Przedawnienie roszczeń cywilnoprawnych
- Jakie roszczenie mogą się przedawnić?
- Kiedy przedawniają się roszczenia majątkowe?
- Kiedy rozpoczyna się bieg przedawnienia?
- Kiedy upływa termin przedawnienia?
- Jakie są zasady przedawnienia roszczeń przeciwko konsumentowi?
- Kiedy bieg przedawnienia nie rozpoczyna się lub zawiesza?
- Kiedy bieg przedawnienia przerywa się?
Jeżeli więc wierzyciel złoży pozew o zasądzenie roszczenia przedawnionego, dłużnik powinien podnieść zarzut przedawnienia, co będzie skutkowało oddaleniem powództwa przez sąd.
Jakie roszczenie mogą się przedawnić?
Przedawnieniu ulegają wyłącznie roszczenia majątkowe, to jest takie, których wartość można wyrazić w pieniądzu. Istnieją jednak roszczenia majątkowe, które nie ulegają przedawnieniu, takie jak:
- roszczenie o zniesienie współwłasności,
- roszczenie właściciela o wydanie nieruchomości,
- roszczenie właściciela o wydanie rzeczy wpisanej do krajowego rejestru utraconych dóbr kultury,
- roszczenie właściciela o przywrócenie stanu zgodnego z prawem i o zaniechanie naruszeń własności nieruchomości.
Kiedy przedawniają się roszczenia majątkowe?
Co do zasady termin przedawnienia wynosi 6 lat, a dla roszczeń o świadczenia okresowe (np. roszczeń o zapłatę czynszu wynikającego z umowy najmu, czy o zapłatę raty wynikającej z umowy leasingu) oraz roszczeń związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 3 lata. Terminy przedawnienia nie mogą być skracane ani przedłużane przez czynność prawną.
Czy wszystkie roszczenia przedawniają się na zasadach ogólnych?
Po 6 miesiącach przedawniają się
- roszczenie sprzedawcy o naprawienie szkody w związku z wadliwością rzeczy sprzedanej
- roszczenie biorącego pożyczkę o wydanie przedmiotu pożyczki
- roszczenia przysługujące przewoźnikowi przeciwko innym przewoźnikom, którzy uczestniczyli w przewozie przesyłki
- roszczenia przysługujące spedytorowi przeciwko przewoźnikom i dalszym spedytorom, którymi się posługiwał przy przewozie przesyłki
- roszczenia o naprawienie szkody wynikłej z utraty lub uszkodzenia rzeczy wniesionych do hotelu lub podobnego zakładu
Po 1 roku przedawniają się:
- roszczenia właściciela przeciwko samoistnemu posiadaczowi o wynagrodzenie za korzystanie z rzeczy, o zwrot pożytków lub o zapłatę ich wartości, jak również roszczenia o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy
- roszczenia samoistnego posiadacza przeciwko właścicielowi o zwrot nakładów na rzecz
- roszczenia zastawcy przeciwko zastawnikowi o naprawienie szkody z powodu pogorszenia rzeczy
- roszczenia zastawnika przeciwko zastawcy o zwrot nakładów na rzecz
- roszczenia z umowy przedwstępnej
- roszczenie o usunięcie wady lub wymianę rzeczy sprzedanej na wolną od wad
- roszczenia wynajmującego przeciwko najemcy o naprawienie szkody z powodu uszkodzenia lub pogorszenia rzeczy, jak również roszczenia najemcy przeciwko wynajmującemu o zwrot nakładów na rzecz albo o zwrot nadpłaconego czynszu
- roszczenie użyczającego przeciwko biorącemu do używania o naprawienie szkody za uszkodzenie lub pogorszenie rzeczy
- roszczenia biorącego do używania przeciwko użyczającemu o zwrot nakładów na rzecz oraz o naprawienie szkody poniesionej wskutek wad rzeczy
- roszczenia z umowy przewozu osób
- roszczenia z umowy przewozu rzeczy
- roszczenia z umowy spedycji
- roszczenia z tytułu umowy składu
- roszczenia odbiorcy przeciw przekazanemu, wynikające z przyjęcia przekazu
Po 2 latach przedawniają się:
- roszczenia z tytułu sprzedaży dokonanej w zakresie działalności przedsiębiorstwa sprzedawcy
- roszczenia rzemieślników z tytułu sprzedaży
- roszczenia prowadzących gospodarstwa rolne z tytułu sprzedaży płodów rolnych i leśnych
- wzajemne roszczenia producenta i kontraktującego z umowy kontraktacji
- roszczenia z umowy o dzieło
- roszczenia ze stosunku rachunku bankowego
- roszczenia o wynagrodzenie za spełnione czynności i o zwrot poniesionych wydatków przysługujące osobom, które stale lub w zakresie działalności przedsiębiorstwa trudnią się czynnościami danego rodzaju
- roszczenia z tytułu utrzymania, pielęgnowania, wychowania lub nauki, jeżeli przysługują osobom trudniącym się zawodowo takimi czynnościami albo osobom utrzymującym zakłady na ten cel przeznaczone
- roszczenia powstałe w zakresie działalności przedsiębiorstw hotelowych lub gastronomicznych przysługujące wobec osób, które korzystają z usług takich przedsiębiorstw
Po 3 latach przedawniają się:
- roszczenia z umowy ubezpieczenia
- roszczenie o naprawienie szkody wyrządzonej czynem niedozwolonym
Po 5 latach przedawniają się:
- roszczenie z tytułu zapisu
- roszczenia uprawnionego z tytułu zachowku
- roszczenia spadkobierców o zmniejszenie zapisów zwykłych i poleceń
- roszczenie przeciwko osobie obowiązanej do uzupełnienia zachowku z tytułu otrzymanych od spadkodawcy zapisu windykacyjnego lub darowizny
Kiedy rozpoczyna się bieg przedawnienia?
