma dostępu do akt sprawy. Konsekwencją tego jest brak możliwości zażalenia na zatrzymanie. Zdaniem RPO dokumenty uzasadniające zatrzymanie powinny być jawne.

Czym jest korupcja urzędnicza, a czym korupcja gospodarcza (menedżerska)? Dlaczego wzięcie łapówki przez członka zarządu spółki z mniejszościowym udziałem Skarbu Państwa będzie w niektórych przypadkach bezkarne?

Spółka jawna to jednostka organizacyjna nieposiadająca osobowości prawnej. W przedmiocie spółki jawnej jako pokrzywdzonego w procesie karnym funkcjonują dwa stanowiska. Pokrzywdzeni są wspólnicy czy sama spółka?

Areszt jest izolacyjną formą ukarania sprawcy przewidzianą w Kodeksie wykroczeń i będącą odpowiednikiem kary pozbawienia wolności znanej z Kodeksu karnego. Ile może trwać kara aresztu, kiedy może a kiedy nie może być stosowana?

W ubiegłym tygodniu za sprawą doniesień medialnych powrócił temat tzw. konfiskaty rozszerzonej. Chociaż nieprawdą jest, że konfiskatę zastosowano pierwszy raz (przepisy te stosowane są już od dwóch lat) to opisywany przypadek jest bardzo ciekawy. Pokazuje on wyraźnie, jak daleko sięgać mogą przepisy o konfiskacie spółki. Pomimo tego, że na początku funkcjonowania nowego prawa nie stwierdzono większych nadużyć, to przepisy te stanowią poważne ryzyko dla organizacji. Na czym polega wywłaszczenie przedsiębiorstwa i w jakich przypadkach może do niego dojść?

Odpowiedzialność karna jest jednym z podstawowych pojęć prawa karnego, a mówiąc precyzyjniej jest jednym z pojęć wyjściowych w odniesieniu do przepisów ustawy karnej. Innymi słowy określa ona zasady, które muszą wystąpić, aby w ogóle ktokolwiek mógł odpowiadać karnie.

W mediach dyskutowany jest ostatnio problem odpowiedzialności karnej członków zarządu największych spółek państwowych, w których Skarb Państwa nie jest jednak większościowym udziałowcem. Eksperci twierdzą, że nie będą oni ponosić odpowiedzialności karnej na gruncie znowelizowanych przepisów, strona rządowa twierdzeniom tym zaprzecza. Kogo obejmie zatem definicja „osoby pełniącej funkcję publiczną”?

Praca więźnia a prawo do spaceru

Czym jest i na czym polega zakaz zajmowania stanowiska, wykonywania zawodu lub prowadzenia działalności gospodarczej?

Skargę więźnia można badać po względem merytorycznym - RPO

Poważne niszczenie roślin i zwierząt a odpowiedzialność karna

Reguły wymierzania zakazu prowadzenia pojazdów w praktyce

Odizolowanie więźnia z podejrzeniem gruźlicy

Wstrzymanie wykonania zastępczej kary pozbawienia wolności

Nadużywanie kajdanek przez policję - RPO

Kącik zabaw więziennej sali widzeń - czas skazanego z dziećmi

Przestępstwa przeciwko prawom osób wykonujących pracę zarobkową w rozumieniu Kodeksu karnego

Kary za przekręcanie liczników w 2020 r.

Osoba uprawniona w postępowaniu mediacyjnym w sprawach karnych

Mediacja w postępowaniu karnym - definicja i zasady

Jakie dane są gromadzone w Krajowym Rejestrze Karnym i jak się je usuwa?

Świadek koronny - podstawowe informacje

Projekty pouczeń dla podejrzanego, pokrzywdzonego i świadka - wady według RPO

Wpływ łapówki na czynności urzędowe a odpowiedzialność karna za korupcję

Na czym polega i co grozi za znęcanie się?

Nie każde negatywne rozporządzenie mieniem jest oszustwem

Oszustwo jako przestępstwo

Kobiecie w więzieniu należy się pełny komplet bielizny

Więzień pokrzywdzony przez adwokata bez dostępu do akt postępowania dyscyplinarnego - RPO

Przestępstwo niealimentacji: pięciokrotnie więcej skazań po uproszczeniu przepisów

Prawo do obrony już od momentu zatrzymania - dyrektywa 2013/48/UE

Nie można odebrać samochodu nietrzeźwemu kierowcy - SN

Podżeganie - czym jest i co za nie grozi w myśl Kodeksu karnego?

KPK: termin upływający w sobotę, niedzielę i święto

Dozór elektroniczny (SDE) - podstawowe informacje

Przestępstwa karuzelowe

Postępowanie dowodowe pod nieobecność oskarżonego

Cele więzienne maksymalnie 10-osobowe - RPO

Płatna protekcja bez korzyści dla siebie samego?

Prowadzenie dziecka za rękę po chodniku wykroczeniem?

Jakie przestępstwa są ścigane na wniosek pokrzywdzonego według Kodeksu karnego?

Fałszywe zeznania i zatajenie prawdy w rozumieniu Kodeksu karnego

Kontrola osobista więźnia a prawo do sądu - RPO

Kiedy prezent może być uznany za łapówkę?

Szalbierstwo - czym jest i co za nie grozi?

Regulamin więzienia a prawa więźnia

Zwolnienie z aresztu po wpłacie kaucji decyzją sądu - RPO

Wydawanie posiłków więźniom przez otwór w drzwiach narusza godność - RPO

Przyspieszenie postępowania karnego - projektowane zmiany

Prekluzja dowodowa w procesie karnym – jak z tym walczyć?

Zatrzymany zwolniony bez zarzutu a dostęp do akt sprawy - RPO

Korupcja urzędnicza kontra korupcja gospodarcza

Spółka jawna jako pokrzywdzony w procesie karnym

Kara aresztu w rozumieniu Kodeksu wykroczeń

Konfiskata rozszerzona – w jakich warunkach prokuratura może skonfiskować spółkę?

Kto podlega odpowiedzialności karnej według Kodeksu karnego?

Czy członkowie zarządu spółek z mniejszościowym udziałem Skarbu Państwa będą odpowiadać za łapówkarstwo?