Bieg przedawnienia rozpoczyna się od dnia, kiedy roszczenie stało się wymagalne. Roszczenie staje się wymagalne wówczas, gdy wierzyciel może skutecznie żądać od dłużnika zadośćuczynienia jego roszczeniu. W praktyce, co do zasady roszczenie o świadczenie staje się wymagalne następnego dnia po dniu, w którym przypadał termin spełnienia tego świadczenia.
Jeżeli wymagalność roszczenia zależy od podjęcia określonej czynności przez uprawnionego, bieg terminu rozpoczyna się od dnia, w którym roszczenie stałoby się wymagalne, gdyby uprawniony podjął czynność w najwcześniej możliwym terminie. Bieg przedawnienia roszczeń o zaniechanie rozpoczyna się od dnia, w którym ten, przeciwko komu roszczenie przysługuje, nie zastosował się do treści roszczenia.
Kiedy upływa termin przedawnienia?
W przypadku roszczeń, których termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata, w celu ustalenia, kiedy upływa termin przedawnienia trzeba doliczyć do dnia wymagalności roszczenia termin jego przedawnienia.
W przypadku roszczeń, których termin przedawnienia wynosi co najmniej 2 lata, koniec terminu przedawnienia przypada na ostatni dzień roku kalendarzowego.
Termin przedawnienia wynosi 3 lata. Roszczenie stało się wymagalne 18 marca 2020 r. Termin przedawnienia nie upłynie 18 marca 2023 r., ale 31 grudnia 2023 r.
Jakie są zasady przedawnienia roszczeń przeciwko konsumentowi?
Po upływie terminu przedawnienia nie można domagać się zaspokojenia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi. Konsument nie musi więc podnosić przed sądem zarzutu przedawnienia, Sąd ma obowiązek wziąć pod uwagę przedawnienie roszczenia będącego przedmiotem sprawy i oddalić powództwo o zapłatę przedawnionego długu. Jednak w wyjątkowych przypadkach sąd może, po rozważeniu interesów stron, nie uwzględnić upływu terminu przedawnienia roszczenia przysługującego przeciwko konsumentowi, jeżeli wymagają tego względy słuszności.
Konsument to osoba fizyczna, która dokonuje czynności prawnej (np. zawiera umowę) niezwiązanej bezpośrednio z jej działalnością gospodarczą lub zawodową, a drugą stroną czynności prawnej jest przedsiębiorca, czyli osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna prowadząca we własnym imieniu działalność gospodarczą lub zawodową.
Kiedy bieg przedawnienia nie rozpoczyna się lub zawiesza?
Bieg przedawnienia nie rozpoczyna się, a rozpoczęty ulega zawieszeniu:
- co do roszczeń, które przysługują dzieciom przeciwko rodzicom – przez czas trwania władzy rodzicielskiej;
- co do roszczeń, które przysługują osobom niemającym pełnej zdolności do czynności prawnych przeciwko osobom sprawującym opiekę lub kuratelę – przez czas sprawowania przez te osoby opieki lub kurateli;
- co do roszczeń, które przysługują jednemu z małżonków przeciwko drugiemu – przez czas trwania małżeństwa;
- co do wszelkich roszczeń, gdy z powodu siły wyższej uprawniony nie może ich dochodzić przed sądem lub innym organem powołanym do rozpoznawania spraw danego rodzaju – przez czas trwania przeszkody;
- co do roszczeń objętych umową o mediację – przez czas trwania mediacji;
- co do roszczeń objętych wnioskiem o zawezwanie do próby ugodowej – przez czas trwania postępowania pojednawczego.
Przedawnienie względem osoby, która nie ma pełnej zdolności do czynności prawnych, nie może skończyć się wcześniej niż z upływem 2 lat od ustanowienia dla niej przedstawiciela ustawowego albo od ustania przyczyny jego ustanowienia. Jeżeli termin przedawnienia jest krótszy niż 2 lata, jego bieg liczy się od dnia ustanowienia przedstawiciela ustawowego albo od dnia, w którym ustała przyczyna jego ustanowienia.
Kiedy bieg przedawnienia przerywa się?
Bieg przedawnienia przerywa się:
- przez każdą czynność przed właściwym organem powołanym do rozstrzygania sporów lub egzekwowania roszczeń przedsięwziętą bezpośrednio w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia;
- przez uznanie roszczenia.
Po każdym przerwaniu przedawnienia biegnie ono na nowo. Jeżeli przerwa biegu przedawnienia nastąpiła wskutek czynność przed właściwym organem, przedawnienie nie biegnie na nowo, dopóki postępowanie wszczęte w celu dochodzenia lub ustalenia albo zaspokojenia lub zabezpieczenia roszczenia nie zostanie zakończone.
Podstawa prawna:
Ustawa z dnia 23 kwietnia 1964 r. Kodeks cywilny (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 1360 z późn. zm.)